โควิด-19 ระบาดทั่วโลก คร่าชีวิตผู้คนไปจำนวนมาก ทำให้ย้อนประวัติศาสตร์การเกิดโรคระบาดทั้งในจีนและประเทศต่างๆ ทั่วโลก หนึ่งในนั้นก็คือ ลูกศิษย์ของขงจื่อที่ชื่อว่า “โป๋หนิว” ผู้ที่ป่วยเป็นโรคระบาด เมื่อราว 2,500 ปีก่อน

โป๋หนิวเป็นคนก๊กหลู่ (มณฑลซานตงในปัจจุบัน) เกิดเมื่อ 544 ปีก่อนคริสตกาล อายุน้อยกว่าขงจื่อ ผู้เป็นครู 7 ปี ขงจื่อมีลูกศิษย์กว่า 3,000 คน ในจำนวนดังกล่าวเป็นบุคคลผู้มีคุณธรรม 72 คน โป๋หนิวติด 72 อันดับดังกล่าว แสดงว่า  โป๋หนิวเป็นบุคคลผู้มีคุณธรรม

“เพราะเหตุใดบุคคลผู้มีคุณธรรมก็ติดโรคระบาด?” นี่คือข้อสงสัยของขงจื่อ

“เพราะเหตุใดจึงไม่มีทางรักษาโรคระบาดให้หายได้?” นี่เป็นอีกข้อสงสัยหนึ่งของขงจื่อ

เมื่อหาคำตอบไม่ได้ ช่วยไม่ได้ ขงจื่อจึงได้แต่อุทานด้วยความเศร้าเสียใจว่า “หากไม่มีความหวังแล้ว นี่คือชะตาชีวิต！ คนดีเช่นนี้ นึกไม่ถึงว่าจะติดโรคร้ายเช่นนี้！”

“หลุนอี่ว์” หรือ คัมภีร์จริยวัตรของขงจื่อ ทั้งเล่มมีบันทึกเกี่ยวกับการไปเยี่ยมผู้ป่วยเพียงกรณีนี้กรณีเดียวเท่านั้น จึงน่าขบคิดมาก

สังคมสมัยโบราณ ผู้ใดที่ป่วยเป็น “โรคระบาด” มักจะถูกมองว่าไม่เป็นมงคล จึงมักถูกทอดทิ้ง ผู้คนรู้สึกอยากหลีกหนีแทบไม่ทัน จากแง่นี้ การปรากฏตัวมาเยี่ยมของขงจื่อ จึงเป็นเรื่องไม่ธรรมดายิ่ง

ขงจื่อฝ่าความเสี่ยงที่จะติดโรค ยื่นมืออันอบอุ่น จับมือกับลูกศิษย์ที่ป่วยเป็น “โรคระบาด” การกระทำของขงจื่อ เป็นการบำรุงขวัญกำลังใจแก่ลูกศิษย์ที่ทนทุกข์ทรมานกับ “โรคระบาด” อย่างสุดซึ้งแน่ๆ 

และโป๋หนิวก็ปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของขงจื่อที่ว่า “ไม่โทษฟ้า ไม่โทษผู้อื่น” แต่ยอมรับความเป็นจริง

เนื้อหาของ “หลุนอี่ว์” ที่ระบุถึงโป๋หนิว มีเพียง 2 แห่ง แต่ไม่ได้ระบุถึงถ้อยคำของโป๋หนิวแม้สักคำ แต่หนังสือโบราณเล่มอื่นๆ มีการบันทึกเกี่ยวกับประวัติย่อของเขา

มีบันทึกว่า 500 ปีก่อนคริสตกาล สมัยพระเจ้าหลู่ติ้งกง (ครองราชย์ 509ปีก่อนคริสตกาล-495 ปีก่อนคริสตกาล) ของก๊กหลู่ (มณฑลซานตงในปัจจุบัน) ขงจื่อได้รับเลื่อนตำแหน่งขึ้นในก๊กหลู่ โดยโป๋หนิวอายุ 45 ปีได้เข้าดำรงตำแหน่ง “จงตูจ่าย” หรือ “นายกเทศมนตรีเมืองขนาดกลาง” แทนขงจื่อ เนื่องจากโป๋หนิวมีคุณธรรมอย่างโดดเด่น จากนั้นไม่นาน โป๋หนิวก็ป่วยเป็นโรคระบาดและเสียชีวิตไป จึงน่าเสียใจยิ่ง ทำให้ขงจื่ออุทานว่า

“หากไม่มีความหวังแล้ว นี่คือชะตาชีวิต！ คนดีเช่นนี้ นึกไม่ถึงว่าจะติดโรคร้ายเช่นนี้！ คนดีเช่นนี้ นึกไม่ถึงว่าจะติดโรคร้ายเช่นนี้！”

เมื่อขบคิดคำพูดของขงจื่อ นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ ที่ว่า “คนดีเช่นนี้นึกไม่ถึงว่าจะติดโรคร้ายเช่นนี้” หากคิดในอีกแง่หนึ่งก็คือ “คนที่ไม่สู้ดีก็อาจติดโรคร้ายได้” ดังนั้น ทุกคนจึงควรหมั่นเป็นคนดี พยายามเป็นคนดี กันไว้ดีกว่าแก้ ซึ่งตรงกับหลักธรรมคำสอนของลัทธิขงจื่อด้วย

ในประวัติมวลมนุษย์หลายพันปี มักเกิดโรคระบาดเป็นระยะ การประลองกำลังระหว่างมนุษย์กับโรคระบาดไม่เคยหยุดยั้ง และจะยังคงมีอีกต่อไป ขอให้เราร่วมทุกข์ร่วมสุข ต้านโรคระบาดร่วมกัน และขอให้มนุษย์เอาชนะโรคระบาดได้โดยเร็ว

(TIM/LING)