อาศัยใต้ชายคาคนอื่น

寄人篱下 (寄人籬下)

jì    rén    lí   xià

ในสมัยราชวงศ์ฉีทางใต้ มีปัญญาชนคนหนึ่งชื่อจางหยง เป็นคนที่มีนิสัยแปลกๆ มีลักษณะท่าทางและการกระทำแปลกประหลาดไม่เหมือนใคร เขามีรูปร่างเตี้ยเล็ก หน้าตาอัปลักษณ์ แต่มีจิตใจกระปรี้กระเปร่ายิ่ง เวลาเดินนั้นมักเชิดหน้ายืดอก คล้ายกับว่ารอบข้า่งนั้นไม่มีผู้คนเลย.

เซียวต้าวเฉิงแห่งราชวงศ์ฉีทางใต้ในขณะที่ยังมิได้ขึ้นเป็นจักรพรรดิ์นั้น ก็คบหาเป็นเพื่อนกับจางหยง เซียวต้าวเฉิงนั้นมีความชื่นชมในความรู้ความสามารถและความประพฤติของจางหยงยิ่งนัก เขามักกล่าวต่อคนข้างเคียงว่า"บุคคลที่มีความรู้ความสามารถและคุณธรรมอย่างเช่นจางหยงนี้มิอาจไม่มี แต่ก็มิอาจมีมากไป！" ต่อมาเมื่อเซียวต้าวเฉิงสร้างอำนาจรัฐฉีทางใต้ขึ้นแล้ว ก็ให้จางหยงกลับมายังราชสำนัก และมักจะอภิปรายปัญหาด้านศิลปะวัฒนธรรมร่วมกับจางหยงเป็นประจำ.

จางหยงมีความเชี่ยวชาญในการเขียนตัวหนังสือหวัด และยังถือตนว่ามีฝีมือยอดเยี่ยมมาก ครั้งหนึ่ง จักรพรรดิ์เซียวต้าวเฉิงกับจาง หยงพูดคุยสนทนากันถึงปัญหาการคัดลายมือ จักรพรรดิ์เซียวต้าวเฉิง

ตรัสต่อจางหยงว่า"ลายมือพู่กันของท่านแม้จะมีพลังเข้มแข็ง แต่น่าเสียดายที่ยังขาดท่วงทำนองของนักคัดลายมือสองพ่อลูกตระกูลหวางที่มีชื่อเสียงในยุคจิ้น"

จางหยงฟังแล้วรู้สึกไม่ยินดีนัก ทูลโต้กลับทันทีว่า"ฝ่าบาททรงพูดผิดไปแล้ว ควรจะตรัสว่า พ่อลูกตระกูลหวางนั้นยังขาดท่วงทำนองของจางหยงต่างหาก！

ในด้านการแต่งบทประพันธ์นั้น จางหยงมีความคิดเห็นว่าต้องมีลักษณะสร้างสรรค์ที่เป็นตัวของตัวเอง ประกอบขึ้นเป็นท่วงทำนองที่ไม่เหมือนใคร เขามักจะกล่าวว่า "ในฐานะที่เป็นชายชาตรี การแต่งบทประพันธ์ควรเอาอย่างขงจื้อในด้านการเรียบเรียง"กวี" "หนังสือ" การ กำหนด "ขนบธรรมเนียม"และ"ดนตรี" ส่งเสริมเชิดชูลักษณะสร้างสรรค์ของตน ไม่คัดลอกของผู้อื่น ไม่พึ่งพาอาศัยผู้อื่นเฉกเช่นนกกระจอกที่อาศัยใต้ชายคาของคนอื่น"

จางหยงกล่าวอย่างไรก็ปฏิบัติอย่างนั้น เขาเองพยายามปฏิบัติตนอย่างแข็งขัน ดังนั้น บทประพันธ์และการคัดลายมือของเขาล้วนมีท่วงทำนองที่เป็นเอกลักษณ์ของตน.

นิทานเรื่องนี้มีบันทึกในหนังสือ"หนานฉีซู-จางหยางจ้วน" สำ นวน"อาศัยใต้ชายคาคนอื่น" ภาษาจีนอ่านว่า" 寄人篱下 jì rén lí xià" (จี้ เหริน หลี เซี่ย) คำว้่า"寄 jì" ในที่นี้หมายถึงพึ่งพาอาศัย คำว่า" 篱 lí" แปลว่ารั้ว สำนวนนี้จะแปลว่าอาศัยใต้รั้วของคนอื่นก็ได้ อันเป็นการใช้มาอุปมาการขะโมยคัดลอกหรือเลียนแบบคนอื่น ต่อมาภายหลังได้ใช้มาอุปมาคนที่ใช้ชีวิตด้วยการพึ่งพาอาศัยคนอื่น ไม่สามารถเลี้ยงตัวเองได้ เข้าทำนองสำนวนไทยว่า"ยืมจมูกคนอื่นหายใจ"คือทำอะไรต้องคอยพึ่งพาอาศัยคนอื่น ย่อมไม่สะดวก.