ตามผลการสำรวจกรมสถิติอุดมศึกษาอังกฤษ หรือ HESA พบว่า ในช่วง 10 ปีมานี้นักศึกษาจีนที่เรียนต่อหลักสูตรปริญญาตรีสูงขึ้นไปที่อังกฤษเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งปี 2012 นักศึกษาจีนที่ไปเรียนต่อปริญญาตรีและระดับขึ้นไปมีจำนวนมากกว่านักศึกษาประเทศสหภาพยุโรปทั้งหมดที่ไปเรียนต่อที่อังกฤษ จัดอยู่อันดับแรกของจำนวนนักศึกษาต่างประเทศที่เรียนต่อที่อังกฤษ ภายใต้สถานการณ์ที่อังกฤษถอนตัวออกจากสหภาพยุโรป ค่าเงินปอนด์ขึ้นๆ ลงๆ และนโยบายด้านการอพยพเพิ่มความเข้มงวดมากขึ้นเรื่อยๆ นั้น สถานการณ์ดังกล่าวจึงมีความหมายสำคัญยิ่ง

ต่อการนี้ นายโดมินิค สกอต ผู้อำนวยการคณะกรรมการกิจการนักศึกษาต่างชาติอังกฤษสรุปว่า "นักศึกษาอินเดียที่มาเรียนต่อที่อังกฤษลดจำนวนลงอย่างเห็นได้ชัด และนักศึกษาที่มาจากประเทศที่ไม่ใช่ประเทศสหภาพยุโรปก็ลดน้อยลงเหมือนกัน โชคดีที่มีแต่นักศึกษาจีนเท่านั้นมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นในอัตราสูง"

สถิติจากกระทรวงศึกษาธิการจีนพบว่า จีนกลายเป็นประเทศส่งออกนักศึกษามากที่สุด หลายปีมานี้ พร้อมกับการเติบโตของเศรษฐกิจจีน และการแข่งขันด้านการหางานที่ดุเดือด มีนักศึกษาตัดสินใจไปเรียนต่อต่างประเทศมากขึ้นเรื่อยๆ ถือว่าเป็นการชุบทองให้กับปริญญาบัตรของตน

การเรียนต่อต่างประเทศมีต้นทุนการดำรงชีวิตค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับประเทศต่างๆ แล้ว หลักสูตรปริญญาโทของอังกฤษใช้เวลาเพียง 1 ปี คุณภาพการเรียนการสอนของอังกฤษน่าเชื่อถือ จึงได้ดึงดูดสายตานักศึกษาจีนจำนวนมาก ผลการสำรวจจากเอกอัครราชทูตอังกฤษประจำปักกิ่งระบุว่า ปี 2016 นึกศึกษาจีนที่ถือวีซ่าการศึกษาไปเรียนต่อที่อังกฤษมีจำนวน 7.3 หมื่นคน ซึ่งนักศึกษาที่ไปเรียนต่อปริญญาโทเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็ว โดยเพิ่มขึ้น 82% เมื่อเทียบกับระยะเดียวกันของปี 2015 หลักสูตรปริญญาโท 1 ปีนี้มีทั้งความได้เปรียบและความเสียเปรียบและต้องได้รับแรงกดดันด้วย 

เรียนจบแล้วกลับจีนหางานทำเป็นทางเลือกอันดับแรก ความผูกพันเป็นปัจจัยดึงดูดนักศึกษากลับประเทศสำคัญที่สุด

พร้อมไปกับนักศึกษาจีนที่เรียนต่อต่างประเทศเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ นักศึกษาที่เรียนจบจากต่างประเทศแล้วกลับประเทศก็มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเหมือนกัน สมุดปกน้ำเงินว่าด้วยการหางานทำของนักศึกษาเรียนต่อต่างประเทศปี 2016 ระบุว่า นักศึกษาที่เรียนต่อต่างประเทศมีเกือบ 80% ตัดสินใจจะกลับประเทศหางานทำ

ยูนี่ นักศึกษาจีนที่เรียนวิชาสารนิเทศที่มหาวิทยาลัยคาร์ดิฟฟ์กล่าวว่า เคยคิดที่จะเรียนจบแล้วทำงานที่อังกฤษต่อ แต่เป็นความคิดชั่วคราวเท่านั้น คิดได้ไม่นานก็ยกเลิกไป เมื่อถูกถามถึงเหตุผล เธอตอบว่า ฉันชอบประเทศอังกฤษ แต่อาหารการกิน ภาษา วัฒนธรรมและวิถีคบค้ากับคนอื่นของที่นี่แตกต่างจากจีนอย่างมาก ทำให้เธอรู้สึกว้าเหว่โดดเดี่ยว กลับไปทำงานที่จีนจะมีแรงกดดันด้านนี้ลดน้อยลง

