เกี่ยวกับแรงงานของจีนนั้น อ.วรศักดิ์ มหัทธโนบลระบุว่า
"ผมว่ามันเป็นธรรมชาติของการพัฒนาเศรษฐกิจนะครับ คือ ผมหมายความว่า โลก ทั่วโลกจากระบบอุตสาหกรรมเข้ามาเกี่ยวข้องในประเทศของตัวเอง อาจจะเริ่มจากแรงงานขั้นพื้นฐาน ซึ่งอาจจะไม่จำเป็นต้องใช้ทักษะมากนัก แล้วทำการพัฒนาประเทศไป กรณีของประเทศไทยก็เช่นกัน
แต่ทีนี้เมื่อทำไปถึงจุดหนึ่งแล้ว มั่นเป็นไปไม่ได้ที่จะคงสภาพแรงงานของตนเองไว้เช่นเดิม ดังนั้น โดยธรรมชาติของการพัฒนาแรงงานนี้ เราก็จะเห็นได้ว่า กรณีของจีนช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา เราก็จะได้ยินข่าวเกี่ยวกับความไม่พอใจของแรรงานจีนในบริษัทของต่างชาติที่ลงทุน ก็มีปัญหาบ้าง เช่น แรงกดดันในการทำงานเอย ค่าแรงที่ไม่เป็นธรรมเอย สิ่งเหล่านี้ในที่สุดก็แสดงตนออกมาว่า มันปรับให้สอดคล้องกับภาวะความเป็นจริง เช่น บรรยากาศในการทำงานเป็นอย่างไร หรือ ค่าแรง หรือ เวลาที่ใช้แรงงานไป หรือ สภาพแวดล้อมของที่ทำงานหรือในโรงงาน มันเหมาะสมดีแล้วหรือไม่
สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นต้นทุน แต่ยังสะท้อนให้เห็นว่า แรงงานจีนก็ต้องการที่จะปรับตัวให้มีสภาพความเป็นอยู่หรือฐานะทางเศรษฐกิจที่ดีขึ้นด้วย อันนี้เป็นปัญหาธรรมดาๆ พื้นฐานอย่างหนึ่ง ซึ่งหลายๆ ประเทศก็ประสบปัญหาอย่างนี้
แต่ที่ผมกล่าวถึงเรื่องแรงงานทักษะในที่นี้หมายความว่า ณ ขณะนี้ เราก็เป็นที่ทราบกันดีว่า วิทยาศาสตร์ของจีนได้พัฒนามาถึงในจุดระดับที่ว่า ได้มีพื้นฐานที่ค่อนข้างมั่นคงพอสมควร นั่นคือหมายความว่า มีความพร้อมที่จะต่อยอดเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ เพื่อนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาพัฒนาเศรษฐกิจให้มากขึ้น ซึ่งแน่นอนเมื่อวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้องกับภาคการผลิตมากขึ้นแล้ว จะต้องสัมพันธ์กับทักษะของแรงงาน แรงงานก็ต้องเพิ่มทักษะของตัวเองให้สอดคล้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพิ่มขึ้นด้วย
อันนี้เป็นเรื่องธรรมดาของทั่วโลกนะฮะ ผมคิดว่าตรงนี้เป็นเรื่องที่สำคัญมาก ดูจากประสบการณ์ของจีนก็พบว่า จีนสามารถทำได้ ฉะนั้น คิดว่าอนาคตแรงงานของจีนจะต้องได้รับการพัฒนาทักษะมากขึ้น ผมเองก็ยังเชื่อว่า จีนน่าจะทำได้ แต่ถึงตรงนั้น มันจะสัมพันธ์กับจีดีพีหรือไม่ สัมพันธ์กับต้นทุนทางการผลิตหรือไม่ อันนี้เป็นสิ่งที่ต้องติดตามดู"
(IN/LING)
