หลังจากการทำข่าวที่อำเภอตางสงเป็นเวลาหนึ่งวันแล้ว วันนี้ ผมเดินทางไปยังเมืองซานหนานรายงานเรื่องราวของครบรอบ 70 ปีการปลดปล่อยทิเบตด้วยสันติภาพ โดยเมืองซานหนานตั้งอยู่ภาคใต้ของเขตปกครองตนเองทิเบต ส่วนเมืองน่าชวีที่ผมเยี่ยมเยียนหลายวันก่อน ตั้งอยู่ภาคเหนือของทิเบต ก็เรียกว่าจ้างเป่ย จากจ้างเป่ยถึงซานหนาน กล่าวได้ว่า จากภาคเหนือสู่ภาคใต้ ไปภาคใต้ตลอดทาง ทิวทัศน์ที่ปรากฏในสายตาก็ค่อน ๆ เปลี่ยนแปลง

ที่เมืองน่าชวี ผมเคยกล่าวไว้ว่า นี่เป็นเมืองที่ปลูกต้นไม้ไม่เป็น แต่เมื่อถึงอำเภอตางสงของเมืองลาซา ความสูงเหนือระดับน้ำทะเลลดลงถึง 4,200 เมตร ก็มีต้นไม้อาทิ ต้นสนเป็นต้น แล้วเดินทางไปยังเมืองซานหนานต่อ ต้นไม้อาร์เบอร์ที่สูงโตก็ลุกขึ้นจากพื้นดิน ที่เมืองน่าชวี แม่น้ำส่วนใหญ่คดเคี้ยวและไม่กว้าง แต่เมื่อถึงซานหนาน ก็มีแม่น้ำสายใหญ่ อาทิแม่น้ำยาร์ลุงซางโปไหลผ่าน ซึ่งมีปริมาณน้ำไหลอุดมสมบูรณ์

จากตัวผมเอง ตั้งแต่วันแรกที่เข้าเมืองน่าชวีจนถึงออกจากน่าชวี ผมใส่เสื้อกันหนาวมาโดยตลอด เพราะกลางวันอุณหภูมิก็แค่ 10 กว่าองศา ตอนค่ำเกือบติดลบ กล่าวได้ว่าหนานมาก แต่เมื่อถึงซานหนานแล้ว ตอนบ่ายใส่เสื้อแสนสั้นก็ไม่รู้สึกเย็นมาก เพราะความสูงเหนือระดับน้ำทะเลของน่าชวีอยู่ที่ 4,500 กว่าเมตร ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ก็อยู่ทางเหนือ ส่วนความสูงเหนือระดับน้ำทะเลของซานหนานอยู่ที่ 3,500 กว่าเมตร ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ก็อยู่ทางใต้ สาเหตุภาพรวมทำให้อุณหภูมิของซานหนานสูงกว่าน่าชวีประมาณ 10 องศา ส่วนปฏิกิริยาที่ราบสูงที่เกิดมาในน่าชวี กล่าวได้ว่าหายหมดในซานหนาน

อาจมีคนถามว่า ซานหนานยังอยู่ที่ภาคเหนือของเทือกเขาหิมาลัยใช่ไหม ควรเรียกว่าซานเป่ยไม่ใช่หรือ (เพราะซานแปลว่าภูเขา ส่วนหนานแปลว่าใต้ เป่ยแปลว่าเหนือ) ทำไม่เรียกว่าซานหนาน？ความจริง ที่ว่า “ซานหนาน” หมายความว่า พื้นที่แห่งนี้ตั้งอยู่ทางใต้ของเทือกเขา Kailas Range และ Nyainqêntanglha เพราะฉะนั้นเรียกว่า ซานหนาน

สำหรับชาวจีนจำนวนมาก คำว่า “ซานหนาน” อาจค่อนข้างไม่คุ้นหู สำหรับชาวไทยก็ยิ่งกว่านี้อีก เมื่อเทียบกับเมืองเอกลาซา และเมืองหลินจือ ซานหนานดูเหมือนมีชื่อเสียงน้อยกว่า แต่ในสายตาของผม ไม่ว่าทิวทัศน์ธรรมชาติหรือวัฒนธรรมประวัติศาสตร์ของซานหนานล้วนน่าชื่นชม เพียงแต่ไม่คอยมีคนมากมายรู้จักเท่านั้น อีกหลายวันข้างหน้า ผมก็จะพาทุกคนรู้สึกถึงเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ของซานหนาน สัมผัสความสวยงามเป็นพิเศษของซานหนาน

ชุย อี๋เหมิง วันที่ 24 กรกฎาคม

ที่เมืองซานหนาน เขตปกครองตนเองทิเทต