“ถ้ำมั่วเกา” หรือในภาษาจีนเรียกว่า “มั่วเกาคู” (Mogao Caves) ซึ่งแปลว่า “ถ้ำสูงในทะเลทราย” เนื่องจากถ้ำแห่งนี้ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองตุนหวง มณฑลกานซู่ ประเทศจีน ซึ่งเมืองตุนหวงนั้นถือเป็นเมืองโอเอซิสกลางทะเลทรายโกบี ถ้ำแห่งนี้พื้นที่รวมแล้วกว่า 45,000 ตารางเมตร ภายในถ้ำยังเต็มไปด้วยโบราณวัตถุทางพุทธศาสนามากมาย และยังมีจิตรกรรมฝาผนังที่งดงาม จึงถูกยกย่องให้เป็นหนึ่งในสี่ถ้ำแกะสลักที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของจีน และยังได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกเมื่อปี ค.ศ. 1987 อีกด้วย

ในอดีตเมืองตุนหวงแห่งนี้เป็นหนึ่งในจุดค้าขายและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมที่สำคัญในเส้นทางสายไหม (Silk Road) ซึ่งเป็นทางผ่านและจุดแวะพักของพ่อค้า ทำให้เส้นทางสายนี้เป็นเส้นทางแห่งการเผยแพร่พุทธศาสนาจากอินเดียเข้ามายังประเทศจีน  ตามตำนานกล่าวว่าเมื่อปี ค.ศ. 366 มีภิกษุรูปหนึ่งชื่อว่า เล่อจุน (Le Zun) เดินทางมาที่เมืองตุนหวง แล้วมีนิมิตศักดิ์สิทธิ์เห็นแสงทองบนยอดผาหิน จึงตัดสินใจสร้างถ้ำที่หน้าผาเพื่อไว้เป็นที่ปฏิบัติธรรม หลังจากนั้นภิกษุรูปอื่นๆ ที่เดินทางผ่านมาบนเส้นทางสายนี้ก็ได้สร้างถ้ำอื่นๆ ตามมาอีกเรื่อยๆ และนอกจากกลุ่มพระภิกษุแล้ว กลุ่มพ่อค้าที่เดินทางค้าขายกันบนเส้นทางสายไหมก็เริ่มเข้ามามีบทบาทมากขึ้น โดยการเข้าอุปถัมภ์ในการสร้างถ้ำ พระพุทธรูป และจิตรกรรมฝาผนัง ทำให้ถ้ำแห่งนี้ถูกสร้างต่อไปเรื่อยๆ จนเมื่อปี ค.ศ. 1900 มีนักพรตลัทธิเต๋ารูปหนึ่งได้ค้นพบถ้ำที่เก็บซ่อนพระคัมภีร์ทางศาสนาไว้โดยบังเอิญ การค้นพบครั้งนี้ทำให้นักผจญภัยของหลายๆ ประเทศเดินทางเข้ามาเพื่อลักลอบขนย้ายสมบัติทางวัฒนธรรมเหล่านี้ออกนอกประเทศ จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1943 รัฐบาลจีนได้เริ่มเข้ามาจัดการยับยั้งการลักลอบและอนุรักษ์ฟื้นฟูถ้ำ

ในปัจจุบันได้มีการค้นพบถ้ำทั้งหมด 492 ถ้ำ และโบราณวัตถุอีกนับ 10,000 ชิ้น ประติมากรรมโดยส่วนมากจะเป็นพระพุทธรูป ที่มีลักษณะแตกต่างกันไปตามยุคสมัยของการก่อสร้างอันยาวนาน ส่วนทางด้านจิตรกรรมฝาผนังจะเป็นเรื่องราวของพุทธประวัติ ทิวทัศน์ต่างๆ และรูปแบบการใช้ชีวิตและวัฒนธรรม บริเวณด้านหน้าถ้ำจะมีหอคอย 9 ชั้น ที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 695 เพื่อใช้ปกป้องพระพุทธรูปองศ์ใหญ่ที่ประดิษฐานอยู่ภายใน ซึ่งแต่เดิมมีเพียง 4 ชั้น แต่โดนแผ่นดินไหวทำให้ห้องโถงพังทลายลงมา จึงได้รับการสร้างขึ้นใหม่กลายเป็นหอคอย 9 ชั้นดังเช่นในปัจจุบัน

การเดินทางมาที่ถ้ำมั่วเกาแห่งนี้ สามารถใช้บริการรถแท็กซี่หรือรถโดยสารสาธารณะจากในตัวเมืองตุนหวงได้เลย ที่นี่เปิดให้เข้าชมทุกวันโดยการเข้าชมจะจำกัดผู้เข้าชมอยู่ที่ไม่เกิน 6,000 คน/วัน เพื่อเป็นการอนุรักษ์สถานที่ ช่วงเวลาที่เหมาะสมแก่การมาท่องเที่ยวที่นี่มากที่สุดคือช่วงเดือนเมษายน – เดือนตุลาคม เพราะเป็นช่วงฤดูใบไม้ผลิ อากาศจะดีที่สุด

Photo Credit:

- https://www.britannica.com/place/Mogao-Caves

- https://www.shenyunperformingarts.org/

- https://www.advantour.com/