ดอกเสาเย่า (โบตั๋นสามัญ) เป็นดอกไม้พื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของจีน มีประวัติศาสตร์การปลูกกว่า 4,000 ปีแล้ว และถูกจัดให้เป็น 1 ใน 6 ดอกไม้สำคัญของจีนด้วย ซึ่งดอกจะใหญ่และสวยงามมาก  

ชาวจีนในสมัยโบราณได้ขนานนาม “ดอกโบตั๋น” ว่าเป็น “ราชาแห่งดอกไม้” ส่วน “ดอกเสาเย่า – โบตั๋นสามัญ” ได้ชื่อว่าเป็น “อัครมหาเสนาบดีแห่งดอกไม้”  โบตั๋นและเสาเย่าจึงถือเป็น  “ 2 สิ่งสุดยอดในหมู่ดอกไม้”

“เสาเย่า - โบตั๋นสามัญ” ยังถูกเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า  “ดอกไม้เทวดา” ที่จะบานสะพรั่งในช่วงเดือนพฤษภาคมตามปฏิทินจันทรคติจีน ซึ่งเป็นช่วงฤดูกาลข้าวออกรวง     ดอกเสาเย่ายังถือเป็นดอกไม้แห่งความรักมาตั้งแต่สมัยโบราณ   จึงถูกจัดเป็นตัวแทนดอกไม้แห่งเทศกาลชีซี – ชายเลี้ยงวัวกับหญิงทอผ้าจะพบกันได้ปีละครั้งในวันที่ 7 เดือน 7 ตามปฏิทินจีน(วันวาเลนไทน์จีน)

ความสวยงามอ่อนช้อยของดอกเสาเย่าได้รับความชื่นชอบจากนักวรรณคดีและนักเขียนชาวจีนอย่างมาก และมักปรากฏอยู่ในบทกวีและบทกลอนประเภทต่างๆ ซึ่งในคัมภีร์ซือจิง - หนังสือรวมบทกวีเก่าแก่ที่สุดของจีนเมื่อ 2,000 กว่าปีก่อน ก็มีกวีบทหนึ่งเขียนถึงโบตั๋นสามัญว่า   “บรรดาหนุ่มสาวหยอกเย้าล้อเล่นกันอย่างสนุกสนาน และมอบดอกเสาเย่าให้แก่กัน”   สะท้อนภาพความสุขที่ได้โอกาสพบเจอกันของหนุ่มสาวในสมัยโบราณ หากสองคนรักกันก็จะมอบดอกเสาเย่าให้แก่กัน 

“ซู ซื่อ” นักกวีสมัยราชวงศ์ซ่งในศตวรรษที่ 11 เคยประพันธ์บทกวียกย่องดอกเสาเย่าว่า    ทันทีที่ดอกบานสะพรั่ง ดอกไม้ชนิดอื่นก็จะหมดสีสันไป

“เจียง ขุย” นักวรรณคดี สมัยราชวงศ์ซ่งในศตวรรษที่ 12 เคยเขียนถึงดอกเสาเย่าในบทกลอน “หยางโจวมั่น – เมืองชื่อดังริมแม่น้ำหวัยเหอ” โดยบทกลอนนี้มีใจความว่า   “สะพาน 24 แห่งยังคงอยู่ในสภาพเดิม    ใต้สะพาน น้ำใสสะท้อนเงาดวงจันทร์ที่เย็นเงียบเหงา ฉันนึกถึงดอกเสาเย่าสีแดงและใบไม้ที่เขียวชอุ่มทุกปีข้างสะพาน ไม่รู้ว่ามีใครบ้างมาเชยชมเสาเย่างามเหล่านี้  แล้วเสาเย่าที่บานทุกปีนี้หนอเพื่อใครกัน” 

ในสมัยโบราณ ดอกเสาเย่าในเมืองหยางโจวมีชื่อเสียงโด่งดังมาก ซึ่งเทียบเท่ากับชื่อเสียงโด่งดังของดอกโบตั๋นในเมืองลั่วหยาง   

เสาเย่าเป็นพืชที่มีค่ามาก  กลีบดอกที่สวยงาม  รากต้นก็ใช้เป็นยาได้  เมล็ดพืชยังมีปริมาณน้ำมันประมาณ 25% ใช้ผลิตสบู่และสีได้     ดอกเสาเย่าที่ตากแห้งแล้วสามารถใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตชาดอกไม้และเครื่องสำอางได้ด้วย 

ดอกเสาเย่ายังมีสรรพคุณในการบำรุงรักษาสุขภาพด้วย เช่น ช่วยบำรุงเลือดและตับ  ขับความร้อนในร่างกาย   ขจัดจุดด่างดำบนผิวหนัง  บำรุง

หัวใจและปอด  บำรุงรักษาผิวหน้าและผิวกาย  นอกจากนี้ การดื่มชาดอกเสาเย่าเป็นประจำจะทำให้เลือดลมไหลเวียนดี สีหน้าสดใส และร่างกาย

เปี่ยมด้วยพลัง  

วิธีการชงชาดอกเสาเย่าง่ายมาก คือ นำดอกที่ตากแห้งในปริมาณที่เหมาะสมใส่ลงไปในน้ำเดือด แช่ไว้ประมาณ 10 นาทีก็นำมาดื่มได้ ใครที่ชอบรสหวานจะใส่น้ำตาลทรายแดงหรือน้ำผึ้งลงไปก็ได้

(yim/cai)