โดย อาจารย์เอกรัตน์ จันทร์รัฐิติกาล ผู้อำนวยการสถาบันขงจื่อเส้นทางสายไหมทางทะเล (ฝ่ายไทย)

“งาน China-ASEAN Expo ตลอดหลายปีที่ผ่านมา” มีบริษัทเกือบ 2,000 แห่งเข้าร่วมงานแสดงสินค้าระยะเวลา 4 วัน โดยผู้ประกอบการต่างมีเป้าหมายเพื่อนำเสนอสินค้าและบริการเข้าสู่ตลาดขนาดใหญ่ที่มีประชากรมากกว่า 2 พันล้านคน ทั้งในจีนและประเทศอาเซียน” จากข้อความดังกว่าวสะท้อนให้เห็นพลังอันสำคัญของ งานมหกรรมแสดงสินค้าจีน-อาเซียน หรือ China-ASEAN Expo (CAEXPO) ว่ามีศักยภาพเป็นเหมือนทั้งประตูสู่จีนและอาเซียนและเป็นเส้นทางสายใหม่ให้กับพ่อค้า คู่ค้าจากทั่วโลกเอาสินค้าและบริการมาแสดงให้เห็นกันในงาน ซึ่งงานมหกรรมแสดงสินค้าจีน-อาเซียน หรือ China-ASEAN Expo (CAEXPO) นี้ได้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 16-19 กันยายน 2566 ที่นครหนานหนิง เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง โดยงาน China-ASEAN Expo ครั้งที่ 20 ปีนี้ถือเป็นวันครบรอบ 20 ปีของการก่อตั้ง China-ASEAN Expo อีกด้วย  งานดังกล่าวได้แสดงถึงความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ที่ทั้งสองฝ่ายในการแสวงหาการพัฒนาร่วมกันในอดีตร่วมสองทศวรรษ อีกทั้งยังเป็นการแสดงถึงศักยภาพอันยิ่งใหญ่ของความร่วมมือในอนาคตอีกด้วย โดยนายกรัฐมนตรีหลี่ เฉียง ได้เดินทางมาเข้าร่วมพิธีเปิดและหารือกับผู้นำจากชาติสมาชิกอาเซียน โดยงานมหกรรมครั้งนี้ ถือเป็นครั้งแรกที่จีนเปิดให้ผู้ประกอบการต่างชาติเข้าไปร่วมออกบูธจัดแสดงสินค้าภายหลังวิกฤตโควิด-19

ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา การค้าจีนและอาเซียนได้ขยายตัวถึง 16.8 เท่า และถือเป็นคู่ค้ารายใหญ่ที่สุดของกันและกัน ตลอดระยะ 3 ปี ทั้งนี้เมื่อ 20 ปีก่อน จีนตระหนักถึงบทบาทสำคัญของสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในกิจการระดับภูมิภาค โดยจีนในฐานะคู่เจรจาของอาเซียน ได้กลายเป็นประเทศแรกที่เข้าร่วมสนธิสัญญาไมตรีและความร่วมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และร่วมกับอาเซียนได้จัดตั้งหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์เพื่อสันติภาพและความเจริญรุ่งเรือง ทั้งนี้นายกรัฐมนตรีหลี่ เฉียง ได้กล่าวปราศรัยในพิธีเปิดงาน China-ASEAN Expo ครั้งที่ 20 ความว่า “ทั้งสองฝ่ายต่างยึดมั่นในความดีส่วนรวมของโลก ร่วมกันรับมือกับความท้าทายระดับโลก และส่งเสริมความร่วมมือที่เน้นย้ำประเด็นปัญหาความยากจนอย่างต่อเนื่อง ความสัมพันธ์จีนและอาเซียนได้เติบโตขึ้นเป็นรูปแบบความร่วมมือ ที่ประสบความสำเร็จและมีชีวิตชีวาที่สุดในเอเชียแปซิฟิก ทั้งด้านการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศ การคุ้มครองสิ่งแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงพลังงานสีเขียว โดยจีนมองว่าประเทศสมาชิกอาเซียนเป็นเพื่อนบ้านที่ดีและเป็นหุ้นส่วนที่เชื่อถือได้ และไม่เคยมุ่งเป้าไปที่บุคคลที่สามใดๆ ในกระบวนการพัฒนาความสัมพันธ์จีน-อาเซียน จีนและอาเซียนควรเสริมสร้างความพยายามในการสร้างภูมิภาคที่สงบสุข ปลอดภัย เจริญรุ่งเรือง สวยงาม และเป็นมิตร ซึ่งจะนำผลประโยชน์ที่เป็นรูปธรรมมาสู่ทุกคนในภูมิภาคมากขึ้น”

งาน China-ASEAN Expo ครั้งที่ 20 นี้ มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อนำข้อริเริ่มสำคัญของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ไปปฏิบัติ  ไม่ว่าจะเป็นข้อริเริ่มการร่วมกัน “สร้างบ้าน 5 หลัง” ของจีนกับอาเซียน

1.      ข้อริเริ่มด้านการพัฒนาระดับโลก (Global Development Initiative : GDI)

2.      ข้อริเริ่มด้านความมั่นคงระดับโลก (Global Security Initiative : GSI)

3.      ข้อริเริ่มด้านอารยธรรมระดับโลก (Global Civilization Initiative : GCI) โดยใช้โอกาสการครบรอบ 10 ปีของข้อริเริ่มสายแถบและเส้นทาง (BRI)

