เมื่อเร็วๆ นี้ สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนได้ประกาศข้อมูลการสำรวจประชากรทั่วประเทศครั้งที่ 7 สถิติแสดงว่า จีนมีประชากร 1411.78 ล้านคน จีนยังคงเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดของโลก ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ประชากรจีนได้มีแนวโน้มเติบโตในความเร็วต่ำ
สถิติการสำรวจประชากรทั่วประเทศจีนครั้งที่ 7 แสดงให้เห็นว่า จีนมีประชากร 1411.78 ล้านคน ได้เพิ่มขึ้น 72.06 ล้านคนเมื่อเทียบกับ 133.972 ล้านคนในปี 2010 ซึ่งเป็นการสำรวจประชากรทั่วประเทศจีนครั้งที่ 6
มีอัตราเติบโตเป็นร้อยละ 5.38 อัตราเติบโตถัวเฉลี่ยต่อปีคือ 0.53% ลดลง 0.04% เมื่อเทียบกับอัตราเติบโตระหว่างปี 2000-2010 ที่เป็น 0.57% สถิติดังกล่าวแสดงว่าประชากรจีนในรอบ 10 ปีที่ผ่านมานี้ มีแนวโน้มเติบโตต่ำ
ผู้อำนวยการสำนักงานสถิติแห่งชาติจีนระบุว่า ผลสำรวจครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า ยอดจำนวนประชากรจีนในปัจจุบันยังคงเป็นจำนวนมากที่สุดของโลก ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมานี้ มีแนวโน้มเติบโตเพราะปัจจัย 3 ประการ
ประการแรก ประชากรจีนได้รักษาการเติบโตแบบเฉื่อย ประชากรจีนมีจำนวนฐานค่อนข้างใหญ่ ปัจจุบันสตรีในช่วงอายุที่มีลูกได้มีกว่า 300 ล้านคน แต่ละปีจะมีประชากรเกิดใหม่เป็นจำนวนกว่า 10 ล้านคน
ประการที่สอง การปรับปรุงนโยบายการคลอดลูกประสบผลดีอย่างแข็งขัน พร้อมกับการปฏิบัติตามนโยบาย “ลูกสองคน” จำนวนประชากรที่กำเนิดได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และประการที่สาม อายุขัยเฉลี่ยยืนยาวขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ตามโครงสร้างของอายุ ผู้ที่มีอายุ 0-14 ปี มี 253.38 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 17.95 ของประชากรทั้งหมด ผู้ที่มีอายุ 15-59 ปี มี 894.38 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 63.35 ผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี มี 264.02 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 18.7
เมื่อเทียบกับปี 2010 ประชากรวัยเด็กมีสัดส่วนเพิ่มมากขึ้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่า การปรับปรุงนโยบายคลอดลูกได้รับประสิทธิผลอย่างแข็งขัน ทรัพยากรแรงงานของจีนยังมีความเพียงพอ
ผลสำรวจครั้งนี้ยังแสดงให้เห็นว่า ประชากรวัยแรงงานที่มีอายุระหว่าง 16-59 ปี มี 880 ล้านคน ทรัพยากรแรงงานของจีนยังมีความเพียงพอ อายุเฉลี่ยประชากรจีนเป็น 38.8 ปี พิจารณาจากสภาพรวม อายุน้อยและกำลังฮึกเหิม เมื่อเร็วๆ นี้ สหรัฐฯได้ประกาศผลสำรวจประชากรล่าสุด อายุเฉลี่ยคือ 38 ปี เท่าๆกับของประเทศจีน
ผลสำรวจประชากรครั้งนี้ระบุว่า สัดส่วนผู้มีอายุมากกว่า 60 ปีได้เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 18.7 ในจำนวนนี้ ประชากรที่มีอายุมากกว่า 65 ปีมีสัดส่วนเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 13.5 ภาวะผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นเป็นแนวโน้มสำคัญของการพัฒนาสังคม และก็เป็นสภาวะประเทศพื้นฐานของจีนในเวลาค่อนข้างยาวนานต่อไป ซึ่งเป็นทั้งการท้าทายและก็เป็นโอกาสด้วย
