ในอนาคต  สหรัฐฯจะพัฒนาไปทางไหน  ?   คงมีความเป็นไปได้สองแบบ  ความเป็นไปได้แบบแรกคือ  จากการบริหารด้วยดีสักระยะหนึ่ง  สหรัฐฯสามารถรักษาแนวโน้มการฟื้นฟูทางด้านเศรษฐกิจที่แข็งแกร่งต่อไป 

ความเป็นไปได้แบบที่สองคือ  สหรัฐฯอ่อนแอลงต่อไป และกลายเป็นหนึ่งในหลายประเทศที่สำคัญ   ช่วงเวลานี้  การฟื้นฟูเศรษฐกิจของสหรัฐฯยังไม่แข็งแกร่งมากพอ     ประเด็นสำคัญอีกประการหนึ่งคือ  การกระทำของสหรัฐฯที่ใช้สองมาตรฐานในกิจการระหว่างประเทศ และถือประโยชน์ของตนเหนือสิ่งอื่นใดนั้นส่งผลกระทบทางลบต่อความน่าเชื่อถือของสหรัฐฯ   และไม่สอดคล้องกับแนวโน้มที่ต้องการสันติภาพและการพัฒนาของโลก  ด้วยสาเหตุเหล่านี้  หากสหรัฐฯไม่ปรับปรุงนโยบายของตน       คงยากที่จะได้รับการสนับสนุนอย่างกว้างขวางจากประชาคมโลก  

จีนและสหรัฐฯต่างมีบทบาทสำคัญในโลก    สองประเทศนี้จะมองตนเอง และอีกฝั่งหนึ่งเป็นอย่างไรนั้นจะส่งผลกระทบถึงแนวทางการพัฒนาของโลกในอนาคต   นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน และนายบารัก โอบามา อดีตประธานาธิบดีสหรัฐฯเคยมีการพูดคุยกันหลายครั้งถึงการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างจีน-สหรัฐฯ ซึ่งเป็นประเทศขนาดใหญ่ในรูปแบบใหม่    ซึ่งถือเป็นวิสัยทัศน์เชิงยุทธศาสตร์ที่กว้างไกล  อย่างไรก็ตาม  จีนและสหรัฐฯยังต้องมีการพูดคุยเจรจา และความร่วมมือกันมากขึ้น  จึงสามารถบรรลุเป้าหมายตามแนวความคิดดังกล่าวได้

ความก้าวหน้าของยุโรป รัสเซีย และญี่ปุ่นก็มีความสำคัญต่อสถานการณ์โลกเช่นกัน    แต่การปฏิรูปโครงสร้างของยุโรปเป็นไปด้วยความยากลำบาก   แม้สถานการณ์ปัจจุบันจะดีขึ้นในระดับหนึ่งก็ตาม  แต่คงยากที่จะกลับคืนสู่สภาพดีเช่นเดิม     ส่วนรัสเซียยิ่งมีความลำบากมาก    ขณะที่การเติบโตทางเศรษฐกิจของญี่ปุ่นยังคงตกอยู่ในสภาวะชะงักงัน     อย่างไรก็ตาม   ยุโรป รัสเซียและญี่ปุ่นมีความเป็นไปได้ที่จะรวมตัวกันเป็นพลังอำนาจขั้วที่ 3   พวกเขาจะก้าวไปในทิศทางใด และพลังอำนาจกลุ่มไหนจะดึงดูดให้พลังอำนาจขั้วที่ 3 เข้าไปรวมตัวกันด้วยนั้น   ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่จะส่งผลกระทบถึงโครงสร้างโลกในอนาคต  

บทบาทของจีนบนเวทีโลกในปี 2014 มีความโดดเด่นมาก ในปี 2014   คำว่า “เชิงรุก”เป็นคำที่ดีที่สุดในการบรรยายบทบาทของจีนในเวทีโลก  โดยจีนได้พึ่งพาอาศัยข้อได้เปรียบของตน  เสนอข้อริเริ่มและแนวความคิดต่างๆ เกี่ยวกับความร่วมมือในภูมิภาคและทั่วโลก  ในบรรดาข้อริเริ่มและแนวความคิดเหล่านี้  สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ  ข้อริเริ่มเกี่ยวกับการสร้าง “แถบเศรษฐกิจเส้นทางสายไหม” และ “เส้นทางสายไหมทางทะเลแห่งศตวรรษ 21 ” หรือเรียกสั้นๆ ว่า  “หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง”     ขณะเดียวกัน      จีนเร่งพัฒนาความร่วมมือกับประเทศยุโรปกลางและยุโรปตะวันออก     เมื่อโรคอีโบลาระบาดในหลายประเทศทั่วโลก   จีนเป็นหนึ่งในประเทศกลุ่มแรกที่ยื่นมือให้ความช่วยเหลือ และเป็นประเทศที่จัดส่งกำลังคนและกำลังทรัพย์มากที่สุดไปยังพื้นที่ที่มีการระบาดของโรค  จากปฏิบัติการดังกล่าว   ทำให้ทั่วโลกเห็นถึงการมีความรับผิดชอบ และความสามารถของจีนในการจัดการกับกิจการระหว่างประเทศ    เมื่อเศรษฐกิจจีนเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง  จีนย่อมจะมีส่วนร่วมในการจัดการกับปัญหาระดับภูมิภาคและระดับโลกมากขึ้น 

