- เมล็ดพันธุ์แห่งประชาธิปไตย

ประเทศในสมัยโบราณ ผู้คนต่างคุ้นเคยกับชีวิตที่อยู่ภายใต้การปกครองของระบอบกษัตริย์ และในครอบครัวดั้งเดิมของจีน ผู้ใหญ่ก็เหมือนกับกษัตริย์ในครอบครัว ซึ่งมีอำนาจบังคับให้เด็กๆ ทำอะไร หรือไม่ทำอะไร ปัจจุบัน พ่อแม่คนจีนไม่ใช้อำนาจเด็ดขาดขนาดนั้นแล้ว แต่บางครั้งก็อาจจะไม่ได้แก้ไขปัญหาในชีวิตประจำวันด้วยวิธีประชาธิปไตย หันกลับไปใช้วิธีแบบเดิม เช่น ในปัญหาที่กระทบถึงผลประโยชน์ของเด็ก พ่อแม่เคยถามความคิดเห็นของเด็กหรือไม่ ในเมื่อเกิดข้อขัดแย้งระหว่างพ่อแม่กับลูก พ่อแม่จะแก้ไขปัญหาอย่างมีประชาธิปไตยหรือเปล่า ถึงแม้ว่าบางครั้ง พ่อแม่มักจะตัดสินใจแทนเด็กด้วยความคิดที่ว่า "ทำอย่างนี้ดีต่อเด็ก" แต่อันที่จริง ทำอย่างนี้ก็เท่ากับขจัดความเป็น "ประชาธิปไตย" ออกไปจากสมองของเด็ก และทำให้เด็กคิดว่า มหาอำนาจสามารถเอาชนะทุกสิ่งทุกอย่าง

- เมล็ดพันธุ์แห่งความใจดี

ขณะคุณทะเลาะกับพี่น้องในเรื่องเล็กน้อย หรือใหญ่โตถึงขั้นแย่งมรดก คุณเคยสังเกตไหมว่า มีดวงตาคู่หนึ่งกำลังมองไปยังคุณอย่างไม่เข้าใจ ขณะคุณเจอขโมยกำลังยื่นมือไปในกระเป๋าของคนอื่น และบอกให้ลูกอย่าไปพูดอะไร คุณเคยสังเกตไหมว่า ลูกของคุณมีความขุ่นข้องอยู่ในใจ ขณะลูกของคุณบอกคุณว่า ก๊อกน้ำในสวนดอกไม้ของเขตชุมชนเสีย คุณจะพาลูกไปช่วยกันซ่อม หรือไม่ก็โทรไปให้ช่างมาซ่อมแซมจัดการไหม หรือใช้วิธีบอกลูกว่า อย่าไปยุ่งไม่ใช่เรื่องของเรา อันที่จริง การกระทำทุกอย่างของคุณล้วนเป็นตัวอย่างให้กับเด็กในครอบครัว ถ้าคุณปฏิบัติตัวไม่ดี ก็เท่ากับว่า ขจัดความดีงาม และปลูกฝังความเห็นแก่ตัวในใจของเด็ก

- เมล็ดพันธุ์แห่งความซื่อสัตย์

ในเมื่อเด็กๆ พบว่า ถ้าเขาโกหกกับคุณ คุณก็ไม่ดุหรือลงโทษ เขาก็อาจจะค่อยๆ เชี่ยวชาญในเรื่องการโกหกมากขึ้น อันที่จริง เด็กๆ ที่พูดโกหกนั้น ต่างมาจากการข่มเหงของผู้ใหญ่ หากพูดความจริงจะได้รับผลดี มีใครบ้างที่อยากจะโกหก เด็กจำนวนมากต่างมีความสับสนว่า ทำไมผู้ใหญ่โกหกได้ แต่เด็กๆ ไม่ได้ แสดงว่า เด็กๆ พบแล้วว่า ผู้ใหญ่โกหกบ่อยครั้ง ส่วนผู้ใหญ่ก็มักจะอธิบายกับเด็กๆ ว่า คำโกหกของพวกเราเป็นคำโกหกสีขาว ที่ไม่ใช่เพื่อทำร้ายใคร แต่สำหรับเด็กๆ แล้ว ไม่ว่าเพื่ออะไร โกหกก็คือโกหก เพราะฉะนั้น เพื่อปลูกฝังเมล็ดพันธุ์แห่งความซื่อสัตย์ของเด็กๆ ต้องตั้งใจรับฟังเด็กๆ ขณะเกิดอะไรขึ้น ต้องส่งเสริมให้เด็กๆ บอกตามสภาพความเป็นจริง และพยายามค้นหาวิธีแก้ไขด้วยกัน

Yim/Ldan