เมื่อเร็วๆ นี้ นาย (Alberto Encomienda) อัลเบอร์โต อันโคเมียนดาอดีตเลขาธิการสำนักกิจการทางทะเลกระทรวงการต่างประเทศฟิลิปปินส์กล่าวว่า กระทรวงการต่างประเทศสมัยรัฐบาลนายอาคีโนเคยแถลงว่า จีนกับฟิลิปปินส์ดำเนินการเจรจาหลายสิบครั้ง แต่ก็ไม่สามารถแก้ไขข้อพิพาทได้ จึงต้องยื่นต่อศาลฯ คำแถลงเหล่านี้ลว้นเป็นคำลวงหลอกของกระทรวงการต่างประเทศ เพราะเวลานั้น เขาเองก็เป็นผู้รับผิดชอบในเรื่องนี้ จึงรู้เรื่องหมด ความจริงคือ จีนได้ติดต่อฟิลิปปินส์เพื่อดำเนินการเจรจามาโดยตลอด แต่เป็นฟิลิปปินส์เองที่กลับไม่เคยมีคำตอบเลย
นาย กัสตาโว เกอราโด (Gustavo Girardeau) ผู้เชี่ยวชาญศูนย์จีนศึกษาอาร์เจนตินากล่าวว่า จีนเป็นประเทศแรกที่ตั้งชื่อ บริหารและบุกเบิกพัฒนาเกาะต่างๆ ในทะเลจีนใต้ นี่เป็นข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ที่ชัดเจนมาก การที่ฟิลิปปินส์มุ่งหมายจะแก้ไขข้อพิพาทอธิปไตยผ่านการพิพากษาของศาลนั้น ขาดแคลนการสนับสนุนข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ กฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องและหลักฐานที่สมเหตุสมผลอื่นๆ
นายสุรเกียรติ เสถียรไทยอดีตรองนายกรัฐมนตรีไทยเห็นว่า ฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับปัญหาทะเลจีนใต้มีทางเลือกหลายทาง ที่สำคัญคือฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องควรดำเนินการเจรจาเชิงสร้างสรรค์ คลี่คลายสถานการณ์ตึงเครียดของทะเลจีนใต้ แสวงหาช่องทางความร่วมมือ
นายวิลเลียม โจนส์ (William Jones) ผู้เชี่ยวชาญปัญหาระหว่างประเทศสหรัฐฯ ผู้อำนวยการวารสาร EIR ประจำวอชิงตันกล่าวว่า รัฐบาลจีนเสนอให้แก้ไขคดีข้อพิพาทที่เกี่ยวข้องด้วยวิธีการเจรจา แต่ฟิลิปปินส์กลับใช้วิธีแข็งกร้าวโดยการยื่นคดีดังกล่าวต่อศาลภายใต้การสนับสนุนของสหรัฐฯ การนี้มิเพียงแต่ไม่มีส่วนช่วยแก้ไขปัญหาอย่างสันติ แต่ยังทำให้การเจรจาในอนาคตลำบากมากยิ่งขึ้น
(In/Lin)
