ทางตะวันออกของหมู่บ้านหมาตี้โกว ภูเขาหลูหยา มณฑลซานซีของจีน ที่สูงเหนือระดับน้ำทะเล 2,300 เมตร มีถ้ำน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดของจีน ประชาชนท้องที่เรียกว่าเป็น "ถ้ำน้ำแข็งหมื่นปี"

ถ้ำน้ำแข็งหมื่นปีลึกกว่า 100 เมตร ทั้งปีมีอุณหภูมิระหว่างลบ 4-10 องศาเซลเซียส น้ำแข็งจึงไม่เคยละลาย ทำให้ต่างจากโลกภายนอก เวลาที่ภายนอกดอกไม้บานสะพรั่ง นกร้องขับขาน ในถ้ำน้ำแข็งยังเป็นฤดูหนาว น้ำแข็งในถ้ำมีรูปแบบหลาหลาย มีรูปเหมือนเสา เหมือนอหงุ่น เหมือนหน่อไม้ เป็นต้น

แม้ว่ามีนักวิทยาศาสตร์มากมายเคยมาสำรวจสาเหตุที่เกิดถ้ำน้ำแข็งนี้ แต่ยังไม่สามารถไขความลับได้ สิ่งที่น่าอัศจรรย์ยิ่งก็คือ ระยะทางเพียงไม่กี่ร้อยเมตรจากถ้ำน้ำแข็ง มีสภาพที่ถ่านหินเผาไหม้เอง มีอุณหภูมิสูงกว่า 300 องศาเซลเซียส เหมือนกับเตาธรรมชาติขนาดใหญ่ การที่มีทั้ง "ถ้ำน้ำแข็ง" และ "เตาธรรมชาติขนาดใหญ่" อยู่ใกล้กันขนาดนี้เป็นสภาพทางธรรมชาติที่หายากจริงๆ