ก่อนสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน สังคมทิเบตเป็นสังคมทาสกสิกรในระบอบศักดินา อยู่ภายใต้การปกครองของเจ้าทาสและพระ ซึ่งมีจำนวนเพียงร้อยละ 5 ของประชากรในทิเบตเท่านั้น  แต่กลับได้ควบคุมวัตถุดิบในการผลิตทุกอย่าง ประชาชนชั้นล่างมีชีวิตอยู่อย่างแร้นแค้น   เมื่อวันที่ 28 มีนาคม ค.ศ. 1959 รัฐบาลกลางของสาธารณรัฐประชาชนจีนได้ออกคำสั่งให้ดำเนินการปฏิรูปประชาธิปไตยในทิเบต  โดยได้ล้มล้างระบอบทาสกสิกรศักดินา   ทำให้ทาสกสิกรในทิเบตได้รับการปลดปล่อย  และกลายเป็นเจ้าของทิเบต  

หลายคนถามว่า ปัจจุบัน ทิเบตมีเสรีภาพในการนับถือศาสนาหรือไม่? ทางการท้องถิ่นเคารพและปกป้องเสรีภาพในการนับถือศาสนาอย่างไร?  เราไปหาคำตอบจากสถาบันพุทธศาสนาทิเบต

สถาบันพุทธศาสนาทิเบตตั้งอยู่ในอำเภอฉีว์สุ่ย เมืองลาซ่า เขตปกครองตนเองทิเบตของจีน เป็นสถาบันพุทธศาสนานิกายทิเบตระดับสูงแห่งแรกในทิเบต   สถาบันพุทธศาสนาทิเบตได้นำรูปแบบการเรียนการสอนของสถาบันพุทธศาสนาระดับสูงในภาษาทิเบตของจีนมาใช้ โดยมีการผสมผสานรูปแบบการศึกษาในสมัยใหม่เข้ากับรูปแบบการศึกษาแบบดั้งเดิม   และมีการจัดตั้ง 3 คณะเป็นครั้งแรก ได้แก่ คณะนิกายเซน(เสี่ยมจง)  คณะนิกายมนตรยาน(มิกจง) และคณะพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่(Living Buddha) 

เมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว สถาบันพุทธศาสนาทิเบตได้จัดกิจกรรมเฉลิมฉลองครบรอบ 10 ปีการจัดตั้งสถาบันแห่งนี้  Zhukang Tudeng Kezhu อธิการบดีสถาบันพุทธศาสนาทิเบตกล่าวว่า  ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา สถาบันพุทธศาสนาทิเบตได้อบรมบ่มเพาะนักเรียนนักศึกษามากกว่า 1,300 คน และพระภิกษุภิกษุณี 2,640 รูป 

สิ่งที่น่าสังเกตอีกประการหนึ่งคือ ตั้งแต่ค.ศ. 2015 สถาบันพุทธศาสนาทิเบตได้เปิดชั้นเรียนสำหรับพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่วัยเยาว์ โดยเฉพาะ   เพื่อให้การศึกษาภาคบังคับ  9 ปีและหลักสูตรทางศาสนาตามประเพณีสำหรับพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่ที่มีอายุต่ำกว่า 16 ปี   โดยมีการสอนภาษาจีนกลาง คณิตศาสตร์ และภาษาอังกฤษ เป็นต้น   ในชั้นประถมและมัธยมต้น  การสอนความรู้วัฒนธรรมพื้นฐานและทฤษฎีทางพุทธศาสนาเป็นไปตามอัตราส่วน 8:2 และ 7:3 ตามลำดับ  ชั้นมัธยมต้นสำหรับพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่ปีแรกรับนักเรียน 6 คน  นักเรียนดังกล่าวได้สำเร็จการศึกษาในเดือนกรกฎาคม ปี 2020 แล้ว   ปัจจุบัน ในชั้นเรียนสำหรับพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่วัยเยาว์ มีนักเรียน 9 คน

ข้อมูลด้านต่างๆพิสูจน์ให้เห็นว่า เสรีภาพในการนับถือศาสนาในทิเบตได้รับการประกันอย่างเต็มที่ 

ในทิเบต ทุกศาสนาและนิกายของศาสนามีความเท่าเทียมกัน ผู้ที่นับถือศาสนาและผู้ที่ไม่นับถือศาสนาได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมกัน  ปัจจุบัน ในทิเบตมีสถานที่สำหรับประกอบกิจกรรมทางศาสนาพุทธนิกายทิเบตมากกว่า 1,700 แห่ง  มีพระภิกษุและภิกษุณี ประมาณ 46,000 รูป  มีมัสยิด 4 แห่ง มีชาวมุสลิมมากกว่า 12,000 คน นอกจากนี้ ยังมีโบสถ์คาทอลิก 1 แห่ง  และมีผู้ศรัทธามากกว่า 700 คน

ทิเบตมีการกำหนดกฎระเบียบเกี่ยวกับการกำกับดูแลพระลามะที่กลับชาติมาเกิดใหม่ ในพุทธศาสนานิกายทิเบต ตาม “ระเบียบว่าด้วยกิจการทางศาสนา”    อีกทั้งยังได้กำหนดนโยบายและมาตรฐานต่างๆเกี่ยวกับการปฏิบัติตาม“ระเบียบว่าด้วยกิจการทางศาสนา” ในเขตปกครองตนเองทิเบต  ทั้งนี้เพื่อให้การดำเนินกิจการทางศาสนาในจีนมีความเป็นจีน ปกป้องเสรีภาพและระเบียบในการนับถือศาสนาอย่างแท้จริง และกำกับดูแลกิจการทางศาสนาให้เป็นไปตามระบบกฎหมาย  

ปัจจุบัน มีพระภิกษุและภิกษุณีมากกว่า 3,000 รูปศึกษาอยู่ในสถาบันพุทธศาสนาทิเบตและสาขา 10 แห่ง  โรงพิมพ์พระคัมภีร์แบบดั้งเดิมของวัดได้รับการอนุรักษ์และพัฒนา  ปัจจุบัน ในทิเบตมีโรงพิมพ์พระคัมภีร์แบบดั้งเดิมขนาดใหญ่ 3 แห่ง เช่น โรงพิมพ์พระคัมภีร์ของวังโปตาลา     

ปัจจุบัน  ในสภาผู้แทนประชาชนและสภาปรึกษาการเมืองระดับต่างๆของจีน มีผู้แทนและกรรมการที่มาจากวงการศาสนารวมกว่า  600 คน 

(yim/cai)