วันขึ้นปีใหม่จีนเป็นเทศกาลประเพณีที่คึกคักที่สุดของชาวจีน  เรียกทั่วไปว่า ตรุษจีน  เทศกาลตรุษจีนเป็นวันหยุดยาวในรอบปีของจีน เป็นเทศกาลสำคัญมากสำหรับชาวจีน   คนจีนที่ได้ไปทำงานเมืองอื่นซึ่งออกจากบ้านเกิดของตน  มักจะเดินทางกลับไปเยี่ยมพ่อแม่ญาติพี่น้องกัน  วันส่งท้ายปีเก่าทุกคนในครอบครัวจะอยู่พร้อมหน้ากันรับประทานอาหารด้วยกันเพื่อส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่   ทั้งนี้ก็เพราะว่า เทศกาลตรุษจีนเป็นเทศกาลมีมาช้านานและสำคัญที่สุดสำหรับคนจีน เป็นประเพณีรวมญาติพี่น้องทุกคนในครอบครัวมาอยู่พร้อมหน้ากัน    วันนี้   ขอแนะนำสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวกับตรุษจีนมาให้

อาหารมื้อค่ำในคืนส่งท้ายปีเก่าต้อนรับวันตรุษจีน ย่อมเป็นอาหารมื้อที่สำคัญที่สุดสำหรับชาวจีน   ทุกครั้งเมื่อถึงวันตรุษจีน  ครอบครัวชาวจีนจะอยู่พร้อมหน้ารับประทานอาหารด้วยกัน  ตามประเพณีนิยม  การรับประทานอาหารมื้อค่ำสุดท้ายของปีมีความพิถีพิถันมาก  บนโต๊ะอาหารในเทศกาลตรุษจีนมีอาหารหลากหลาย

โดยทั่วไปอาหารมื้อค่ำสุดท้ายของปีจะตระเตรียมไว้อย่างหลากหลายมาก  แล้วก็ต้องสอดคล้องแฝงนัยที่เป็นมงคลตามเทศกาลตรุษจีนอันสุดพิเศษด้วย  ดังนั้น  อาหารมื้อค่ำนี้ไม่เพียงแต่อิ่มเอมตามเจตจำนง  หากยังอบอวลด้วยอาหารเลิศรสตามวัฒนธรรมท้องถิ่นอีกด้วย

ตามประเพณีจีนจะมีการกล่าวคำอวยพรให้ “เหลือกินเหลือใช้ทุกปี”  คำว่า “หยู” ในภาษาจีนที่แปลว่า “ปลา”  มีเสียงพ้องกับคำว่า  “มีเหลือ”  ดังนั้น  อาหารมื้อค่ำสุดท้ายของปีจึงต้องมีเมนูปลาด้วย  การรับประทานปลา ในคืนวันส่งท้าย จึงมีเสียงพ้องกับคำที่มีความหมายว่า  “มหามงคลพูนประโยชน์สุขยิ่ง”  ชาวจีนจึงนิยมรับประทานปลา เพราะมีความหมายว่า “มีเหลือกินเหลือใช้ทุกๆ ปี”

ประเพณีการเฝ้าปี คือ ชาวบ้านจะไม่เข้านอนในคืนวันส่งท้ายของปีเก่า  ตามปฏิทินจันทรคติวันชิวอิดเป็นวันปีใหม่ของตรุษจีน  ในวันส่งท้ายปีเก่าหลังจากร่วมกันรับประทานอาหารเป็บแบบรวมญาติพี่น้องแล้ว  จะไม่เข้านอนเพื่อรอต้อนรับปีใหม่ด้วยกัน  การเฝ้าปีในสมัยโบราณมีความหมายสองอย่าง  คือ  ผู้ใหญ่เฝ้าปีมีความหมายว่าเฝ้าถนอมและรู้ค่าของเวลา  คนหนุ่มสาวเฝ้าปีมีความหมายว่ายืดอายุพ่อแม่ให้ยืนยาว  การเฝ้าปีนี้จะเริ่มตั้งแต่การรับประทานอาหารมื้อค่ำ  อาหารมื้อนี้จะรับประทานอย่างช้าๆ   บางบ้านจะรับประทานไปเรื่อยๆ จนถึงดึกดื่นเที่ยงคืน

บรรยากาศที่แสดงให้เห็นว่าเป็นเทศกาลตรุษจีนอย่างหนึ่ง ก็คือ มีการติดกลอนกระดาษแดง  ซึ่งเป็นที่ขาดเสียมิได้ในตรุษจีน กลอนกระดาษแดงตรุษจีนมีชื่อว่า กลอนคู่  ซึ่งจะติดที่สองข้างประตูของทุกบ้าน  เป็นกลอนที่ใช้พู่กันจีนเขียนด้วยอักษรจีน  มีความหมายแสดงให้เห็นความปรารถนาดี  

แล้วการติดกระดาษลวดลายมงคลที่หน้าต่าง ก็เป็นค่านิยมสำคัญอย่างหนึ่งในตรุษจีน  กระดาษลวดลายมงคลนี้จะมีรูปแบบต่างๆ ตามจินตนาการ  แสดงให้เห็นถึงความใฝ่ฝันงดงามที่มีต่ออนาคต