นักศึกษาจีนที่เลือกที่จะกลับประเทศส่วนใหญ่มีเหตุผลว่า รู้สึกว้าเหว่โดดเดี่ยว ไม่ยอมรับหรือไม่เข้าใจวิถีชีวิตของอังกฤษ เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ตนตัดสินใจกลับประเทศ

นโยบายที่สนับสนุนและโอกาสการมีงานทำที่มีมากขึ้นในจีนดึงดูดให้นักศึกษากลับประเทศ

วิคคี่ ที่เรียนจบจากมหาวิทยาลัยลีดส์เคยส่งประวัติส่วนตัวสมัครงานหลายครั้ง แต่ก็ไม่ได้การตอบกลับใดๆ เธอกล่าวว่า สถานการณ์การหางานทำที่อังกฤษค่อนข้างตึงเครียด การกลับประเทศจีนหางานทำจะมีโอกาสมากกว่าในอังกฤษ เธอบอกว่า สำหรับบริษัทอังกฤษแล้ว ทางบริษัทจะรับคนท้องถิ่นเป็นส่วนใหญ่ วิคคี่จึงวางแผนว่าร่วมพิธีรับปริญญาที่อังกฤษแล้วก็จะกลับหางานทำที่จีน

นักศึกษาจีนอีก 2 คนที่มหาวิทยาลัยลีดส์มีความเห็นคล้ายกัน ต้าเป่า วิชาเอกของเขาคือสารนิเทศระหว่างประเทศ ก่อนที่เรียนต่อปริญญาโทที่อังกฤษ เขาทำงานที่บริษัทผลิตรายการสารคดี เมื่อกลับจีนแล้วจะทำงานด้านนี้อีก เขาบอกว่าที่เขาทำงานด้านนี้ไม่ใช่เขาเลือกอย่างนี้แต่เป็นเพราะมีโอกาสในด้านนี้ เขาบอกว่า ผมเป็นคนไม่ชอบวางแผนชีวิต เป็นแบบเดินไปมองไป ระหว่างเรียนปริญญาตรีที่จีน ผมก็เริ่มฝึกงานในบริษัทผลิตรายการสารคดีแล้ว ระหว่างเรียนต่อปริญญาโทที่อังกฤษ ก็รับงานด้านนี้มาทำเรื่อยๆ ไม่เคยหยุด เรียนจบแล้วกลับทำงานที่จีน จะคุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมการทำงาน และมีโอกาสการพัฒนาตนที่ดี ถ้าอยากทำงานด้านนี้ในอังกฤษก็ต้องประสบอุปสรรคด้านภาษาและช่วงเวลา 1 ปีสั้นเกินไป ยังเข้ากับสังคมอังกฤษไม่ได้ 

โทนีมาจากปักกิ่ง เรียนวิชาสารนิเทศ เกี่ยวกับงานที่สนใจทำหลังเรียนจบ เขาบอกว่า ไม่อยากทำงานแบบต้องนั่งออฟฟิศทุกวัน เขาเคยอยากจะสร้างธุรกิจด้านการบริการเช่น การจัดนิทรรศการข้ามวัฒนธรรม การออกแบบแผนการท่องเที่ยวตามความต้องการของลูกค้า และสื่อมวลชนด้านรถยนต์ เขากล่าวว่า การบริการเป็นอุตสาหกรรมที่กำลังเติบโต รัฐบาลให้การสนับสนุนอย่างมาก ขณะนี้ จีนเริ่มมีบริษัทออกแบบแผนการท่องเที่ยวตามความต้องการของลูกค้าระดับสูงหลายแห่ง และมีแนวโน้มการเติบโตที่ดี เมื่อกลับประเทศแล้วจะพิจารณาเปิดธุรกิจด้านการบริการกับเพื่อนๆ นอกจากนี้ ความผูกพันกับครอบครัวก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เขาตัดสินใจกลับประเทศ

เกี่ยวกับอุปสรรคที่อาจต้องเผชิญหน้าเมื่อกลับประเทศ ก็มีหลายอย่าง เช่น การแข่งขันในเมืองใหญ่ๆ ของจีน เช่น กรุงปักกิ่ง และนครเซี่ยงไฮ้ก็ค่อนข้างดุเดือด มีประสบการณ์ทำงานไม่มาก และแรงกดดันที่พ่อแม่อยากให้ลูกหางานที่มั่นคงโดยไม่พิจารณาความสนใจของลูก

