ทุก ๆ ปี พอถึงวันที่ 5 เดือน 3 ตามปฏิทินจันทรคติของจีน หรือ ประมาณวันที่ 4 หรือ 5 ของเดือนเมษายน จะเป็นเทศกาลเช็งเม้งของจีน ซึ่งนับว่าเป็นเทศกาลที่มีประวัติยาวนานมาก สามารถย้อนไปจนถึงสมัยราชวงค์ถัง เทศกาลเช็งเม้งมีความพิเศษอย่างหนึ่งก็คือ ในทั้งหมด 24 ฤดูกาลของจีนนั้น “เช็งเม้ง” เป็นฤดูกาลหนึ่งเดียวที่เป็นทั้งเทศกาลและทั้งฤดูกาล และมีประเพณีต่าง ๆ ที่สืบทอดมาแต่โบราณกาล

การเซ้นไหว้บรรพบุรุษ

ชาวจีนนอกจากการเซ้นไหว้บรรพบุรุษในช่วงเทศกาลตรุษจีนแล้ว เทศกาลเช็งเม้งก็มีอีกหนึ่งช่วงเวลาที่สำคัญสำหรับการรำลึกและเซ่นไหว้บรรพบุรุษ หรือ สมาชิกครอบครัวที่จากไป โดยผู้คนจะนำธูปเทียน อาหาร ผลไม้ ดอกไม้ มาเซ่นไหว้พร้อมปัดกวาดหลุมศพบรรพบุรุษ เพื่อแสดงความคิดถึง รำลึกต่อบรรพบุรุษและบุคคลในครอบครัวที่จากไป

การไป “ถ้าชิง”

คำว่า “ถ้าชิง” หากแปลตรง ๆ คือ เหยียดสีเขียว หมายความว่า การออกไปนอกบ้านสัมผัสกลิ่นไอของฤดูใบไม้ผลิ ช่วงเทศกาลเช็งเม้งพื้นที่ต่าง ๆ ล้วนอบอุ่นขึ้นแล้ว ต้นหญ้างอกงามขึ้นจากพื้น ใบไม้อ่อน ๆ เต็มไปด้วยกิ่งก้าน ดอกไม้นานาชนิดก็พากันบานสะพรั่ง เป็นช่วงเวลาที่เหมาะสำหรับการออกนอกบ้าน ใกล้ชิดกับธรรมชาติ เนื่องจากหลุมศพของบรรพบุรุษส่วนใหญ่แล้วมักจะอยู่ในสถานที่ไกลจากตัวเมือง ดังนั้นเมื่อผู้คนเสร็จกิจกรรมเซ่นไหว้แล้วก็จะถือโอกาสนี้เที่ยวชานเมือง กิจกรรมตามฤดูกาลแบบนี้มีประวัติยาวนานในประเทศจีน โดยมีแหล่งกำเนิดจากพิธีกรรมการบูชาการเกษตรในสมัยโบราณ ธรรมเนียมเหล่านี้มีอิทธิพลอย่างมากต่อคนรุ่นหลัง

การเล่นว่าว

การเล่นว่าวเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ชาวจีนนิยมในช่วงเทศกาลเช็งเม้ง ในสมัยโบราณชาวจีนมีความเชื่อว่า หากเจ็บไข้ได้ป่วยก็สามารถเขียนอาการต่าง ๆ ไว้บนกระดาษที่ใช้ทำว่าว ขณะว่าวบินขึ้นไปยังที่สูงแล้วให้ตัดสายว่าว ดังนั้นโรคภัยไข้เจ็บในตัวก็จะบินไปพร้อมกับว่าวยังที่ไกล ซึ่งแฝงถึงความหวังที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรงของคนจีนในสมัยโบราณ ปัจจุบันการเล่นว่าวกลายเป็นกิจกรรมบันเทิงในขณะที่ผู้คนออกไปเที่ยว และช่วงเทศกาลเช็งเม้งอากาศกำลังดี แม้จะมีลมพัดมาก็ไม่ได้หนาวเช่นฤดูหนาวอีกแล้ว ไม่ว่าผู้ใหญ่หรือเด็กล้วนชอบเล่นว่าวในช่วงนี้ ในเมืองเหวยฟาง มณฑลซานตง แต่ละปีเมื่อถึงวันเสาร์ที่สามของเดือนเมษายนจะเทศกาลว่าวนานาชาติ ก่อนเกิดสถานการณ์โควิค แต่ละปีจะมีผู้คนจากประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกกว่า 30 ประเทศมาร่วมแข่งขันเทศกาลว่าวที่เมืองเหวยฟาง

นอกจากออกนอกบ้านไปเที่ยวเล่นแล้ว ช่วงเทศกาลเช็งเม้งชาวจีนยังนิยมไปปลูกต้นไม้ เพราะช่วงนี้ฝนตกบ่อยครั้งมากขึ้น การปลูกต้นอ่อนจึงรอดได้ง่าย

(Tim/Zi)