วันมาฆบูชาหมายถึงการบูชาในวันเพ็ญเดือน 3 เนื่องจากภายหลังที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ 9 เดือนและเสร็จสิ้นพุทธกิจแสดงธรรม ณ ถ้ำสุกรขาตาแล้ว พระองค์ได้เสด็จกลับมาประทับที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยวันนี้ตรงกับวันเพ็ญเดือนมาฆะ หรือเดือน 3 ซึ่งพระอรหันต์สาวกทั้งหมด 1,250 รูป ได้เดินทางมาเข้าเฝ้าพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย พระองค์จึงเห็นเป็นโอกาสสมควรในการประพานโอวาทปาติโมกข์ อันเป็นหลักคำสอนสำคัญที่เป็นหัวใจของพุทธศาสนา
ในวันสำคัญนี้ วัดวาอารามตามท้องที่ต่างๆ ของไทย ล้วนได้มีจัดพิธีฉลองวันมาฆบูชาด้วยรูปแบบต่างๆ (Yim/Lin)
