จีนกับประเทศอาเซียนมีการเชื่อมโยงทั้งทางบกและทางน้ำ และมีวัฒนธรรมที่ใกล้เคียงกัน อีกทั้งมีเศรษฐกิจที่มีส่วนเกื้อกูลกัน ปีหลัง ๆ มานี้ ผู้นำทั้งจีนและอาเซียนต่างตอกย้ำว่า การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนเป็นจุดสำคัญที่ต้องพัฒนาก่อนของความร่วมมือระหว่างทั้งสองฝ่าย การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนเป็นยุทธศาสตร์ระยะยาว ทุกมิติ และระดับลึกซึ้ง ด้วยความพยายามของทั้งสองฝ่าย การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนได้รับผลงานอันอุดมสมบูรณ์และมีอนาคตสดใสกว้างไกล
หลายปีมานี้ อาเซียนเร่งการเชื่อมโยงให้เร็วยิ่งขึ้น ต่อจากประกาศแถลงการณ์เกี่ยวกับการเชื่อมโยงอาเซียนของผู้นำอาเซียนเมื่อปี 2009 อาเซียนได้ประกาศแผนแม่บทการเชื่อมโยงอาเซียนเมื่อปี 2010 โดยระบุว่า การเชื่อมโยงของอาเซียนรวมถึงการเชื่อมโยงทางฟิสิกส์ ทางระบบ และทางบุคลากร รวม 3 ด้าน
ด้านการเชื่อมโยงทางฟิสิกส์ได้รวมถึงการเชื่อมโยงด้านการคมนาคมขนส่ง เทคโนโลยีสารสนเทศกับข้อมูลข่าวสาร ตลอดจนพลังงาน ด้านการเชื่อมโยงทางระบบรวมถึงการค้าเสรีกับความสะดวกทางการค้า เสรีภาพและความสะดวกด้านการลงทุนและการบริการ ข้อตกลงว่าด้วยการรับรองแบบพหุภาคี ข้อตกลงการลำเลียงขนส่งส่วนภูมิภาค ขั้นตอนการข้ามพรมแดนที่ง่ายขึ้น และการสร้างทักษะความสามารถ เป็นต้น ส่วนการเชื่อมโยงด้านบุคลากรรวมถึงการแลกเปลี่ยนทางการศึกษาและวัฒนธรรม ตลอดจนการท่องเที่ยว
เมื่อปี 2016 อาเซียนประกาศแผนแม่บทการเชื่อมโยงอาเซียนปี 2025 อีก โดยหนุนพัฒนา 5 ด้านเป็นสำคัญ ได้แก่ การก่อสร้างด้านสิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐานอย่างต่อเนื่อง การสร้างนวัตกรรมทางดิจิทัล โลจิสติกส์ การบริหารด้านการนำเข้าและส่งออก และการแลกเปลี่ยนทางบุคลากร
ที่ผ่านมา จีนสนับสนุนบรรดาประเทศอาเซียนปฏิบัติตามแผนดังกล่าวอย่างเต็มอัตรา และหนุนการเชื่อมโยงระหว่างจีน- อาเซียนอย่างแข็งขัน โดยมีการจัดตั้งคณะกรรมการเพื่อการเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียน นอกจากนี้ จีนยังได้จัดตั้งกองทุนเพื่อความร่วมมือและการลงทุนระหว่างจีน-อาเซียน และกองทุนเพื่อความร่วมมือทางทะเลระหว่างจีน-อาเซียนตามลำดับ หลายปีมานี้ จีนขับเคลื่อนโครงการทางรถไฟจีน-ลาว โครงการทางถไฟความเร็วสูงจาการ์ตา-เมืองบันดุงของอินโดนีเซีย โครงการรถไฟใต้ดินกรุงฮานอย และโครงการทางรถไฟตามชายฝั่งทะเลทางตะวันออกของมาเลเซีย เป็นต้น
เมื่อปี 2019 จีน-อาเซียนได้เปิดใช้บริการโลจิสติกส์ข้ามชาติอัจฉริยะออนไลน์ โดยใช้เทคโนโลยีไอโอทีหรือ อินเทอร์เน็ตในทุกสิ่ง นวัตกรรมไอโอวียานยนต์อัจฉริยะ และการประมวลผลแบบคลาวด์ เป็นต้น เพื่อการตรวจสอบ การจัดสรรรถขนส่งกับสินค้าแบบอัจฉริยะ การแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร การชำระเงิน และการบริการโลจิสติกส์ข้ามประเทศ เป็นต้น
การเชื่อมโยงเป็นจุดสำคัญของข้อริเริ่มหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่นายสี จิ้นผิง ผู้นำสูงสุดของจีนเป็นผู้ริเริ่ม นายสี จิ้นผิง ระบุว่า การเชื่อมโยงเป็นหนทางที่อยู่ใต้เท้า ไม่ว่าทางหลวง ทางรถไฟ เส้นทางการบิน หรืออินเทอร์เน็ต หนทางไปถึงไหน ความร่วมมือของเราก็ไปให้ถึงที่นั่น การเชื่อมโยงเป็นหนทางแห่งกฎเกณฑ์ ต้องเพิ่มความร่วมมือและการประสานงานให้มากยิ่งขึ้น ขณะเดียวกัน ควรลดกฎเกณฑ์และขจัดอุปสรรคต่างๆให้น้อยลง โลจิสติกส์ของเราก็จะคล่องยิ่งขึ้น เหตุผลต่างๆก็จะกระจ่างแจ้งยิ่งขึ้น เรื่องต่างๆก็จะดียิ่งขึ้นตามไปด้วย
ย้อนไปเมื่อเดือนพฤศจิกายนปี 2019 ผู้นำจีน-อาเซียนได้ออกแถลงการณ์ร่วมเกี่ยวกับการสานต่อระหว่างแผนแม่บทการเชื่อมโยงอาเซียนปี 2025 กับข้อริเริ่มหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง จีนใช้ระเบียงเศรษฐกิจจีน-คาบสมุทรอินโด-จีน เป็นที่พึ่ง ส่งเสริมการเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนให้มากยิ่งขึ้น
ทว่าการแพร่ระบาดของโควิด -19 ก่อให้เกิดความยากลำบากและการท้าทายต่างๆต่อการเชื่อมโยง อย่างไรก็ตาม โควิด-19 ไม่สามารถขัดขวางการพัฒนาการเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนได้ ทั้งสองฝ่ายยังคงพัฒนาการเชื่อมโยงอย่างต่อเนื่อง
เมื่อเดือนตุลาคมปี 2020 จีนและไทยได้ลงนามในข้อตกลงเกี่ยวกับความร่วมมือด้านทางรถไฟความเร็วสูงฉบับใหม่ หลังจากนั้นในเดือนธันวาคม ขบวนรถไฟนานาชาติหลายรูปแบบระหว่างจีน-อาเซียนเริ่มเดินรถ โดยออกเดินทางจากสถานีอัจฉริยะนานาชาติปักกิ่ง-นครเทียนจิน-เมืองเป่าติ้ง ถือเป็นช่องทางใหม่ของการค้าระหว่างจีนอาเซียน
และเมื่อกลางเดือนมกราคมปี 2021 นี้ ทางการจีนลงนามสัญญากับกระทรวงการคมนาคมฟิลิปปินส์เกี่ยวกับทางรถไฟระหว่างเมืองซูบิกกับเมืองคลาร์คในฟิลิปปินส์ โดยการลงทุนตามสัญญามีมูลค่าประมารณ 940 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ถือเป็นโครงการความร่วมมือระหว่างรัฐบาลจีนกับรัฐบาลฟิลิปปินส์ที่มีมูลค่าการลงทุนสูงที่สุดในปัจจุบัน
ในช่วงที่โควิด-19 แพร่ระบาด การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนยังได้แสดงบทบาทสำคัญในด้านการรักษาพยาบาลทางไกล การศึกษาออนไลน์ การทำงานอย่างประสานกัน และอีคอมเมิร์ซข้ามชาติ เป็นต้น
ในอนาคต โดยเฉพาะหลังจากได้ลงนามในความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค(อาร์เซ็ป) ตลอดจนการสร้างนวัตกรรมเพื่อความร่วมมือ การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนย่อมจะมีระดับสูงขึ้นและมีคุณภาพดีขึ้น อีกทั้งจะสร้างผลประโยชน์ให้แก่ประชาชนทั้งจีนและประเทศอาเซียน เชื่อว่า การเชื่อมโยงระหว่างจีน-อาเซียนย่อมจะเป็นวิถีทางสำคัญ ที่ทำให้ทั้งสองฝ่ายร่วมมือกันเอาชนะโควิด-19 ฟื้นเศรษฐกิจ และบรรลุการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
(Yim/Zhou)