บ่ายวันที่ 8 สิงหาคมนี้ งานศพของนายฮาซีโมโตะ ริวทาโระ อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นจัดขึ้นที่กรุงโตเกียวอย่างใหญ่โต ปี 1996 นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระในฐานะที่เป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิที่ตั้งป้ายวิญญาณอาชญากรสงครามโลกครั้งที่ 2 ชั้นหนึ่งของญี่ปุ่น ทำให้เกิดเสียงคัดค้านรุนแรงทั้งในและนอกญี่ปุ่น หลังจากนั้น นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระจึงประกาศว่าจะไม่ไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิภายในวาระตำแหน่งของเพื่อสถานการณ์โดยรวม เมื่อปีที่แล้ว นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระและอดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นอีก 7 คนยังได้ร่วมกันวิพากษ์วิจารณ์การไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิของนายจุนิชิโระ โคอิซูมิ

นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระเกิดในครอบครัวนักการเมือง ก่อนดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น เขาเคยเป็นนายกสมาคมที่ชื่อว่า ทุกคนไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิ เป็นเวลาหลายปี และยังเคยเป็นนายกของสมาคมที่สนับสนุนการคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิ

หลังถอนตัวออกจากวงการการเมืองแล้ว นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระได้ทุ่มกำลังในด้านการส่งเสริมมิตรสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับจีน ปี 1997 เขาได้ไปชมหอที่ระลึกเหตุการณ์ 18 กันยาซึ่งเป็นหอแสดงข้อมูลประวัติศาสตร์การรุกรานจีนของลัทธิรัฐทหารญี่ปุ่นที่ตั้งอยู่ที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน ภายหลังเยี่ยมชมเขาได้เขียนความประทับใจว่า สันติภาพเป็นสิ่งที่ล้ำค่า นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระเป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนแรกที่ไปชมหอระลึกแห่งนี้

เดือนมีนาคมปีนี้ นายฮาซีโมโตะ ริวทาโระไปเยือนจีนตามคณะมิตรภาพระหว่างจีนกับญี่ปุ่น 7 คณะ และกล่าวถึงสาเหตุที่เขาเปลี่ยนท่าทีในเรื่องการคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิว่า การที่เลิกไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิ ก็เพื่อรักษาผลประโยชน์แห่งชาติญี่ปุ่นและความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับจีน

เดือนกันยายนศกนี้ พรรคเสรีประชาธิปไตยญี่ปุ่นจะเลือกตั้งหัวหน้าพรรค การโต้เถียงที่ล้อมรอบปัญหาศาลเจ้ายาซุคูนิภายในวงการการเมืองและวงการต่าง ๆ ของสังคมนับวันรุนแรงยิ่งขึ้น เดือนกรกฎาคมที่ผ่านมานี้ ญี่ปุ่นได้เปิดเผยบันทึกของสำนักงานกิจการพระราชวังญี่ปุ่นปรากฎว่า จักรพรรดิฮิโรฮิโตะที่สวรรณคตแล้วของญี่ปุ่นเคยแสดงความไม่พอใจต่อการที่ศาลเจ้ายาซุคูนิมีการตั้งป้ายวิญญาณของอาชญากรสงครามชั้นหนึ่ง และตัดสินใจไม่ไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิอีก การแสดงท่าทีดังกล่าวของจักรพรรดิฮิโรฮิโตะทำให้การโต้เถียงที่ล้อมรอบปัญหาศาลเจ้ายาซุคูนิทวีความรุนแรงขึ้นอีกครั้งหนึ่ง

จากการสำรวจความเห็นของสื่อมวลชนครั้งล่าสุดปรากฎว่า ชาวญี่ปุ่นร้อยละ 54 คัดค้านนายจุนิชิโระ โคอิซูมิไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิในวันที่ 15 สิงหาคมนี้ซึ่งเป็นวันรำลึกการพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ของญี่ปุ่น ส่วนผู้ที่สนับสนุนมีเพียงร้อยละ 36 เท่านั้น อีกตัวเลขหนึ่งคือชาวญี่ปุ่นร้อยละ 54 คัดค้านนายกรัฐมนตรีคนต่อไปไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิ ส่วนผู้สนับสนุนมีเพียงร้อยละ 33 และสัดส่วนที่สนับสนุนให้แยกป้ายวิณญาญอาชญากรสงครามออกจากศาลเจ้ายาซุคูนินั้นยิ่งสูงกว่าถึงร้อยละ 63 โดยมีผู้คัดค้านเพียงร้อยละ 23

แม้ว่าจะมีแรงกดดันอันใหญ่หลวงจากประชามติ นายจุนิชิโระ โคอิซุมิยังคงไม่ยอมเปลี่ยนท่าทีแข็งกร้าวที่จะไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิเหมือนเดิม และบอกเป็นนัยว่าจะไปคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิในเวลาก่อนหรือหลังวันที่ 15 สิงหาคม ท่าทีดังกล่าวเป็นการทำลายอารมณ์ความรู้สึกของประชาชนเอเซียอย่างร้ายแรง

ส่วนการเปลี่ยนแปลงในปัญหาการคารวะศาลเจ้ายาซุคูนิของนายฮาซีโมโตะ ริวทาโระ อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นนั้นได้ให้ข้อคิดที่เป็นประโยชน์แก่ผู้คน การตัดสินใจที่ถูกต้องของนายฮาซีโมโตะ ริวทาโระมีส่วนช่วยรักษาผลประโยชน์แห่งชาติของญี่ปุ่น และเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนามิตรสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างญี่ปุ่นกับประเทศต่าง ๆ ของเอเซีย

(Min/Lin)