ช่วงปลายเดือนมีนาคมจนถึงต้นเดือนเมษายนของทุกปี เป็นช่วงเวลาที่คนจีนทั่วประเทศต้องไปสุสาน เพื่อทำความสะอาดสุสานและเซ่นไหว้บูชาผู้ล่วงลับเนื่องในโอกาสเทศกาลเชงเม้ง แต่ปีนี้ สถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ส่งผลกระทบต่อประเพณีเชงเม้งเป็นอย่างมาก

กระทรวงกิจการพลเรือนจีนออกหนังสือเวียนตั้งแต่ต้นเดือนมีนาคม เรียกร้องให้ท้องที่ต่างๆ นำเสนอวิธีการไปเชงเม้งผ่านระบบออนไลน์ ให้ประชาชนจองโควต้าการเข้าสุสานล่วงหน้าผ่านระบบออนไลน์ เพื่อควบคุมจำนวนคนในพื้นที่ และป้องกันไม่ให้มีคนจำนวนมากเกินไป เสี่ยงต่อการแพร่เชื้อจากคนสู่คน

นอกจากนี้ทางการกรุงปักกิ่ง นครเซี่ยงไฮ้ มณฑลกว่างตง ซานตง เหอเป่ย เสฉวน และอีกหลายพื้นที่ ต่างออกคำสั่งห้ามไปเชงเม้งที่สุสาน หรือใช้มาตรการจำกัดจำนวนคนในสวนสุสาน และพยายามส่งเสริมให้ประชาชนรำลึกถึงญาติกับเพื่อนที่ล่วงลับไปแล้วที่บ้าน และใช้บริการทำความสะอาดสุสานผ่านระบบออนไลน์

ยกตัวอย่างกรุงปักกิ่ง ก่อนถึงเทศกาลเชงเม้งเกือบหนึ่งเดือน ทางการปักกิ่งก็เสนอให้ประชาชนเข้าเว็บไซต์ทางการของกรมกิจการพลเรือนปักกิ่ง ใช้บริการทำความสะอาดสุสานและไหว้เชงเม้งออนไลน์ โดยสามารถกรอกชื่อและนามสกุลบรรพบุรุษ เขียนข้อความไว้อาลัย เลือกรายการจุดเทียน จุดธูป ถวายดอกไม้ ถวายเหล้า เป็นต้นได้บนหน้าเว็บ นอกจากนี้ เพื่ออำนวยความสะดวกกับการทำความสะอาดสุสาน บริษัทธุรกิจงานศพหลายแห่งในปักกิ่งยังให้บริการรับทำความสะอาดสุสานแทนลูกค้า ส่วนสวนสุสานบางแห่งก็นำเสนอบริการทำความสะอาดและมอบดอกไม้ฟรี

ตัวอย่างบริการทำความสะอาดสุสานและไหว้เชงเม้งของบริษัทฝูโซ่วหยวน

เมื่อวันที่ 12 มีนาคม บริษัทฝูโซ่วหยวน ซึ่งเป็นบริษัทชั้นนำด้านธุรกิจหลังความตายของจีน เปิดตัวแพลตฟอร์มใหม่ที่มีชื่อว่า “ฝูโซ่วหยุน” เพื่อให้บริการออนไลน์ด้านการทำความสะอาดสุสานและไหว้ผู้ล่วงลับให้แก่ลูกค้าทั่วประเทศ ซึ่งได้รับความนิยมชมจากชาวโซเชียลจีนอย่างกว้างขวาง

ลักษณะเด่นคือ ไม่จำกัดทั้งเวลาและสถานที่ เชื่อมโยงพื้นที่ออนไลน์กับการบริการหน้าสุสาน ทำให้ลูกค้าที่ใช้บริการผ่านโทรศัพท์มือถือ มีความรู้สึกเหมือนเดินทางถึงหน้าสุสาน ลูกค้าสามารถสั่งให้พนักงานปฏิบัติหน้าที่แทนหน้าสุสานแบบ Real Time เพื่อแสดงความรำลึกถึงต่อผู้วายชนม์ตามแต่ความประสงค์ของลูกค้า

ปัจจุบันบริษัทฝูโซ่วหยวนมีสาขาบริษัทและสวนสุสานหลายแห่งในนครเซี่ยงไฮ้ ฉงชิ่ง มณฑลเหอหนาน อันฮุย ซานตง เหลียวหนิง เจียงซู ฯลฯ ทั้งหมด 17 เขตบริหารระดับมณฑล กว่า 30 เมือง ซึ่งลูกค้าจำนวนมหาศาลในท้องที่ต่างๆ สามารถใช้บริการผ่านเว็บไซต์ทางการ หรือบัญชี Wechat สาธารณะของบริษัทได้อย่างสะดวก