4.      การครบรอบ 20 ปีของ China-ASEAN Expo

5.      China-ASEAN Business and Investment Summit

ซึ่งถือเป็นการรวมตัวของคณะผู้แทนระดับสูงของจีนและชาติสมาชิกอาเซียน เพื่อส่งเสริมการเชื่อมโยงยุทธศาสตร์เชิงลึก ผลักดันความร่วมมือที่เป็นรูปธรรม เพื่อสร้างประชาคมจีนกับอาเซียนที่มีอนาคตร่วมกันที่ใกล้ชิดแน่นแฟ้นมากยิ่งขึ้น และยังเป็นการเปิดหน้าศักราชใหม่ของความร่วมมือระหว่างจีน-อาเซียน มุ่งเน้นไปที่ความร่วมมือและเปิดสู่ภายนอกที่มีมาตรฐานสูง (high-standard opening up) โดยจะมีการจัดการประชุมคู่ขนานในหัวข้อ “การเปิดกว้างทางสถาบัน ส่งเสริมรูปแบบใหม่ของการพัฒนาเศรษฐกิจระดับภูมิภาค” เป็นครั้งแรก เพื่อสร้างความสำเร็จกับชาติสมาชิกอาเซียนในด้านการเปิดกว้างของสถาบัน (opening up based on rules and related institutions) ทั้งด้านกฎระเบียบ ข้อบังคับ การกำกับดูแล และมาตรฐาน การยกระดับแพลตฟอร์มความร่วมมือและเปิดสู่ภายนอกอย่างเขตทดลองการค้าเสรี เพื่อสร้างพลวัตใหม่ทางเศรษฐกิจในภูมิภาค

งาน China-ASEAN Expo ครั้งที่ 20 นี้ มีประเทศต่างๆ เข้าร่วมกว่า 40 ประเทศ มีองค์กรเกือบ 2,000 แห่งเข้าร่วมงานเพิ่มขึ้น 18.2% จากงานแสดงสินค้าครั้งก่อน โดยมีวิสาหกิจเข้าร่วมกว่า 1,700 แห่ง เป็นพื้นที่จัดแสดงของต่างประเทศมากกว่า 30% โดยพื้นที่จัดแสดงของชาติอาเซียนฟื้นคืนสู่ภาวะปกติก่อนโควิด-19 ในส่วนนิทรรศการที่ฝ่ายจีนจัดขึ้นนี้ ให้ความสำคัญกับประเด็นการพัฒนาเขตการค้าเสรีจีน-อาเซียน เวอร์ชั่น 3.0 โดยเน้นความร่วมมือในด้านสำคัญๆ อาทิ เศรษฐกิจดิจิทัล เศรษฐกิจสีเขียว ความมั่นคงและเสถียรภาพของห่วงโซ่อุตสาหกรรม และการอำนวยความสะดวกทางการค้าและการลงทุน ซึ่งเรียกได้ว่าเป็น “3 ปฐมบทใหม่ของความร่วมมือ China-ASEAN Expo ครั้งที่ 20 นี้”  ของการคงมาตรฐานทางการเมืองและการทูตของในระดับสูง ภายใต้หัวข้อหลักว่าด้วย  “Building a harmonious homeland, a common destiny to the future – promoting high-quality development of BRI and building an economic growth center”

ทั้งนี้ภายในงาน China-ASEAN Expo ถือเป็นการทดลองใช้ ‘ดิจิทัลหยวน’ เป็นปีแรก และยังมีการจัดโซนนิทรรศการใหม่ๆ อาทิ เทคโนโลยีดิจิทัล บริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ การออกแบบอุตสาหกรรม และการเกษตรอัจฉริยะ รวมทั้งมีการจัดกิจกรรมทางเศรษฐกิจการค้า (side event) มากกว่า 70 กิจกรรม ซึ่งตลอดระยะเวลา 19 ปีที่ผ่านมา China-ASEAN Expo เป็นมหกรรมระดับนานาชาติได้รับความสนใจจากวิสาหกิจชั้นนำของเอเซีย โดยผู้ประกอบการนำสินค้าที่นำไปเข้าร่วมงานฯ มากมาย ส่วนใหญ่เป็นอาหาร สินค้าเกษตร งานศิลปะหัตถกรรม สิ่งทอเครื่องนุ่มห่ม และผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยว ทั้งนี้ผู้ประกอบการไทยได้เดินทางไปเข้าร่วมจัดแสดงสินค้า จำนวน 30 ราย ในกลุ่มสินค้าทั่วไป ได้แก่ อาหารและเครื่องดื่ม แฟชั่นและเครื่องประดับ สินค้าเพื่อสุขภาพและความงาม ของใช้และของตกแต่งบ้าน ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้เข้าร่วมงานเป็นอย่างสูง

หลังจากที่งาน China-ASEAN Expo  ได้ผ่านพ้นไป กระแสธารของการค้าขายระหว่างประเทศก็ยังคงเชื่อมโยงกันอยู่และไหลลื่นได้มากขึ้น ในฐานะที่ผู้เขียนเป็นผู้ที่สนใจในด้านจีนศึกษา ทั้งในด้านภาษา วัฒนธรรม สังคม เศรษฐกิจ การค้าของไทย-จีน ก็ไม่ใช่เพียงแค่สังเกตการณ์เพียงอย่างเดียว หากแต่อยากจะส่งคำเชิญชวนไปยังผู้ประกอบการชาวไทยให้เตรียมพร้อมสำหรับงานนี้ในอนาคต รวมถึงงานอื่นๆ อีกมากมายที่กำลังจะเกิดขึ้น โดยอยากให้เริ่มจากการมุ่งมั่นลองศึกษาภาษาจีนเป็นตั้งต้น แล้วเชื่อว่าหนทางในการเดินทางบนเส้นทางสายไหมของท่านจะสนุก ท้าทายและคุ้มค่าอย่างแน่นอน