ช่วงบุกเบิกทางรถไฟของจีน(ปี 1876-1893)

รถไฟเริ่มเข้าสู่ประเทศจีนในช่วงสงครามฝิ่นปี 1840 เวลานั้น ผู้รักชาติ เช่น นายหลิน เจ๋อสวี และนายเว่ย หยวน เป็นต้น ทยอยกันเขียนหนังสือออกมาเพื่อแนะนำความรู้เกี่ยวกับรถไฟให้ชาวจีนทราบ แต่แนวคิดดังกล่าวไม่สามารถเผยแพร่ออกไปเนื่องจากเกิดการปฏิวัติก๊กไท่ผิง และในช่วงนั้น ประเทศตะวันตกที่เข้ามารุกรานจีน เริ่มช่วงชิงโอกาสการสร้างทางรถไฟของจีนเพื่อขยายอำนาจจากชายฝั่งทะเลไปยังเขตแดนชั้นในของจีน

เมื่อปี 1976 จีนมีทางรถไฟสายแรก คือ ทางรถไฟอู๋ซง ซึ่งเป็นผลจากการหลอกลวงของกลุ่มทุนอังกฤษ ต่อจากนั้นอีก 5 ปี รัฐบาลราชวงค์ชิงเริ่มก่อสร้างรถไฟสายแรกจากเมืองถังซานไปสวี้เก้อจวง แต่เนื่องจากการขาดความรู้และไม่มีประสบการณ์ ในช่วงเวลาประมาณ 20 ปีนั้น จีนสร้างทางรถไฟเพียงประมาณ 400 กิโลเมตรเท่านั้น

พัฒนาการรถไฟจีนเป็นไปอย่างล่าช้าช่วงปี 1894-1948

หลังจากปี 1894 ประเทศจักรวรรดินิยมเริ่มสร้างทางรถไฟในจีนและเป็นผู้ถือสิทธิ์ประกอบกิจการด้วย เช่น รัสเซียสร้างรถไฟตงเสิ่ง ฝรั่งเศสสร้างรถไฟเตียนเย่ว์ เยอรมันสร้างรถไฟเจียวจี่ ญี่ปุ่นสร้างรถไฟอันเฟิ่ง เป็นต้น ประเทศจักรวรรดินิยมสร้างรถไฟและเป็นเจ้าของรถไฟในจีน ส่วนใหญ่ใช้วิธีให้เงินกู้กับรัฐบาลจีน จึงมีสิทธิ์ครองทางรถไฟและใช้รถไฟเป็นเครื่องมือปกครองประเทศจีน

เมื่อปี 1905 อังกฤษกับรัสเซียแย่งชิงอำนาจการสร้างรถไฟในภาคเหนือของจีน ทำให้รัฐบาลชิงตัดสินใจจะลงทุนสร้างทางรถไฟเอง รถไฟสายนั้นคือรถไฟจิงจาง โดยแต่งตั้งนายจาง เทียนโย่วเป็นหัวหน้าวิศวกร รถไฟจิงจางเป็นรถไฟสายแรกที่จีนสะสมทุนเอง สำรวจพื้นที่เอง ออกแบบเองและก่อสร้างเอง การสร้างแล้วเสร็จเป็นหน้าใหม่แห่งประวัติศาสตร์ของการรถไฟจีน ทางรถไฟสายนี้ ตั้งแต่เขตเฟิงถายของกรุงปักกิ่งไปยังเมืองจางเจียโข่วของมณฑลเหอเป่ย ระยะทางทั้งหมด 201.2 กิโลเมตร ใช้เวลาก่อสร้าง 4 ปี

หลังจากราชวงศ์ชิงถูกโค่น ดร.ซุน ยัตเซนเป็นผู้ที่ให้ความสำคัญแก่การสร้างทางรถไฟ เมื่อเขาดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีจีนเฉพาะกาล ได้ชี้ว่า การสร้างทางรถไฟเป็นนโยบายที่สามารถสร้างประเทศให้เจริญรุ่งเรือง ต้องเร่งสร้างทางรถไฟ และหลังจากลาออกจากตำแหน่งประธานาธิบดีจีนแล้ว ท่านก็ยินดีรับหน้าที่เป็นผู้บริหารการสร้างรถไฟของจีน

เมื่อปี 1931 ญี่ปุ่นก่อเหตุ "18 กันยาฯ"ขึ้นที่ภาคอีสานของจีน ทางรถไฟกว่า 5,900 กิโลเมตรในภาคอีสานของจีนตกอยู่ในกำมือของญี่ปุ่น ในช่วงระยะเวลา 14 ปีที่ญี่ปุ่นครองสามมณฑลอีสานของจีนนั้น เพื่อขยายการรุกรานและความสะดวกในการแย่งชิงทรัพยากร ญี่ปุ่นเกณฑ์แรงงานจีนสร้างทางรถไฟขึ้นมาอีก 5,700 กิโลเมตร

(In/Ping)