วันที่ 1 กรกฎาคม เป็นวันสถาปนาพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งปีนี้เป็นปีที่ 99 ดิฉันก็ได้นึกถึงเมื่อ 9 ปีที่แล้ว ที่ทางสถานีวิทยุซีอาร์ไอได้ส่งผู้สื่อข่าวทั้งจีนและต่างประเทศไปรายงานข่าวตามเมืองต่างๆ ในประเด็น “ย้อนรอย 90 ปี พรรคคอมมิวนิสต์จีน” 90 ปี แห่งความมุ่งมั่น สร้างสรรค์พัฒนา เพื่อปวงประชาเปี่ยมสุข ดิฉันได้รับโอกาสสำคัญนี้ด้วย เป็นผู้หนึ่งในทีมข่าวไปเยี่ยมนครเซี่ยงไฮ้และมณฑลเจ้อเจียง วันนี้ จะขอย้อนยุคนำเรื่องเก่าๆ มาแบ่งปัน

วันที่ 1 กรกฎาคม 2020 ที่จะถึงนี้ จะเป็นวันครบรอบ 99 ปีของการก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีน เวลาผ่านไปเร็วเหมือนติดปีกบิน คนในสมัยปัจจุบัน คงยากที่จะได้เห็นรอยเท้าอดีต ซึ่งเป็นสักขีพยานของความเจริญรุ่งเรือง ความสำเร็จในปัจจุบัน การที่ผิงผิงได้มีโอกาสเข้าร่วมโครงการ “ย้อนรอย 90 ปีพรรคคอมมิวนิสต์จีน” ของซีอาร์ไอ เดินทางไปนครเซี่ยงไฮ้และเมืองเจียซิงของมณฑลเจ้อเจียง เพื่อเยี่ยมสถานที่ต่างๆที่รำลึกถึงกิจกรรมของพรรคคอมมิวนิสต์จีนใน 90 ปีที่ผ่านมา จึงถือได้ว่าเป็นโอกาสที่ดีและกำไรชีวิตอย่างยิ่ง

ไม่เพียงแต่ชาวจีนเท่านั้น ชาวไทยก็มีคนจำนวนมากมายคุ้นหูกับเรื่องเจ้าพ่อเซี่ยงไฮ้ ละครเรื่องที่มีพระเอกชื่อโจว รุ่นฟา เพลงของละครเรื่องนี้ มีเนื้อเพลงพูดถึงแม่น้ำหวงผู่ที่ไหลไปสู่ชายฝั่งทะเลตะวันออก และได้บ่งบอกถึงเมืองท่าเซี่ยงไฮ้ที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์ต่างๆ นานา แม่น้ำหวงผู่ที่ไหลสู่ทะเลอย่างไม่เคยหยุดนิ่ง ไม่เพียงแต่เป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมของนครเซี่ยงไฮ้เท่านั้น หากยังเป็นพยานของประวัติศาสตร์เซี่ยงไฮ้ “ไว่ทาน” หรือที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า The Bond ถูกประเทศอังกฤษและฝรั่งเศสยึดครองเป็นเขตเช่าตั้งแต่กลางศตวรรษ 18 จนถึงทศวรรษ 1940  สถาปนิกของประเทศต่างๆ พากันมาออกแบบการก่อสร้างอาคารที่นี่ จนทำให้ไว่ทานที่มีพื้นที่ไม่มากเท่าไรนั้น มีสิ่งก่อสร้างกว่า 20 แห่งมีรูปแบบที่หลากหลายจากเอกลักษณ์ของประเทศต่างๆในยุคนั้นสิ่งก่อสร้างเหล่านี้ ทำให้ไว่ทานที่เป็นดินแดนของจีนนั้น ได้ขึ้นชื่อว่าเป็นพิพิธภัณฑ์สถาปัตยกรรมนานาชาติ แต่ชื่อนี้ ไม่ได้สร้างเกียรติศักดิ์ให้ชาวจีน หากแต่นำมาซึ่งความอัปยศ ป้ายคำเตือนที่ว่า “ชาวจีนและหมาห้ามเข้า” ที่ปักอยู่บริเวณทางเข้าเขตไว่ทานนั้น ทำให้ชาวจีนรวมตัวกันขึ้นมาประท้วง และผลักดันให้เกิดความตื่นตัวในความรักชาติ และบริเวณเขตเช่านี่เอง คือสถานที่ก่อตัวพรรคคอมมิวนิสต์จีนขึ้น เป็นจุดกำเนิดหรือบ้านเกิดของพรรคการเมืองหนึ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของโลกในปัจจุบันด้วย

ย้อนกลับไปเมื่อ 99 ปีที่แล้ว ในวันที่ 23 กรกฎาคม ค.ศ.1921 อาคารเลขที่ 106 บนถนนวั่งจื้อของนครเซี่ยงไฮ้ การประชุมผู้แทนสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนทั่วประเทศครั้งแรกได้จัดขึ้นอย่างลับๆ ในบ้านที่ชาวเซี่ยงไฮ้เรียกกันว่า “สือคู่เหมิน” หรือ แปลตามตัวว่า “กรอบประตูหิน” การประชุมครั้งนี้ มีผู้แทนสมาชิกพรรคฯ 13 คน ซึ่งเป็นตัวแทนของสมาชิกพรรคฯ ทั้งหมด 53 คนทั่วประเทศจีน รวมทั้งเหมา เจ๋อตง, เหอ ซูเหิน และต่ง ปี้อู่ เป็นต้น ตลอดจนผู้แทนคอมมิวนิสต์สากลอีก 2 คน คือ นายมาริง(Maring)และนายนิโคลสกี(Nikolsky)

การประชุมพรรคฯ ครั้งแรกนี้ใช้เวลา 7 วัน และได้ผ่านโครงร่างพรรคฉบับแรกและลงมติตกลงกันว่าจะตั้งชื่อพรรคว่า “พรรคคอมมิวนิสต์จีน” การจัดการประชุมครั้งแรกครั้งนี้ มีมติให้จัดตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีนอย่างเป็นทางการขึ้น ตั้งแต่นั้นมา ประเทศจีนมีพรรคการเมืองของชนชั้นแรงงานแบบใหม่ ยึดลัทธิคอมมิวนิสต์เป็นเป้าหมาย ถือลัทธิมาร์กซิสต์เป็นหลักชี้นำ และมีความเป็นเอกภาพกัน การจัดตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีนนั้น ได้นำแสงสว่างและความหวังมาสู่ประชาชนที่ตกทุกข์ได้ยาก และชี้นำทิศทางการปฏิวัติของจีน หลังจากนั้น ประชาชนจีนภายใต้การชี้นำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ได้รับผลสำเร็จจากการปฏิวัติมาเรื่อย จนได้รับชัยชนะอย่างเบ็ดเสร็จและปลดแอกประชาชาติจีน สถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีนขึ้นมาได้ในที่สุด ส่วนสถานที่จัดการประชุมผู้แทนสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งแรกนั้น จากบ้านพักธรรมดากลายเป็นสถานที่สำคัญ เพราะถือกันว่า “พระอาทิตย์ขึ้นที่นี่”

เวลาผ่านไปหลายสิบปีแล้ว โฉมหน้าสังคมของจีนเปลี่ยนไปอย่างมาก บ้านเก่าหลังนี้ก็ถูกต่อเติมอีกหลายครั้ง หลังสถาปนาจีนใหม่แล้ว คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนให้ความสำคัญอย่างยิ่งแก่การแสวงหาแหล่งกำเนิดของพรรคฯ หลังจากใช้เวลานานพอสมควรและให้บรรดาผู้แทนการประชุมฯครั้งแรกไปตรวจสอบสถานที่แล้ว ต่างยืนยันเป็นเสียงเดียวกัน จึงได้บูรณะซ่อมแซมให้เหมือนเดิมเมื่อค.ศ. 1951 และต่อมาในค.ศ. 1996 รัฐบาลจีนได้กำหนดให้หออนุสรณ์แห่งนี้เป็นศูนย์อบรมลัทธิรักชาติของเยาวชนจีนทั่วประเทศ หออนุสรณ์การประชุมฯ ครั้งแรกเป็นสถานที่รำลึกถึงการก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีน มีบทบาทในการเก็บรักษาวัตถุโบราณ จัดการแสดง ประชาสัมพันธ์และศึกษาวิจัย ปัจจุบัน เป็นห้องเรียนแห่งที่สองของเยาวชนด้วย เป็นสถานที่สำคัญในการอบรมเยาวชนให้รักชาติ ประชาสัมพันธ์การปฏิวัติ และประวัติคุณงามความดีของพรรคฯ ในขณะเดียวกันที่ประเทศจีนประสบผลสำเร็จในการเปิดประเทศสู่ภายนอกและการปฏิรูป บัดนี้ ประเทศต่างๆมีความสนใจพรรคคอมมิวนิสต์จีนมากยิ่งขึ้น ซึ่งทำให้หออนุสรณ์แห่งนี้กลายเป็นหน้าต่างสำคัญในการสื่อกับต่างประเทศ

จากหออนุสรณ์การประชุมผู้แทนสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งแรกไปอีกไม่ถึง 2 กิโลเมตร ในระแวกบ้านเก่าชาวเซี่ยงไฮ้เช่นกัน ยังมีหลักฐานพยานสำคัญของประวัติพรรคฯซุกซ่อนอยู่อีกแห่งหนึ่ง นั่นก็คือ หออนุสรณ์การประชุมผู้แทนสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งที่ 2 การประชุมของพรรคฯครั้งแรกกับครั้งที่ 2 ล้วนจัดขึ้นที่บ้านพักธรรมดาของชาวเซี่ยงไฮ้ การประชุมครั้งที่ 2 เป็นตัวเสริมสำคัญของการประชุมครั้งแรก เพราะทำให้เสร็จสิ้นการจัดตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีนอย่างสมบูรณ์แบบ การประชุมครั้งแรกเปรียบเสมือนพระอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออก การประชุมครั้งที่ 2 เสมือนไฟส่งแสงสว่างชี้นำทาง การประชุมครั้งแรกได้ชูธงใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีนขึ้นมา การประชุมครั้งที่ 2 ได้กำหนดกฎพรรคฉบับแรก การประชุม 2 ครั้งนี้ ได้กำหนดทิศทางการก้าวหน้าของพรรคคอมมิวนิสต์จีนอย่างชัดเจน ร่วมกันเสร็จสิ้นการก่อตั้งพรรคฯ ขึ้นมาอย่างสมบูรณ์แบบ

หออนุสรณ์การประชุมผู้แทนสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งที่ 2 ได้รับการสนับสนุนเงินจากทางการเซี่ยงไฮ้ในการบูรณะเมื่อค.ศ. 2001 และเปิดให้เข้าชมในปีถัดมา หออนุสรณ์แห่งนี้มีพื้นที่ประมาณ 2,282 ตารางเมตร รักษาสภาพเช่นเดิมกับปีค.ศ. 1915 ที่เริ่มก่อสร้าง ในหออนุสรณ์ มีวัตถุโบราณและเอกสารที่ล้ำค่ากว่า 300 ชิ้น และใช้เทคโนโลยีทันสมัยในการสร้างภาพ ให้เห็นถึงการต่อสู้และการใช้ความพยายามของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในช่วงเริ่มก่อตั้ง นางหยาง เยียน รองผู้อำนวยการหออนุสรณ์กล่าวว่า การบูรณะและเปิดหออนุสรณ์มีความหมายสำคัญ ซึ่งถือเป็นพิพิธภัณฑ์บ้านโบราณที่มีเอกลักษณ์พื้นเมืองและวัฒนธรรม ในขณะที่มีภัยอันตรายที่สุดกำลังคุกคามประเทศชาติ สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้เสนอนโยบายกู้ชาติและพัฒนาประเทศ ประวัติดังกล่าวต้องมีการบันทึก และต้องให้ลูกหลานจดจำต่อไปทุกรุ่น นี่ก็คือความหมายพิเศษในการรักษาและเปิดหออนุสรณ์สถานที่จัดการประชุมในสมัยก่อน

ขงจื๊อ นักปราชญ์จีนสมัยโบราณเคยกล่าวว่า เวลาผ่านไปเหมือนแม่น้ำที่จะไหลลงสู่ทะเล ไม่เคยหยุดนิ่งทั้งกลางวันและกลางคืน เหมือนดั่งน้ำของแม่น้ำหวงผู่ในปัจจุบัน ที่ไหลไปทะเลตะวันออกวันแล้ววันเล่า ส่วนเรือสำราญที่ประดับไฟนีออนยังคงล่องในแม่น้ำไม่เคยขาด เวลาผ่านไป 99 ปีแล้ว นครเซี่ยงไฮ้ เป็นที่ฟูมฟักพรรคคอมมิวนิสต์จีน และพรรคฯนี้ ก็ได้นำความเจริญมาสู่นครเซี่ยงไฮ้ตลอดจนทั่วประเทศจีน ใกล้กับหออนุสรณ์เพียงถนนคั่นเท่านั้น มีย่านการค้าที่ชื่อเสียง ชื่อ “ซินเทียนตี้” แปลว่า “ฟ้าดินใหม่” หรือ “โลกใหม่” ซึ่งเป็นศูนย์การค้าที่รวบรวมสินค้าชื่อดังจากทั่วโลก ชาวเซี่ยงไฮ้เล่าให้ฟังว่า โลกใหม่ในวันนี้ มาจากเมื่อวาน เมื่อวานก็คือประวัติศาสตร์ การประชุมครั้งแรกของพรรคฯ เท่ากับว่า ประกายไฟเพียงนิดเดียวสามารถที่จะลุกเป็นไฟลามทุ่งได้ และเปิดโลกใหม่ ทำให้มีประเทศและสังคมที่ประสบความสำเร็จและความเจริญเช่นในปัจจุบัน

99 ปีที่ผ่านมา มีทั้งความยากลำบาก และความสำเร็จ สถานที่สองแห่งนี้ที่อยู่นครเซี่ยงไฮ้ เพียงเป็นที่ก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จีนเท่านั้น ถ้าเทียบก็เป็นเพียงรอยเท้าของเด็กทารก หากมีโอกาส เดินทางไปเมืองรุ่ยจิน, จิ่งกังซาน, จุนอี้, เหยียนอัน เป็นต้น จะได้สัมผัสกับการบากบั่นสู่ความสำเร็จของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ความมุ่งมั่น สร้างสรรค์พัฒนาพรรคฯ เพื่อปวงประชาเปี่ยมสุข

Yim/Ping/Ping