เมื่อพิจารณาจากการท้าทาย ภาวะผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นจะลดจำนวนแรงงาน เพิ่มภาระให้กับครอบครัวในการเลี้ยงดูผู้สูงอายุ และให้แรงกดดันในการให้บริการสาธารณะขั้นพื้นฐาน
แต่ในขณะเดียวกัน ภาวะผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นก็ได้ส่งเสริมการพัฒนา “เศรษฐกิจผมสีดอกเลา” ขยายการบริโภคงานบริการผู้สูงอายุและผลิตภัณฑ์ผู้สูงอายุ เป็นผลดีต่อการผลักดันความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ซึ่งได้นำโอกาสใหม่มาด้วย
นอกจากนี้แล้ว ในประชากรที่มีอายุมากกว่า 60 นั้น ผู้มีอายุ 60-69 เป็นร้อยละ 55.83 ซึ่งมีความได้เปรียบในด้านมีความรู้ มีประสบการณ์ และมีทักษะมีศักยภาพ และสุขภาพยังแข็งแรงทำงานต่อได้
เมื่อพิจารณาจากการกระจายตัวของประชากรตามภูมิภาค ประชากรในเขตตะวันออกเป็นร้อยละ 39.93 ในเขตกลางเป็นร้อยละ 25.83 ในเขตตะวันตกเป็นร้อยละ 27.12 ในเขตตะวันออกเฉียงเหนือเป็นร้อยละ 6.98
ในปี 2020 ยอดจำนวนประชากรของ 3 มณฑลในเขตตะวันออกเฉียงเหนือเป็น 98.51 ล้านคน ใกล้ร้อยล้านคน แต่ได้ลดน้อยลง 11.01 ล้านคนเมื่อเทียบกับ 10 ปีก่อน
เหตุที่ประชากรในเขตตะวันออกเฉียงเหนือลดลงนั้น เนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ สภาพแวดล้อมทางภูมิประเทศ ระดับการคลอดลูก และการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคม เป็นต้น
เขตตะวันออกเฉียงเหนือตั้งอยู่ในเขตละติจูดสูงของจีน ฤดูหนาวจะนานกว่าและค่อนข้างหนาว ประชากรในเขตตะวันออกเฉียงเหนือบางส่วนได้อพยพไปมณฑลภาคใต้ของจีนที่ค่อนข้างอบอุ่น ซึ่งก็เป็นแนวโน้มอพยพของประชากรในประเทศจำนวนมากของโลก ยุโรปและสหรัฐฯ ล้วนมีสภาพเช่นนี้เหมือนกัน
นอกจากนี้แล้ว เนื่องจากได้รับผลกระทบจากความคิดเห็นเกี่ยวกับการคลอดลูก อัตราเติบโตโดยธรรมชาติในเขตตะวันออกเฉียงเหนือต่ำกว่าระดับเฉลี่ยทั่วประเทศ
ขณะเดียวกัน เศรษฐกิจเขตตะวันออกเฉียงเหนือกำลังอยู่ในช่วงปรับปรุงโครงสร้าง ความหลากหลายของเศรษฐกิจในเมืองริมทะเลของจีนได้สร้างโอกาสพัฒนาใหม่ จึงได้ดึงดูดประชากรของเขตอื่นๆ ซึ่งรวมทั้งประชากรในเขตตะวันออกเฉียงเหนือด้วย
ในสัดส่วนระหว่างผู้ชายกับผู้หญิง ประชากรเพศชายมี 723.34 ล้านคน เป็นร้อยละ 51.24 ประชากรเพศหญิงมี 688.44 ล้านคน เป็นร้อยละ 48.75 โครงสร้างทางเพศของจีนได้รับการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
ส่วนการได้รับการศึกษา ประชากรที่ได้รับการศึกษาระดับมหาวิทยาลัยมี 218.36 ล้านคน ในทุก 1 แสนคนมี 15,467 คน ได้รับการศึกษาระดับมหาวิทยาลัย ส่วนปี 2010 มีเพียง 8,930 คน
การปรับปรุงสภาวะได้รับการศึกษาอย่างต่อเนื่องสะท้อนให้เห็นว่าในช่วง 10 ปีมานี้ จีนประสบความสำเร็จในการปฏิบัติตามนโยบายการศึกษา เช่น การพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา และการขจัดความไม่รู้หนังสือในวัยเยาว์และวัยฉกรรจ์ ประชากรจีนมีคุณภาพมากยิ่งขึ้นอย่างต่อเนื่อง