ตั้งแต่เข้าสู่ยุคสงครามเย็นเป็นต้นมา สหรัฐฯ มีการลงทุนในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ค่อนข้างมาก แต่ปีหลังๆ นี้ มีการประกอบกิจการทางเศรษฐกิจในภูิมิภาคนี้น้อยลงเมื่อเทียบกับแต่ก่อน ตัวเลขทางการค้าต่อต่างประเทศของอาเซียนปรากฎว่า ปี 2000 การค้าระหว่างสหรัฐฯ กับอาเซียนคิดเป็น 16% ของยอดการค้าต่อต่างประเทศของอาเซียน แต่ปี 2010 ลดลงถึง 9% สัดส่วนนี้มิเพียงแต่ต่ำกว่าจีนซึ่งอยู่ที่ 11% อีกทั้งยังต่ำกว่าสหภาพยุโรปที่ 10% และญี่ปุ่นที่ 10% เช่นกัน นายเฉิน กังเห็นว่า การที่สหรัฐฯ กำหนดแผนการเชิงยุทธศาสตร์ที่ว่า "กลับสู่เอเชีย" นั้น ก็เพื่อปรับเปลี่ยนสภาพการณ์นี้
เดือนมีนาคมที่ผ่านมา นายเดวิด การ์เดน เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำอาเซียนกล่าวว่า เอเซียตะวันออกเฉียงใต้เป็นหนึ่งในเขตที่หายากของโลก เพราัะเศรษฐกิจของประเทศส่วนใหญ่ในเขตนี้ ล้วนสามารถเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ดังนั้น การรักษาการเติบโตที่ยั่งยืนทางเศรษฐกิจเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะมีบทบาทต่อวิสาหกิจของสหรัฐฯ การเพิ่มโอกาสการมีงาน และผลประโยชน์แห่งชาติของสหรัฐฯ
เมื่อเร็ว ๆ นี้ นายสุรเกียรติ์ เสถียรไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรีไทยกล่าวว่า อาเซียนต้องการเสริมความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและการค้ากับประเทศองค์เศรษฐกิจขนาดใหญ่ ซึ่งรวมถึงสหรัฐฯ จีน สหภาพยุโรป อินเดียและรัสเซีย เป็นต้น และยินดีที่จะให้ประเทศเหล่านี้มีบทบาทต่อเศรษฐกิจของภูมิภาคนี้อย่างสมดุล การนี้เห็นได้ว่า อาเซียนหวังว่าจะอาศัยตลาดและการลงทุนจากสหรัฐฯ เพื่อรักษาการแข่งขันเชิงบวกระหว่างประเทศใหญ่ดังกล่าว บนเวทีเศรษฐกิจของอาเซียน
ปีหลังๆ นี้ จีน ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้มีการลงทุนและความร่วมมือทางการค้ากับอาเซียนอย่างคึกคัก จึงเป็นเรื่องยากที่สหรัฐฯ จะสามารถยึดฐานะแต่ก่อนให้กลับมาอีก แต่ในอนาคต การที่สหรัฐฯ จะสามารถเพิ่มกำลังในกระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจของอาเซียนมากน้อยแค่ไหนนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญและน่าจับตามองยิ่ง
(Ton/Lin)
