จีนจัดการประชุมสองสภาในรูปแบบ “วงปิดแบบยืดหยุ่น” ผู้สื่อข่าวสามารถสัมภาษณ์แบบพบหน้าครั้งแรกในรอบ 3 ปี มหาศาลาประชาชนคึกคัก สะท้อนการหวนสู่ชีวิตปกติหลังการระบาดของโรคโควิด-19

การประชุมสภาประชาชนแห่งชาติจีน และสภาปรึกษาการเมืองแห่งประชาชนจีน ในปีนี้เปิดฉากขึ้นแล้ว โดยจัดในรูปแบบ “วงปิดแบบยืดหยุ่น” โดยแบ่งผู้เกี่ยวข้องเป็น 2 กลุ่มคือ

1. คณะผู้แทนจากมณฑลต่าง ๆ ที่เดินทางมาร่วมประชุมที่กรุงปักกิ่ง อยู่ ณ ที่พักของแต่ละกลุ่ม โดยไม่สามารถออกนอกที่พักได้ตลอดการประชุม สามารถเดินทางจากที่พักมาที่มหาศาลาประชาชนได้เท่านั้น

2. สื่อมวลชน มีการกักตัวเฉพาะก่อนที่จะเข้าร่วมการแถลงข่าวทุกครั้ง โดยต้องย้ายไปกักตัวที่โรงแรมที่กำหนดไว้ 1 คืนล่วงหน้า และเมื่อสิ้นสุดการแถลงข่าวก็จะสามารถกลับไปยังที่พักของตัวเองได้ และเมื่อจะเข้าร่วมการแถลงข่าวครั้งต่อไปก็มากักตัวที่โรงแรมล่วงหน้า 1 วันอีกครั้งหนึ่ง

ระบบเช่นนี้แตกต่างจากการประชุมสองสภา และการประชุมใหญ่สมัชชาพรรคคอมมิวนิสต์ ครั้งที่ 20 เมื่อปีที่แล้ว ซึ่งผู้เกี่ยวข้องทุกคนรวมทั้งสื่อมวลชนได้ถูกกักตัวในโรงแรม 2 แห่งตลอดระยะเวลา 10 วันของการประชุม

การกักตัวของสื่อมวลชนในครั้งนี้ก็มีบรรยากาศที่ผ่อนปรนมากขึ้น โดยมีเพียงการตรวจหาเชื้อโควิด-19 ก่อนพักที่โรงแรมเพียง 1 ครั้ง ขณะที่ปีที่แล้วต้องตรวจหาเชื้อทุกวัน และในบางวันต้องตรวจถึง 2 ครั้ง เช้า-เย็น

การสัมภาษณ์คณะผู้แทนในปีนี้ก็สามารถสัมภาษณ์แบบพบหน้า, สัมภาษณ์ผ่านวิดีโอออนไลน์ และสัมภาษณ์แบบลายลักษณ์อักษร ซึ่งการสัมภาษณ์แบบพบหน้าทำได้เป็นครั้งแรกในรอบ 3 ปี

การแถลงข่าวของผู้แทนและกระทรวงต่าง ๆ เปิดให้ผู้สื่อข่าวเข้าฟัง ณ มหาศาลาประชาชนได้แบบจำกัดจำนวน ส่วนปีที่แล้วการแถลงข่าวทั้งหมดเป็นแบบอนนไลน์ ผู้สื่อข่าวรับฟังผ่านหน้าจอ ที่ศูนย์ข่าว

ผู้สื่อข่าวหลายคนบอกว่า การสัมภาษณ์และแถลงข่าวแบบพบหน้าให้ความรู้สึกใกล้ชิด แต่ก็มีหลายคนคิดถึงบรรยากาศในปีที่แล้ว ที่ผู้สื่อข่าวหลายร้อยคนต้องใช้ชีวิตในโรงแรมและศูนย์ข่าวร่วมกันตลอด 10 วัน มีเวลาอยู่ด้วยกันทั้งวันทั้งคืน ทำให้มีโอกาสที่ได้พูดคุยและแลกเปลี่ยนกันมากกว่าในปีนี้ ที่เมื่อสิ้นสุดการแถลงข่าวแล้วแต่ละคนก็แยกย้ายกลับไปยังที่พักของตัวเอง

