กระดาษตัดเป็นรูปแบบศิลปะอย่างหนึ่งที่สร้างขึ้นโดยการสลักหรือแกะลายบนกระดาษ ซึ่งเป็นศิลปะพื้นเมืองที่แพร่หลายอย่างมากในประเทศจีน มีประวัติเป็นมากว่า 3,000 ปีแล้ว สมัยก่อน ผู้คนนิยมตัดกระดาษเป็นรูปภาพวัตถุสิ่งของต่างๆและมนุษย์ แล้วนำไปฝังหรือเผาร่วมกับศพของผู้ตาย เพื่อเป็นเครื่องสังเวยของผู้ที่ล่วงลับไปยังอีกโลกหนึ่ง รวมถึงใช้ตกแต่งเครื่องบูชาในพิธีกรรมต่างๆ มาถึงปัจจุบัน ผู้คนนำไปใช้ตกแต่งประดับประดา และใช้เป็นต้นแบบในการเย็บปักถักร้อยด้วย

ความเป็นมาของศิลปะกระดาษตัด

ในประเทศจีนได้พบหลักฐานทางโบราณคดีที่สะท้อนว่าในยุคหินใหม่เมื่อกว่า 3,000 ปีก่อน มนุษย์ก็มีทัศนะด้านความสวยงาม และเกิดการแสวงหาในศิลปะแกะสลักลวดลายแล้ว และลวดลายบนวัตถุเหล่านี้น่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดศิลปะกระดาษตัดในเวลาต่อมา เช่น ลายขดบนภาชนะดินเผาที่ขุดพบพื้นที่ลุ่มแม่น้ำหวงเหอ ลวดลายที่แกะสลักหรือตัดจากวัสดุบางๆ เครื่องประดับที่แกะสลักบนแผ่นเงินสมัยจ้านกว๋อและบนเครื่องหนังนั้นได้สลักลวดลายรูปทรงกลม สี่เหลี่ยม และสามเหลี่ยมต่อเนื่องกัน เป็นต้น

การขุดพบทางโบราณคดีที่ใช้กระดาษตัดจริงๆ นั้น ขุดพบอยู่ในสุสานโบราณของสมัยราชวงศ์เป่ยฉาวในบริเวณภูเขาไฟเมืองถูหลู่ฟานเขตปกครองตนเองอุยกูร์ซินเกียงปัจจุบัน ซึ่งมีกระดาษตัด 5 ชุด มีภาพลายดอกไม้แปดเหลี่ยม ลายพุ่มดอกสีทองกับสีเงิน ลายพุ่มดอกเบญจมาศ 3 ภาพสลับชั้น รูปแบบซับซ้อนแต่ก็เป็นระเบียบ อีกสองภาพเป็นภาพขดลักษณะต่างๆ และมีการนำเอาภาพม้าคู่และลิงคู่รวมเข้าด้วยกัน จึงทำให้ภาพสวยงามและแปลกใหม่

กระดาษตัดของจีนเมื่อพัฒนาถึงสมัยราชวงศ์ซ่งก็แพร่หลายในหมู่ชาวบ้าน มีการนำกระดาษตัดมาตกแต่งของขวัญบ้าง ประดับหน้าต่างและประตูบ้าง สมัยราชวงศ์หมิง ศิลปะกระดาษตัดได้พัฒนาก้าวไกล ปี ค.ศ. 1965 ที่มณฑลเจียงซูมีการขุดพบใบพัดของสมัยราชวงศ์หมิง หน้าพัดใช้กระดาษสีเขียวสองชั้นผนึกภาพกระดาษตัดรูปดอกเหมย และนกสาริกาทองต้อนรับฤดูใบไม้ผลิอยู่ภายใน สวยงามและโดดเด่นมาก