ยาทิเบตมีประวัติความเป็นมากว่า 2,300 ปี เป็นผลงานของชาวทิเบตที่เกิดจากทักษะการใช้งานเป็นประจำ โดยประกอบด้วยระบบทฤษฏีที่สมบูรณ์และวิธีรักษาที่พิเศษ เต็มไปด้วยเอกลักษณ์แห่งชนชาติ ยาทิเบตแยกเป็นฝ่ายใต้กับฝ่ายเหนือ จังหวัดกันเจอเป็นหนึ่งในแหล่งกำเนิดของยาทิเบต และเป็นบ้านเกิดยาทิเบตฝ่ายใต้

ในประวัติศาสตร์ ยาทิเบตฝ่ายใต้จะยึดถือบริเวณอำเภอคางปาเป็นศูนย์กลาง มีพื้นที่ทั้งหมด 5.5 แสนตารางกิโลเมตร รวมทั้งจังหวัดปกครองตนเองชนเผ่าทิเบตกันเจอของมณฑลเสฉวน ตี๋ชิ่งของมณฑลยูนนาน ชางตูของเขตปกครองตนเองทิเบต และยี่ว์ซู่ของมณฑลชิงไห่

แพทยศาสตร์แผนทิเบตแยกตัวเป็นฝ่ายเหนือกับฝ่ายใต้ระหว่างช่วงศตวรรษที่ 12-15 ตัวแทนของฝ่ายเหนือคือปรมาจารย์จอปา ลางเจียจาซาง ส่วนตัวแทนของฝ่ายใต้คือลามะซูคา เนียงนีดอร์เจ ซึ่งได้พัฒนาและสืบทอดโดยจอปาเจเวิง ลามะสักกะวางชิว ทะไลลามะองค์ที่ 5 และตามอ เหมินรานปาลัวซาาชิพี จนถึงรินโปเชเชียเจจองเล ฝ่ายใต้และฝ่ายเหนือของแพทยศาสตร์แผนทิเบตจึงค่อยรวมตัวเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน แต่เนื้อหาสาระของฝ่ายเหนือเป็นแก่นหลักของยาทิเบต นำพาการสืบทอดและส่งเสริมการพัฒนาแพทยศาสตร์แผนทิเบต ต้นศตวรรษที่ 19 บรรดานักแพทยศาสตร์แผนทิเบตฝ่ายใต้ที่มีเจียยาง ชิงเจ๋อเจียงโปเป็นตัวแทนยอดเยี่ยม ได้ส่งเสริมให้ยาทิเบตพัฒนาก้าวหน้าไปไกล

แพทยศาสตร์แผนทิเบตเป็นส่วนประกอบสำคัญของวัฒนธรรมชาวทิเบต มีคุณค่าสำคัญต่อการวิจัยการพัฒนาสังคม และมีบทบาทสำคัญต่อการรักษาสุขภาพของผู้คน

แต่สิ่งแวดล้อมที่เลวร้ายลงส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ และผลแทรกซ้อนจากยาปฏิชีวนะที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ระหว่างการใช้ยารักษาโรค ทำให้ชาวโลกสำนึกถึงความสำคัญของยาทิเบตที่มีต่อการรักษาสุขภาพ วิทยาศาสตร์ยุคปัจจุบันเป็นพยานหลักฐานพิสูจน์ให้เห็นว่า แพทยศาสตร์แผนทิเบตมีคุณค่าต่อการรักษาสุขภาพและป้องกันโรคภัยไข้เจ็บของมนุษย์

(Ping/Ton)