เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคมที่ผ่านมา ที่รประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนครั้งที่ 42 ซึ่งจัดขึ้นที่จังหวัดภูเก็ต ประเทศไทย ได้พิจารณาเกี่ยวกับการสร้างประชาคมอาเซียน การเพิ่มความสามารถในการรับมือกับการท้าทายต่างๆ และการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างอาเซียนกับประเทศอื่นๆ

การประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนครั้งนี้ เป็นการประชุมครั้งแรกตั้งแต่กฎบัตรอาเซียนมีผลบังคับใช้ในเดือนธันวาคมปี 2008 หัวข้อหลักของการประชุึมครั้งนี้คือ "ร่วมกันเพื่อเผชิญกับปัญหาท้าทายโลก"

ขณะกล่าวถึงปัญหาเร่งด่วนของอาเซียน นายกษิต ภิรมย์ ประธานประเทศหมุนเวียนอาเซียน และรัฐมนตรีต่างประเทศไทยกล่าวว่า

"ผลกระทบจากวิกฤติการเงินโลก การแพร่ระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด A H1N1 ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมและดินฟ้าอากาศ เราต้องให้ความสนใจและใช้ปฏิบัติการอย่างเร่งด่วน หลายวันข้างหน้า ก็จะพิจารณาหัวข้อดังกล่าวในที่ประชุมต่อไป ซึ่งก็เป็นการท้าทายอันรุนแรงที่ไม่เคยมีมาก่อนในรอบ 40 ปีนับแต่จัดตั้งอาเซียนขึ้นมา"

วันเดียวกัน นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรีไทยได้พบปะกับรัฐมนตรีต่างประเทศที่เข้าร่วมประชุม และเป็นประธานเปิดการประชุม โดยกล่าวปราศัยในพิธีเปิดประชุมว่า เขาในนามของประเทศประธานอาเซียน แสดงความปรารถนาอันดีต่อแผนการสร้างประชาคมอาเซียนในปี 2015 โดยหวังว่า ประชาคมอาเซียนจะกลายเป็นประชาคมแห่งการปฏิบัติ ประชาคมแห่งความติดต่อเชื่อมโยง และประชาคมของประชาชน เขาอธิบายต่อสื่อมวลชนในการแถลงข่าวว่า

"สิ่งที่ผมได้เน้นย้ำก็คือ ในที่สุด เมื่อเราสร้างประชาคมขึ้นมาตามกฎบัตรอาเซียนแล้ว สิ่งที่ผมต้องการจะเห็นก็คือ หนึ่ง เป็นประชาคม ซึ่งสามารถตัดสินใจ และทำงานตอบสนองกับปัญหาต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว สอง เป็นประชาคม ซึ่งมีความเชื่อมโยงกันในทุกๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นการขนส่ง คมนาคม การเดินทาง การค้า การลงทุน และมีการอำนวยความสะดวกในเรื่องของกฎระเบียบต่างๆ ให้การไปมาหาสู่ การติดต่อต่างๆ ทำได้อย่างสะดวก สาม เป็นประชาคมที่ต้องตอบสนองประชาชน และเสริมความพร้อมให้กับประชาชนในภูมิภาค ในเรื่องการศึกษา และเรื่องอื่นๆ"

ปัญหาสิทธิมนุษยชนของบางประเทศสมาชิกอาเซียนนั้น เป็นปัญหาที่ภายนอกต่างก็สนใจ จุดเด่นของการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนครั้งนี้คือ ได้เห็นชอบ ร่างขอบเขตอำนาจหน้าที่คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลอาเซียน (กมซ.) ซึ่งเป็นองค์กรสิทธิมนุษยชนอาเซียน รัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนได้ลงนามในร่างขอบเขตอำนาจหน้าที่องค์กรสิทธิมนุษยชนอาเซียน และตกลงที่จะตั้งชื่อองค์กรสิทธิมนุษยชนว่า คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลของอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน รัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนเสนอว่า จะจัดตั้งคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลของอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชนอย่างเป็นทางการในที่ประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 15 ที่จะจัดขึ้นในเดือนตุลาคมปีนี้ องค์กรนี้จะเป็นองค์กรว่าด้วยสิทธิมนุษยชนแห่งแรกในรอบ 40 ปีตั้งแต่จัดตั้งอาเซียนขึ้น

ตามแถลงการณ์ร่วมของที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนครั้งที่ 42 อาเซียนจะขยายบทบาทแกนนำด้านการพัฒนาภูมิภาค รัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนกล่าวว่า จะใช้ความพยายามต่อไป เพื่อส่งเสริมกระบวนการนี้ตามโครงการก่อสร้างประชาคมอาเซียนที่ตกลงในที่ประชุมผู้นำอาเซียนครั้งที่ 14 และลดช่องว่างระหว่างประเทศสมาชิกต่างๆ ของอาเซียน

หลังการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนครั้งที่ 42 แล้ว มีการประชุมระหว่างรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซี่ยนกับรัฐมนตรีต่างประเทศของประเทศคู่เจรจา และการประชุมอาเซียนว่าด้วยความร่วมมือด้านการเมืองและความมั่นคงในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกครั้งที่ 16 จะจัดขึ้นที่จังหวัดภูเก็ตในวันที่ 22 และวันที่ 23 กรกฎาคมนี้ตามลำดับ

Qi/Ldan