การประชุมสองสภาในปีนี้เป็นสัญลักษณ์ว่าประเทศจีนได้ผ่านพ้นการระบาดของโรคโควิด-19 และกำลังหวนคืนสู่ภาวะปกติ อย่างไรก็ตาม ก็ยังจำเป็นต้องมีมาตรการควบคุมบางอย่าง เพราะว่ามีคณะผู้แทนเข้าร่วมประชุมสองสภามากกว่า 5,000 คนเดินทางมาจากทั่วประเทศ และสื่อมวลชนทั้งจีนและต่างชาติจำนวนมาก นอกจากนี้ องค์การอนามัยโลกก็ยังไม่ได้ประกาศว่า การระบาดใหญ่ของโรคโควิด-19 สิ้นสุดลงแล้ว

การประชุมสองสภาของจีน ประกอบด้วย การประชุมสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีน ชุดที่ 14 มีสมาชิก 2,977 คน เปิดการประชุมครั้งแรกในเช้าวันที่ 5 มีนาคม และจะปิดประชุมในเช้าวันที่ 13 มีนาคม รวมเป็นเวลา 8 วันครึ่ง มีวาระสำคัญ เช่น พิจารณารายงานการปฏิบัติงานของรัฐบาล, พิจารณาร่างงบประมาณ, พิจารณาการปฏิรูปองค์กรคณะรัฐมนตรี  รวมถึงเลือกตั้งและแต่งตั้งเจ้าหน้าที่รัฐ เป็นต้น

สภาปรึกษาการเมืองแห่งประชาชนจีนมีกรรมการร่วม 2,169 คน แบ่งเป็น 34 ภาคส่วนจากทั้งกลุ่มชาติพันธุ์, กลุ่มวิชาชีพ, ภาคธุรกิจ และแนวร่วมต่าง ๆ รวมทั้งผู้ที่ไม่ได้เป็นสมาชิกของพรรคคอมมิวนิสต์จีนด้วย สภาปรึกษาการเมืองฯ จะเป็นที่ปรึกษาสำหรับการดำเนินการของรัฐบาลและสภาประชาชนแห่งชาติ สภาปรึกษาการเมืองฯ ชุดที่ 14 เปิดประชุมในวันที่ 4 มีนาคม และจะปิดประชุมในเวลาตอนบ่ายวันที่ 11 มีนาคม รวมเวลาประชุม 7 วันครึ่ง

ผู้เชี่ยวชาญจีนอธิบายว่า ระบบ “สองสภา” เป็นลักษณะเฉพาะที่สืบทอดมาตั้งแต่การสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน ไม่เหมือนกับสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาที่หลายประเทศใช้ การคัดเลือกสมาชิกสภามีทั้งการเลือกตั้งและเสนอชื่อ เพื่อให้สมาชิกสภามีความหลากหลาย เป็นตัวแทนของทุกชาติพันธุ์ กลุ่มอาชีพ และภาคส่วนต่าง ๆ ของสังคม ประชาชนจากรากหญ้าก็ได้รับคัดเลือกเป็นสมาชิกระดับชาติ

ความสำคัญของการประชุมสองสภาในปีนี้ คือ จะมีการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ คณะรัฐมนตรีชุดใหม่และเจ้าหน้าระดับสูง  ประเด็นที่ที่น่าจับตา คือ มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ, การปรับโครงสร้างราชการ, การออกกฎหมายต่าง ๆ เพื่อรับมือสถานการณ์ที่พลิกผันทั้งในประเทศและโลก เป็นต้น.

ศุภชัย วุฒิชูวงศ์

ผู้สื่อข่าว mgronline.com