รายงานการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งที่ 20 ระบุอย่างชัดเจนว่านับตั้งแต่การประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งที่ 20 เป็นต้นไป ภารกิจหลักของพรรคคอมมิวนิสต์จีนคือส่งเสริมการฟื้นฟูครั้งใหญ่ของประชาชาติจีนให้มีความทันสมัยแบบจีน การส่งเสริมความทันสมัยแบบจีนยังเป็นประเด็นสำคัญในการหารือของที่ประชุมเต็มคณะของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดที่ 20 ครั้งที่ 3 ที่เพิ่งปิดประชุมไปเมื่อไม่นานมานี้ โดยที่ประชุมได้รับรองมติของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนเรื่องการปฏิรูปทุกด้านให้ลึกยิ่งขึ้นและส่งเสริมความทันสมัยแบบจีน

ความทันสมัยแบบจีนคืออะไร? ถ้าพูดง่าย ๆ ก็คือ เป็นความทันสมัยของสังคมนิยมที่นำโดยพรรคคอมมิวนิสต์จีน เมื่อพูดถึงความทันสมัย แน่นอนว่าความทันสมัยของทุกประเทศมีลักษณะที่เหมือนกัน แต่ที่สำคัญมากกว่านั้นคือความทันสมัยแบบจีนมีลักษณะพิเศษที่สอดคล้องกับสภาพบ้านเมืองของจีน

รูปธรรมความทันสมัยแบบจีนมีลักษณะสำคัญ 5 ประการ

ประการแรก เป็นความทันสมัยที่มีประชากรขนาดใหญ่ โดยจีนมีประชากรกว่า 1,400 ล้านคน ซึ่งหมายความว่า กระบวนการพัฒนาความทันสมัยต้องเผชิญกับแรงกดดันอย่างมากจากทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม และไม่สามารถลอกเลียนแบบจำลองของประเทศอื่นเพียงอย่างเดียวได้

ประการที่สอง เป็นความทันสมัยที่นำความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ทุกคน ไม่ใช่ความเจริญรุ่งเรืองของคนบางคน

ประการที่สาม เป็นความทันสมัยที่ประสานกันระหว่างอารยธรรมทางวัตถุกับอารยธรรมทางจิตใจ ไม่เพียงแต่ต้องอาศัยการพัฒนาเศรษฐกิจเท่านั้น แต่ยังต้องอาศัยความก้าวหน้าทางวัฒนธรรมและศีลธรรม

ประการที่สี่ เป็นความทันสมัยที่มนุษย์กับธรรมชาติอยู่ร่วมกันอย่างปรองดอง และให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ประการสุดท้าย เป็นความทันสมัยที่เดินบนหนทางการพัฒนาอย่างสันติและสนับสนุนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันระหว่างอารยธรรม

ขออรรถาธิบาย ด้วยการยกตัวอย่างการตอบสนองต่อการแบ่งขั้วที่เกิดจากความทันสมัย  การพัฒนาความทันสมัยแบบจีนเน้นถึงความเจริญรุ่งเรืองร่วมกันของทุกคน  สิ่งหนึ่งที่ความทันสมัยแบบจีนยึดถือมาโดยตลอดคือการพัฒนาของจีนมีไว้เพื่อประชาชน จีนอาศัยประชาชนในการพัฒนา และประชาชนจะแบ่งปันผลลัพธ์สุดท้ายของการพัฒนา ดังนั้น สิ่งที่ความทันสมัยแบบจีนพยายามหลีกเลี่ยงคือการแบ่งขั้วตัวอย่างเช่นจีนออกนโยบายสนับสนุนมณฑลเจ้อเจียงที่อยู่ภาคตะวันออกของจีนสร้างเขตสาธิตความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน โดยการพัฒนาที่มีคุณภาพสูงเป็นข้อกำหนดเบื้องต้นและเป็นรากฐานสำหรับการ บรรลุความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน การแก้ปัญหาช่องว่างการพัฒนาส่วนภูมิภาคถือเป็นทิศทางสำคัญสำหรับเจ้อเจียงในการสร้างเขตสาธิตความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน หลายปีมานี้ เมืองชายฝั่งทะเล อาทิ หางโจว หนิงโป เวินโจว เป็นต้น มีบทบาทในการพัฒนาคุณภาพสูง รักษาแนวโน้มการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ดี ในขณะที่อำเภอในพื้นที่ภูเขาของเจ้อเจียงก็เพิ่มแรงขับเคลื่อนการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ปี 2023 จีดีพีของ 26 อำเภอในพื้นที่ภูเขาของมณฑลเจ้อเจียงต่างก็มากกว่า 10,000  ล้านหยวนหรือประมาณ 50,000 ล้านบาท ทำให้พื้นที่รวยก่อนสามารถช่วยพื้นที่อื่นให้รวยตามไปด้วย

