ใครอยากชมพุทธศิลป์จีนโบราณต้องมามณฑลซานซี  เพราะที่นี่มีรูปปั้นยุคสมัยต่าง ๆ ยาวนานกว่า 1,300 ปี  ทั้งจำนวนและความงดงามต่างอยู่แถวหน้าของประเทศ

มณฑลซานซีมีทรัพยากรสถาปัตยกรรมอุดมสมบูรณ์  รูปปั้นยุคสมัยต่าง ๆ เหล่านี้ก็มีจำนวนมหาศาล ข้อมูลระบุว่า  มณฑลซานซีมีรูปปั้นกว่าหมื่นรูป  จึงถูกขนานนามว่า คลังศิลปะรูปปั้นและภาพผนังสมัยโบราณของจีน  เมื่อวันที่ 26 กันยายนที่ผ่านมา  ผู้สื่อข่าวเดินทางไปเยี่ยมชมวัดฝูเซิ่ง  วัดเก่าแก่โบราณนับพันปีที่อยู่ทางใต้ของมณฑลซานซี  ในวิหารหลักของวัดแห่งนี้  มีรูปปั้นราชวงศ์ซ่ง  ราชวงศ์หยวน  และราชวงศ์หมิงจำนวนกว่า 20 รูป ล้วนมีความประณีตงดงาม  ในจำนวนนี้  รูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมข้ามทะเลสวยงามน่าประทับใจเป็นพิเศษ

“วัดฝูเซิ่ง”  อยู่ทางเหนือของหมู่บ้านกวงชุน  อำเภอซินเจี้ยง  มณฑลซานซี  โดยบานประตูใหญ่หันสู่ทิศใต้  การออกแบบประตูใหญ่และซุ้มประตูต่างมีรูปทรงสูงเหมือนภูเขาลอยอยู่เหนือชายคาชั้นเดียว 

เมื่อย่างเข้าประตูใหญ่ ตรงกลางจะเป็นวิหารโลกบาล วิหารพระศรีอาริยเมตไตรย  และวิหารหลังตามลำดับ  

รูปปั้นมณฑลซานซีที่กระจายอยู่ในเมืองต้าถงและเมืองซั่วโจวจะเป็นรูปปั้นสมัยเหลียวและสมัยจินเป็นสำคัญ  ส่วนเมืองชินโจวจะเป็นรูปปั้นราชวงศ์ถัง  รางวงศ์ซ่ง  ราชวงศ์หมิง  และราชวงศ์ชิง 

สำหรับเมืองไท่หยวน เมืองเอกมณฑลซานซี  เมืองจิ้นจง  และเมืองหยางเฉวียนได้เก็บรักษารูปปั้นรางวงศ์ซ่งและราชวงศ์หมิงเป็นหลัก  เมืองหลินเฟินและเมืองยุ่นเฉิงมีรูปปั้นราชวงศ์หยวนและราชวงศ์หมิงเป็นจำนวนมาก

นอกจากนี้ เมืองฉางจื้อและเมืองจิ้นเฉิงมีรูปปั้นราชวงศ์ถัง  ราชวงศ์ซ่ง  ราชวงศ์หยวน  ราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง

ผู้รับผิดชอบวัดฝูเซิ่งแนะนำว่า  ศิลปะรูปปั้นในวัดฝูเซิ่งละเอียดงดงาม  โดยเฉพาะรูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมข้ามทะเลสร้างขึ้นด้วยวิธีการแกะสลักลอย  ซึ่งมีลงรายละเอียดอย่างดี  ตัวอย่างเช่น ลวดลายคลื่นทะเลมีการแกะสลักจากคลื่นลูกเล็กที่อยู่ไกลไล่มาเป็นคลื่นลูกใหญ่ในระยะใกล้  ให้มุมมองที่โดดเด่นสมจริงยิ่ง

วิธีปั้นดังกล่าวเป็นทักษะฝีมือที่หาชมได้ยากมากในศิลปะรูปปั้นสมัยโบราณของจีน  และเป็นชิ้นเดียวในพื้นที่ทางตะวันออกของลุ่มแม่น้ำเหลือง

ศิลปะรูปปั้นของมณฑลซานซีได้พัฒนาอย่างต่อเนื่องจากราชวงศ์ถังไปจนถึงราชวงศ์ชิง  โดยก่อรูปขึ้นเป็นระบบศิลปะรูปปั้นที่สมบูรณ์และมีระเบียบวินัย  จึงมีคุณค่าด้านศิลปะที่ไม่เหมือนกับใครอื่น  โดยแสดงให้เห็นถึงท่วงทำนองความหรูหราของราชวงศ์ถัง  ความสง่างามของราชวงศ์ซ่ง  การเน้นบทบาทฝ่ายบู๊ของสมัยเหลียว  สมัยจิน  และราชวงศ์หยวน  ตลอดจนการเน้นชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านแห่งราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง  รูปปั้นเหล่านี้จึงแสดงให้เห็นสังคมในยุคสมัยต่าง ๆ  ของจีน และถือเป็นภาพย่อของศิลปะยุคสมัยต่าง ๆ ของจีนด้วย

นางเซี่ย อี้ว์เสีย ผู้รับผิดชอบวัดฝูเซิ่งระบุว่า  รูปปั้นมณฑลซานซีได้เก็บรักษาข้อมูลต่าง ๆ ทางประวัติศาสตร์เป็นจำนวนซึ่งรวมถึงด้านสถาปัตยกรรม  บุคคลทางพระพุทธศาสนา  และเครื่องนุ่งห่มแต่งกาย  เป็นต้น 

ตัวอย่างเช่น รูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมในวัดฝูเซิ่งไม่เพียงแต่เป็นตัวอย่างสำคัญในการศึกษาวิจัยศิลปะรูปปั้นราชวงศ์หยวนและการสร้างภาพของศิลปะรูปปั้นสมัยโบราณเท่านั้น  หากยังมีความหมายสำคัญต่อการศึกษาประวัติศาสตร์การเผยแผ่พุทธศาสนาสมัยราชวงศ์หยวนในตอนใต้ของมณฑลซานซี รวมทั้งการรังสรรค์ผลงานให้มีเอกลักษณ์ท้องถิ่นเฉพาะตน（Yim/Zhou/Hanchu）