เมื่อปี 1949 ที่สถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน ประชากรประมาณ 80% ไม่รู้หนังสือ เด็กที่ได้เข้าเรียนโรงเรียนประถมไม่ถึง20 % เวลาผ่านไป 60 ปี ขณะนี้ อัตราเด็กเข้าเรียนในโรงเรียนประถมและโรงเรียนมัธยมสูงถึง99% อัตราการไม่รู้หนังสือของเยาวชนลดลงเป็น 3.5% สำหรับเขตชนบทและทางภาคตะวันตกที่ค่อนข้างล้าหลัง รัฐบาลกลางได้เพิ่มงบประมาณมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง เพื่อพัฒนาการศึกษาภาคบังคับของท้องถิ่น

      เมื่อวันที่ 1 กันยายนปี 2008 เด็กนักเรียนจำนวน 160 ล้านคนในการศึกษาภาคบังคับระยะ 9 ปี ล้วนไม่ต้องจ่ายค่าเล่าเรียนและค่าใช้จ่ายอื่น ๆ การนี้หมายความว่า จีนได้ดำเนินการให้การศึกษาภาคบังคับฟรีอย่างทั่วด้าน นายโจวจี้ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการจีนกล่าวว่า

     " เราคิดว่าต้องให้เด็กๆ ทุกคนมีโอกาสได้รับการศึกษาอย่างเสมอภาค ช่วงหลายปีที่ผ่านมา จีนได้สร้างระบบช่วยเหลือเด็กนักเรียนยากจน นอกจากได้รับการศึกษาฟรีแล้ว ยังให้เงินอุดหนุนแก่เด็กนักเรียนจากครอบครัวยากจน จนถึงนอกระบบการศึกษาภาคบังคับ อาทิ การศึกษาระดับมัธยมปลายและอาชีวศึกษาเป็นต้น ทางการจะให้ทุนการศึกษาส่วนใหญ่ ครอบครัวจ่ายเพียงเล็กน้อยเท่านั้น"

      นายโจวจี้กล่าวว่า ตั้งแต่ปี 1998 ถึงปี 2008 มหาวิทยาลัยต่างๆ ของจีนมีความสามารถรับนักศึกษาเพิ่มจากประมาณ 1 ล้านคนขึ้นมาเป็นประมาณ 6 ล้านคน จำนวนประชาชนที่เข้ารับการศึกษาระดับอุดมศึกษาเพิ่มมากขึ้น จึงได้สร้างพื้นฐานอันมั่นคงสำหรับการสร้างประเทศจีนที่อุดมด้วยมีความรู้

     นอกจากนั้น อาชีวศึกษาของจีนก็มีความก้าวหน้าอย่างมาก เมื่อปีที่แล้ว โรงเรียนอาชีวศึกษาระดับกลางและระดับสูงของจีนต่างได้รับนักศึกษาใหม่ 11 ล้านคน นักศึกษาที่กำลังเรียนอยู่ในโรงเรียนหรือสถาบันอาชีวศึกษามีกว่า 30 ล้านคน เกือบครึ่งหนึ่งของนักเรียนที่อยู่ในโรงเรียนระดับมัธยมปลายและนักศึกษษที่อยู่ในสถาบันอุดมศึกษา นายโจวจี้กล่าวว่า ในเขตชนบท โดยเฉพาะชนบททางภาคตะวันตก เด็กนักเรียนจำนวนมากเข้ารับการศึกษาระดับอาชีวศึกษา จึงกลายเป็นบุคลากรที่มีความสามารถในการทำงาน ทำให้มีอนาคตดีขึ้น นายโจวจี้ชี้ให้เห็นว่า จีนยังเป็นประเทศกำลังพัฒนา และอยู่ในระยะกลางของยุคอุตสาหกรรม ช่วงเวลาหลายสิบปีข้างหน้า แรงงานสำคัญยังคงเป็นกรรมกรและเกษตรกรที่มีความสามารถ

      ขณะนี้ จีนกำลังปรับเปลี่ยนจากประเทศใหญ่ด้านประชากรมาเป็นประเทศใหญ่ด้านบุคลากร จำนวนประชากรอันมหาศาลกำลังกลายเป็นทรัพยากรบุคลากรอันใหญ่หลวง นายโจวจี้กล่าวว่า การสร้างประเทศให้มีบุคลากรที่เข้มแข็งเป็นเป้าหมายสำคัญของวงการการศึกษาจีน เขากล่าวว่า

      "การพัฒนาให้เป็นประเทศใหญ่ด้านทรัพยากรบุคลากร ปัญหาสำคัญคือต้องยกระดับคุณภาพของประชากร นี่เป็นความปรารถนาของประชาชนจีน ทั้งเป็นความต้องการในการพัฒนาสังคมด้วย"

(Dai/Lin)