ความทันสมัยแบบจีนเป็นความทันสมัยที่มีประชากรมากมาย โดยจีนมีประชากรกว่า 1,400 ล้านคน ความทันสมัยที่มีขนาดใหญ่เช่นนี้ เป็นเรื่องยากและซับซ้อนอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน ตลอดจนความสำคัญและผลกระทบก็ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนเช่นกัน

จะส่งเสริมประชากรจำนวนมากมายให้มีความทันสมัยได้อย่างไร?       ไม่มีโมเดลสำเร็จรูปที่สามารถลอกเลียนแบบได้ ฉะนั้น หนทางการพัฒนาและวิธีการก้าวหน้าจะต้องมีลักษณะเฉพาะของจีนเอง

ขอยกอีกตัวอย่าง การเสื่อมถอยของระบบนิเวศและมลพิษที่เป็นภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก ความทันสมัยแบบจีนเน้นย้ำถึงการอยู่ร่วมกันอย่างกลมกลืนของมนุษย์กับธรรมชาติ   ตั้งแต่ปี 2012 จีนได้ปลูกป่าเป็นพื้นที่ 68 ล้านเฮกตาร์หรือ 425 ล้านไร่ อัตราการครอบคลุมของพื้นที่ป่าเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 21.63 ของเมื่อ 10 ปีก่อนเป็นร้อยละ 24.02 ในปัจจุบัน จำนวนวันที่มีทรายและฝุ่นละอองลดลงอย่างมาก ขอยกตัวอย่างกรุงปักกิ่ง ในปี 2023 ความเข้มข้นเฉลี่ยของ PM2.5 เฉลี่ยต่อปีมีเพียง 32 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร และแทบจะไม่มีสภาพอากาศที่เป็นทรายและฝุ่นเลย นอกจากนี้  ปัจจุบันผู้คนใช้รถยนต์ไฟฟ้ามากขึ้น  ขณะที่รถแท็กซี่ในกรุงปักกิ่งที่จดทะเบียนใหม่หรืออัพเกรดนั้นก็ได้เปลี่ยนเป็นรถยนต์พลังงานใหม่ ซึ่งการชาร์จก็สะดวกมาก

ในระดับสากล ความทันสมัยแบบจีนเน้นเดินบนหนทางการพัฒนาอย่างสันติ สนับสนุนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันระหว่างอารยธรรม จีนไม่เดินบนหนทางเก่าของการปล้นสะดมล่าอาณานิคม ความทันสมัยแบบจีนสนับสนุนการร่วมกันสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศรูปแบบใหม่ที่เคารพซึ่งกันและกัน ยุติธรรมและชอบธรรม ดำเนินความร่วมมือเพื่อชัยชนะร่วมกัน อย่างเช่นเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา จีนได้จัดการประชุมรำลึกครบรอบ 70 ปีการประกาศหลัก 5 ประการแห่งการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีนระบุว่า แนวคิดในการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันของมนุษยชาตินั้น มีต้นตอเดียวกันกับหลัก 5 ประการแห่งการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ ความทันสมัยแบบจีนไม่เพียงแต่จะเป็นประโยชน์ต่อชาวจีนเท่านั้น หากยังสร้างประโยชน์ให้กับประชาชนทั่วโลกด้วยนโยบายเปิดประเทศของจีนซึ่งจะอัดฉีดพลังเชิงบวกต่อการฟื้นตัวของเศรษฐกิจโลกมากขึ้น

เขียนโดย ชุย อี๋เหมิง ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)

(In/Cui)