แต่อีกด้านหนึ่ง  จีนก็ได้เผชิญกับความท้าทายที่ไม่เคยมีมาก่อน   จีนไม่มีประสบการณ์ทางประวัติศาสตร์ในการดำเนินกิจการระดับโลกในฐานะประเทศสำคัญระดับโลก   ดังนั้น  จีนยังต้องเพิ่มประสบการณ์ในการดำเนินกิจการระดับโลกให้มากขึ้น   รวมทั้งต้องเรียนรู้และปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ใหม่ให้ดียิ่งขึ้นด้วย     นอกจากนี้    จีนยังต้องเผชิญกับสถานการณ์ระหว่างประเทศที่สลับซับซ้อนวุ่นวาย     จีนเป็นประเทศที่มีส่วนร่วมและได้รับประโยชน์จากการสร้างระเบียบโลกปัจจุบัน  ขณะเดียวกัน ยังเป็นหนึ่งในประเทศที่ต้องการปฏิรูประเบียบโลกปัจจุบันด้วย   จีนได้ร่วมมือกับหลายๆ ประเทศในการปฏิรูประเบียบเศรษฐกิจและการเงินโลก ซึ่งได้ประสบความคืบหน้ามาบ้างแล้ว   แต่ในด้านการเมืองและความมั่นคง  จีนและประเทศขนาดใหญ่บางประเทศยังคงมีความขัดแย้งกันในระดับลึกซึ้ง  

ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของสถานการณ์โลกที่มีความวุ่นวายสลับซับซ้อนและการเปลี่ยนแปลงอย่างมาก  จีนสนับสนุนให้คลังสมองเสนอข้อเสนอและความคิดเห็นในประเด็นปัญหาที่ประชาคมโลกให้ความสนใจ  เช่น  จีนจะใช้พลังอำนาจของตนในอนาคตอย่างไร    จีนยังทบทวนบทบาทของตนในเวทีโลก และใช้นโยบายการทูตที่เปิดกว้างและมีความสุขุมเยือกเย็นมากขึ้น    นอกจากนี้  จีนยังเร่งพัฒนาวิสัยทัศน์ทางสากล และบ่มเพาะจิตวิญญาณทางสากล   พิจารณาประโยชน์ของตนภายใต้วิสัยทัศน์ทางสากลโลก  เพราะการพัฒนาของโลกมีแต่จะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาของจีนเท่านั้น  สำหรับประเทศขนาดใหญ่ที่กำลังเติบโตขึ้นอย่างจีน   ต้องคำนึงถึงประโยชน์ร่วมกันของประชาคมโลกเสมอ     เพราะการสร้างประโยชน์ร่วมกันของประชาคมโลกจะทำให้ประเทศตนได้รับประโยชน์ตามไปด้วย  การเลือกหนทางดังกล่าว ยังจะช่วยให้จีนลดอุปสรรคให้เหลือน้อยลงในการบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้      

เมื่อประเทศขนาดใหญ่แสดงจุดยืนหรือใช้ปฏิบัติการใด ต้องตระหนักถึงผลสะท้อนและการตอบสนองจากทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ      ดังนั้น     เมื่อจีนเสนอข้อเสนอและข้อริเริ่มต่อประชาคมโลก     ต้องคำนึงถึงความคิดเห็นของประเทศอื่นอย่างรอบคอบ โดยเน้นความร่วมมือและประโยชน์ร่วมกัน   จีนต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนา  “อำนาจนิ่ม” หรือ “อำนาจละมุน” เพราะจะทำให้จีนได้รับความเข้าใจและการสนับสนุนจากประเทศต่างๆ ทั่วโลกมากขึ้น 

(yim/cai)