เมื่อเดือนสิงหาคมปี 2005 มีผลการสำรวจฉบับหนึ่ง ซึ่งสนับสนุนโดยธนาคารเพื่อการพัฒนาเอเชีย (เอดีบี) เสนอนิยามว่า "พื้นที่ยากไร้รอบกรุงปักกิ่งและนครเทียนสิน" เป็นครั้งแรก ระบุว่า ในพื้นที่รอบกรุงปักกิ่งและนครเทียนสิน ซึ่งเป็นมหานครระดับโลก มีจำนวนผู้ยากไร้ทั้งหมด 2,726,000 คน รายได้เฉลี่ยไม่ถึง 625 หยวนต่อปี อาศัยกระจัดกระจายตามหมู่บ้านยากไร้ 3,798 หมู่บ้าน อำเภอยากไร้ 32 อำเภอในมณฑลเหอเป่ย จนถึงขณะนี้ เวลาผ่านไปแล้ว 6 ปีแล้ว "พื้นที่ยากไร้รอบกรุงปักกิ่งและนครเทียนสิน" ดังกล่าวยังไม่สามารถลดความเหลื่อมล้ำด้านรายได้กับกรุงปักกิ่งและนครเทียนสิน แต่ยิ่งนับวันยิ่งด้อยพัฒนาลงด้วย สร้างความไม่พอใจให้กับผู้คนมากขึ้น

กั้นกลางเพียงพรมแดนเดียว (อยู่กันคนละฟากฝั่ง)

หมู่บ้านซื่อเต้าเตี้ยน ตำบลตงหม่าว อำเภอชื่อเฉิง ของมณฑลเหอเป่ย ติดกับ หมู่บ้านