วันที่ 27 กันยายนที่ผ่านมา เป็นเทศกาลจงชิวหรือเทศกาลไหว้พระจันทร์ของจีน ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติของแต่ละปี เทศกาลจงชิวเป็นเทศกาลดั้งเดิมของจีน เป็นวันสำคัญสำหรับการอยู่ร่วมกันพร้อมหน้าพร้อมตาของทั้งครอบครัว ในเทศกาลนี้ ชาวจีนนิยมรับประทานขนมไหว้พระจันทร์รสต่างๆ หรือมอบให้แก่กันเป็นของขวัญ เพื่อความศิริมงคล

ขนมไหว้พระจันทร์ได้ข้ามผ่านช่วงเวลาแห่งวิวัฒนาการมาเนิ่นนาน จนกลายเป็นวัฒนธรรมอาหารการกินเอกลักษณ์ของจีน ขนมไหว้พระจันทร์หรือ "เย่ว์ปิ่ง" ดั้งเดิมมีสไตล์ปักกิ่ง สไตล์เจียงซู สไตล์แต้จิ๋ว สไตล์กว่างตง (กวางตุ้ง) สไตล์หยุนหนาน(ยูนนาน) สไตล์ไต้หวัน และสไตล์ซื่อชวน(เสฉวน) เป็นต้น โดยไส้และวิธีทำต่างมีเอกลักษณ์ของตน ซึ่งสไตล์ที่นิยมกันมากที่สุดก็คือสไตล์กว่างตง ซึ่งภาษาจีนเรียกว่า "กว่างซื่อเย่ว์ปิ่ง"

ขนมไหว้พระจันทร์เป็นขนมชื่อดังของชาวฮั่นมาตั้งแต่โบราณ การอยู่ร่วมกันและรับประทานขนมไหว้พระจันทร์ด้วยกันนั้น มีความหมายอันดีว่า ทั้งครอบครัวมีความสุขสมานฉันท์ มีความสามัคคี และอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน ดังนั้น ขนมไหว้พระจันทร์จึงเป็นขนมที่ขาดไม่ได้ในเทศกาลจงชิว

แต่ในสมัยโบราณ ขนมไหว้พระจันทร์ยังถือเป็นของเซ่นไหว้บูชาประจำเทศกาลจงชิวด้วย เล่ากันว่า ประเพณีที่รับประทานขนมไหว้พระจันทร์นั้นมีขึ้นตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถัง และเริ่มเป็นที่นิยมกันในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ โดยเป็นประเพณีในพระราชวังก่อน แล้วค่อยแพร่หลายในหมู่ชาวบ้านทั่วไป

สมัยนั้น ขนมไหว้พระจันทร์มีชื่อเรียกน่ารักว่า "เสียวปิ่ง" หรือ "เย่ว์ถวน" ส่วนรูปทรงของขนมไหว้พระจันทร์ส่วนใหญ่ก็จะเป็นทรงกลม ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระจันทร์ และมีความหมายว่าทั้งครอบครัวอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน นอกจากนี้ยังเป็นสัญลักษณ์แสดงถึงการระลึกถึงญาติมิตร

ส่วนชื่อเรียกขนมไหว้พระจันทร์ว่า "เย่ว์ปิ่ง" นั้น พบเป็นครั้งแรกในตำราโบราณสมัยราชวงศ์ซ่งใต้ เมื่อถึงราชวงศ์หมิง การรับประทานและมอบขนมไหว้พระจันทร์ ตลอดจนการชมพระจันทร์ในเทศกาลจงชิวจึงกลายเป็นประเพณีของชาวจีนทั้งหลาย จนสืบทอดมาถึงปัจจุบัน

"Citrus Moon" – ไอเดียกล่องขนมไหว้พระจันทร์แบบเก๋ๆ โดย Tsan-Yu Yin นักออกแบบชาวไต้หวัน

Yim/Ldan