การเรียนต่อปริญญาเอกต้องมีจิตใจที่มุ่งมั่นและต้องการโอกาสด้วย

หลี่เทียน เรียนวิชาภาษาศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเอดินเบิร์ก เดือนตุลาคมปีนี้ เธอจะไปเรียนต่อปริญญาเอกที่เยอรมนี หลี่ เทียนบอกว่ารู้สึกโชคดีที่สอบผ่านปริญญาเอก "ภาษาศาสตร์ไม่ค่อยมีคุณค่าทางพาณิชย์ โอกาสการพัฒนาก็มีไม่มาก แรกเริ่มที่มาอังกฤษ ก็มีแผนจะเรียนต่อปริญญาเอก แต่ตอนนั้นยังไม่ได้ตัดสินใจว่าจะเรียนวิชาอะไรและมหาวิทยาลัยแห่งไหน การเรียนต่อปริญญาเอกในเยอรมนีไม่ต้องจ่ายค่าเล่าเรียน และระดับวิชาการของเยอรมนีก็สูงมาก"

หลี่ เทียนให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวว่า ทีแรกเขาเตรียมไว้ทั้งสองทาง นอกจากสอบปริญญาเอกแล้ว เขาก็พิจารณาหางานทำด้วย แต่ระหว่างหางานทำอยู่ เขาได้รับoffer ให้เรียนต่อปริญญาเอก เขาบอกว่า เคยสมัครงานทั้งในจีนและอังกฤษ แต่เนื่องจากไม่มีวีซ่าทำงานที่อังกฤษ เขาจึงไม่ได้วางจุดหลักไว้ที่อังกฤษ การหางานที่อังกฤษไม่ใช่เรื่องง่าย ปกติรายได้ต่อปีอยู่ที่ประมาณ 2.2 หมื่นปอนด์ถึง 3.5 หมื่นปอนด์ ถ้าหางานที่ปักกิ่ง การหางานด้านภาษาศาสตร์ก็มีแรงกดดันไม่น้อย รายได้ก่อนหักภาษีอยู่ที่ประมาณเดือนละ 6,000-7,000 หยวน นอกจากนี้ยังต้องเช่าที่พักด้วย ต้นทุนการดำรงชีวิตค่อนข้างสูง เพราะฉะนั้น จึงตัดสินใจที่เรียนปริญญาเอกต่อ

การเรียนต่ออังกฤษต้องเตรียมตัวล่วงหน้า อย่าฝักใฝ่สูง

ผลการสำรวจพบว่า นักศึกษาจีนที่ไปเรียนต่อที่อังกฤษมีน้อยคนที่เรียนจบแล้วทำงานที่อังกฤษต่อ เพราะวีซ่าการทำงานมีค่อนข้างจำกัด เดบี นักศึกษาจีนที่เรียนต่อที่อังกฤษกล่าวว่า นักศึกษาที่มาเรียนต่อที่อังกฤษส่วนใหญ่ไม่ได้หวังทำงานที่นี่ แต่เพื่อปูทางให้กลับประเทศทำงานต่อ

เชอร์ลิน เป็นนักศึกษาที่เรียนจบที่อังกฤษแล้วทำงานที่อังกฤษต่อ เกี่ยวกับการหางานที่อังกฤษ เชอร์ลินเห็นว่าควรเตรียมตัวล่วงหน้า ซึ่งเธอตัดสินใจตั้งแต่แรกว่าเรียนจบแล้วจะทำงานที่อังกฤษต่อ เพราะอยากเข้ากับสังคมอังกฤษอย่างแท้จริง และชอบสไตล์ชีวิตของที่นี่ด้วย เพราะฉะนั้น พอมาถึงอังกฤษ เธอก็ได้ร่วมการอบรมการหางานต่างๆ และช่วงนอกเวลาเรียน ก็ร่วมการสัมภาษณ์ต่างๆ และได้ข้อมูลจากศูนย์การหางานของมหาวิทยาลัยด้วย

สำหรับนักศึกษาที่เรียนต่อต่างประเทศแล้ว การมีเพื่อนคบค้าน้อยลงเป็นการเพิ่มแรงกดดันมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อเพื่อนร่วมเรียนที่มาด้วยกันพากันกลับประเทศแล้ว อยู่คนเดียวก็จะรู้สึกว้าเหว่โดดเดี่ยว นอกจากนี้เนื่องจากไม่คุ้นเคยกับตลาดการหางานของอังกฤษ และไม่รับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับการหางานทำที่จีนด้วย ทำให้นักศึกษาเหล่านี้มีแรงกดดันเพิ่มมากขึ้นอีก

ช่วงนี้กำลังเป็นช่วงเปิดเทอมที่นักศึกษารุ่นใหม่จะไปเรียนต่อที่อังกฤษ เกี่ยวกับข้อเสนอแนะให้กับรุ่นน้องๆ เชอร์ลินกล่าวว่า ที่สำคัญที่สุดคือชอบชีวิตที่อังกฤษจริงหรือไม่ เพราะทุกวันนี้จีนก็มีบริษัทนำหน้าโลกหลายแห่ง และมีอนาคตสดใสด้วย และการฝึกงานในบริษัทที่ตนมุ่งหมายนั้นเป็นวิธีที่น่าลองมาก

(LiaoLi)