สวนสุสานของฝูโซ่วหยวนจะนำเสนอบริการไว้อาลัยญาติผู้ล่วงลับและทำความสะอาดสุสานผ่านระบบออนไลน์ฟรีแก่ลูกค้าทุกคน โดยเพิ่ม Function ให้ลูกค้าชมภาพถ่ายและคลิปวีดีโอเกี่ยวกับการบริการ การส่งต่อภาพถ่ายและคลิปให้ญาติ การเขียนคำไว้อาลัย และการใช้บริการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องในลักษณะ self-service เป็นต้น

สำหรับลูกค้าทั่วไป การใช้บริการบนแพลตฟอร์มฝูโซ่วหยุนนั้น ทำได้ง่ายมากโดยผ่านสมาร์ทโฟนหรือคอมพิวเตอร์ส่วนตัว คลิกเปิดหรือสแกน QR Code ของแพลตฟอร์ม และปฏิบัติตาม 3 ขั้นตอนดังต่อไปนี้ก็จะเข้าถึงบริการ

ขั้นตอนแรก คลิกเลือกสุสานที่ต้องการ กรอกชื่อและนามสกุลของผู้วายชนม์ หรือหมายเลขสุสาน กดค้นหาก็สามารถหาตำแหน่งสุสานที่ต้องการเจอ ทางบริษัทเปิดดำเนินช่องทางทำความสะอาดสุสานและไหว้ผู้ล่วงลับออนไลน์ให้ลูกค้าทุกคน ลูกค้าสามารถ edit ข้อมูลข่าวสารของผู้ล่วงลับ เปลี่ยนภาพถ่ายของผู้ล่วงลับได้ด้วย

ขั้นตอนที่ 2 กดปุ่ม “ไว้อาลัยออนไลน์” เพื่อใช้บริการทำความสะอาดและไหว้ ลูกค้าสามารถเลือกของไหว้ เช่น ช่อดอกไม้ ตะเกียง เทียน ธูป เหล้า บุหรี่ และผลไม้ เขียนคำอาลัย ส่ง Link แก่ญาติพี่น้องและเพื่อนๆ ชวนทำความสะอาดสุสานและไหว้ออนไลน์ร่วมกัน

ขั้นตอนที่ 3 กดปุ่ม “ทำความสะอาดสุสารและไหว้บูชาผู้ล่วงลับแทนข้าพเจ้า” เป็นการส่งคำขอให้ จัดพนักงานไปทำความสะอาดสุสานและไหว้บูชาผู้ล่วงลับที่หน้าสุสานตามที่ลูกค้าระบุ โดยพนักงานทำแทนจะส่งภาพถ่าย คลิปวีดีโอ หรือทำการถ่ายทอดสดการบริการที่มีภาพคมชัดและเสียงที่ชัดเจน ให้ญาติหลายคนของผู้ล่วงลับสามารถชมการถ่ายทอดผ่านสมาร์ทโฟนไปพร้อมกัน โดยไม่รู้สึกเสียดายที่ไม่ได้ไปทำเอง

นอกจากนี้ บัญชี Wechat สาธารณะของสวนสุสานของบริษัทฝูโซ่วหยวนในท้องที่ต่างๆ ยังมีบริการถ่ายทอดสดสุสาน ร้านค้าออนไลน์ การจ่ายค่าบริการ การถ่ายภาพแบบเสมือนจริง (Virtual Reality) การจองรถบริการ เป็นต้น เพื่ออำนวยความสะดวกให้ลูกค้าอย่างเต็มที่

ความหมายสำคัญที่สุดของเทศกาลเชงเม้งของคนจีนคือ แสดงความเคารพ ไว้อาลัย รำลึกถึงบุคคลที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งการแสดงออกถึงความรักความผูกพันไม่ขึ้นอยู่กับรูปแบบ แต่ความจริงใจเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ภายใต้สถานการณ์โควิด-19 แม้คนจีนส่วนใหญ่ไม่สามารถไปที่สุสานแต่ความรักความผูกพันที่จริงใจต่อผู้ล่วงลับ ก็สามารถแสดงให้เห็นได้อย่างเต็มที่

ทุกวันนี้ เทคโนโลยีการสื่อสารอำนวยความสะดวกกับการดำรงชีวิตของคนปัจจุบัน โดยเฉพาะในเทศกาลเชงเม้งปีนี้ คนจีนเริ่มนิยมใช้บริการการทำความสะอาดสุสานไหว้บรรพบุรุษออนไลน์ แทนการรวมญาติที่สุสานและจุดธูปเผากระดาษ นับเป็นทางเลือกที่ดีที่ไม่เพียงแต่ช่วยรักษาผลสำเร็จการป้องกันและควบคุมโรค หากยังช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในชีวิตประจำวันอีกด้วย