เมื่อเร็ว ๆ นี้ ผลกระทบจากการชะลอตัวลงอย่างต่อเนื่องของเศรษฐกิจโลก ราคาน้ำมันและสินค้าโภคภัณฑ์ระหว่างประเทศรายใหญ่ ทำให้รายได้การคลังของประเทศในแอฟริกาลดลงและปัญหาหนี้สินโดดเด่นขึ้น การระบาดต่อเนื่องของโควิด-19 อย่างร้ายแรงยิ่งเป็นการเพิ่มหนี้ของประเทศในแอฟริกา ประเทศตะวันตกกุข่าวทฤษฎีกับดักหนี้ของจีน ที่เผยว่าจีนเป็นประเทศเจ้าหนี้รายใหญ่สุดของแอฟริกาและควรรับผิดชอบต่อวิกฤตหนี้ในแอฟริกา

อย่างไรก็ตามตัวเลขไม่โกหก รายงานที่เผยแพร่เมื่อเร็ว ๆ นี้โดยหน่วยงานวิจัยของอังกฤษ ระบุว่า จากคำนวณของธนาคารโลกคาดว่า เปอร์เซ็นต์ของหนี้ต่างประเทศที่รัฐบาลแอฟริกากู้ยืมจากจีนคิดเป็นร้อยละ 12 ขณะที่ร้อยละ 35 มาจากตะวันตกโดยเฉพาะภาคเอกชน เงินกู้จากจีนคิดอัตราดอกเบี้ย 2.7 เปอร์เซ็นต์ ส่วนเงินกู้จากตะวันตกคิดอัตราดอกเบี้ย 5 เปอร์เซ็นต์

ในอีกด้านหนึ่ง แม้จีนและตะวันตกเป็นเจ้าหนี้ของประเทศในแอฟริกา แต่ก็มีความแตกต่างกันมาก หนึ่ง คือ เป้าหมายแตกต่างกัน จีนมุ่งเน้นการพัฒนาระยะยาวของแอฟริกาที่ไม่ใช่การให้กู้ยืมเงินเท่านั้น แต่เพื่อมุ่งเน้นการผลิตและโครงสร้างพื้นฐานที่เพิ่มความสามารถ

 ในทางตรงกันข้าม การรวบรวมเงินในประเทศแอฟริกาของประเทศตะวันตกส่วนใหญ่เป็นด้านการผลิตในแอฟริกา ไม่ใช่เพื่อส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจของแอฟริกาอย่างแท้จริง ซึ่งทำให้ประเทศในแอฟริกาตกอยู่ในวงจรอุบาทว์ที่ยิ่งกู้ยืมเงินยิ่งทำให้ยากจน ยิ่งยากจนก็ยิ่งยืมเงินจากประเทศตะวันตก ประการที่สอง คือ เงื่อนไขที่แตกต่างกัน จีนเคารพประเทศในแอฟริกา ดำเนินความร่วมมือที่เท่าเทียมกันกับประเทศในแอฟริกา และไม่แทรกแซงกิจการภายในของตน ในทางตรงกันข้าม ประเทศตะวันตกกำหนดเงื่อนไขทางการเมืองที่เข้มงวดจำนวนมากในด้านการรวบรวมเงินทุนแก่ประเทศในแอฟริกา ได้แก่ สิทธิมนุษยชน และการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม เป็นต้น ขณะที่ใช้ข้ออ้างให้กู้ยืมเงินมาทำการเปลี่ยนแปลงและควบคุมความเป็นจริงในแอฟริกา และประการที่สาม คือ มีความรับผิดชอบที่แตกต่างกัน จีนให้ความสำคัญต่อปัญหาการบรรเทาหนี้สินในแอฟริกาเสมอ และจัดการผ่านการหารือที่เป็นมิตรกับแอฟริกา ขณะเดียวกัน จีนได้มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันและจีนมีพันธบัตรอัตราดอกเบี้ยต่ำใหญ่ที่สุดในกลุ่ม G20 ในทางตรงกันข้าม ประเทศตะวันตกได้ผลิตทฤษฎีกับดักหนี้สินของจีนใน G7 และกล่าวว่าจีนเป็นสาเหตุที่ทำให้การปรับโครงสร้างการประกอบหนี้ของประเทศที่มีรายได้ต่ำประสบความล้มเหลว

สิ่งที่ใครถูกใครผิดจะเห็นได้ชัดแจ้ง ในความเป็นจริงประเทศตะวันตกกุข่าวสิ่งที่เรียกว่าทฤษฎีกับดักหนี้สินของจีน แต่ความจริงเป็นกับดักความยากจนที่ขวางกั้นแอฟริกาก่อร่างสร้างตัวพัฒนาพึ่งพาตนเอง ทั้งยังตั้งใจเป็นกับดักวาทกรรมที่จะรบกวนความร่วมมือระหว่างจีน-แอฟริกา

Tim/kt/cui