ในช่วงตรุษจีน  มักจะมีตัวอักษรจีนตัวหนึ่งพบเห็นได้บ่อยที่สุด  ก็คือคำว่า “ฮก”    ซึ่งมีความหมายว่า “บุญวาสนา”  โดยมีการแสดงให้เห็นความปรารถนาต่อ “ฮก” ในรูปแบบต่างๆ เช่น ติดตัวอักษรจีนคำว่า “ฮก” ที่ประตูบ้าน แขวนเชือกถักหรือโคมไฟที่มีตัวอักษรจีนคำ “ฮก” หรือติดกระดาษที่ตัดเป็นตัวอักษร “ฮก” บนหน้าต่าง  ซึ่งมีความหมายว่า  “บุญวาสนามาถึงบ้านแล้ว”

พร้อมๆ กับการวิวัฒนาการของยุคสมัย  ประเพณีการกล่าวอวยพรปีใหม่ให้แก่กันและกันระหว่างญาติพี่น้องและเพื่อนๆ ของคนจีน ก็มีการเปลี่ยนแปลง  นอกจากทำตามประเพณีดั้งเดิมแล้ว  ก็เริ่มนิยมอวยพรปีใหม่ผ่านเครื่องมือทันสมัยมากขึ้นด้วย โดยส่งคำอวยพรปีใหม่ด้วยรูปแบบต่างๆ ผ่านมือถือ  เช่น  ส่งข้อความสั้น ส่งวีแชท  ส่งไลน์  เป็นต้น   แม้ว่าได้เปลี่ยนวิธีการอวยพรปีใหม่  แต่จิตใจที่หวังให้ญาติพี่น้องและเพื่อนๆ มีความสุขนั้นไม่ได้เปลี่ยน

ประเพณีพื้นบ้านจีนยังมีการ “จุดประทัดเปิดประตู” ในวาระขึ้นปีใหม่  ทุกบ้านทุกเรือนที่เปิดประตูออกมาสิ่งแรกที่จะต้องปฏิบัติคือจุดประทัด  อาศัยเสียงอึกทึกครึกโครมของประทัดขับไล่สิ่งเก่าไม่ดีออกไป และต้อนรับสิ่งใหม่ที่ดีๆ เข้ามา  ประทัดเรียกว่า “เปียนเพ่า”   เป็นอีกหนึ่งสิ่งประดิษฐ์ของจีน  มีประวัติยาวนานกว่า 2 พันปี  การจุดประทัดช่วยสร้างบรรยากาศให้สนุกสนาน  เป็นกิจกรรมรื่นเริงอย่างหนึ่งในเทศกาลตรุษจีน 

หลังจากมีเสียงประทัดขับไล่ปีเก่าแล้ว  ก็จะตามมาด้วยประเพณีก็คือการละเล่นเชิดสิงโตพร้อมด้วยเสียงกลองเสียงฉาบตามหมู่บ้านและเมือง ขบวนตีกลองฉิ่งฉาบเชิดสิงโต  แห่ไปตามบ้าน  เชิดสิงโตอวยพรปีใหม่  หมายถึงขับไล่เคราะห์ภัย  เป็นสัญญาณความเป็นสิริมงคล  เพิ่มบรรยากาศความบันเทิงเริงรมย์ให้ตรุษจีน

เทศกาลตรุษจีนเป็นวันสนุกสนานรื่นเริงของคนจีน   หลังวันชิวอิ (วันที่ 1 เดือนอ้ายตามปฏิทินจีน) จนถึงวันที่ 15 เดือนอ้าย  จะมีกิจกรรมรื่นเริงหลากหลาย  เช่น การเดินไม้ต่อขา และเกมการละเล่นต่างๆ  ช่วยเพิ่มสีสันบรรยากาศตรุษจีนให้คึกคักยิ่งๆขึ้น

นอกจากนี้ งานชมโคมไฟในวันที่ 15 เดือนอ้าย ตามปฏิทินจันทรคติจีน ก็เป็นงานฉลองใหญ่ที่ไม่ควรพลาด โดยในคืนวันที่ 15 เดือนอ้าย ตามสวนสาธารณะต่างๆ จะมีการประดับประดาโคมไฟสวยงามมากมาย  มีทั้งที่เป็นโคมไฟขนาดใหญ่ทรงปราสาท  โคมไฟน่ารักๆ รูปสัตว์ต่างๆ  โคมไฟหมุนแบบจีน  โคมไฟรูปดอกไม้  เป็นต้น  นอกจากนี้แล้ว  ยังมีการเล่นปริศนาคำทายต่างๆ ด้วย  ผู้คนทั้งหลายที่มาเดินเที่ยวชมโคมไฟ  จะแข่งกันทายปริศนาบนโคมไฟอย่างสนุกสนาน

อย่างไรก็ตาม  “ตรุษจีน” นอกเหนือจากเป็นวันของครอบครัวแล้ว ยังถือเป็นเทศกาลแห่งความสนุกสนานรื่นเริงสำคัญของชาวบ้านทั่วไป ในช่วงเทศกาลตรุษจีน  ไม่ว่าภาคเหนือหรือภาคใต้  ล้วนมีบรรยากาศที่คึกคัก   การเฝ้าปี คำอวยพรตรุษจีน การติดกลอนมงคลกระดาษแดง  ตัดกระดาษภาพมงคลสีแดง  แขวนเชือกถักสีแดง “หยู่อี้-สมปรารถนา” เป็นต้น  สิ่งของเหล่านี้ช่วยเติมบรรยากาศช่วงเวลาแห่งความสุขและการเฉลิมฉลองให้คึกคักยิ่งขึ้น  ซึ่งก็เป็นส่วนประกอบสำคัญอย่างหนึ่งของตรุษจีนด้วย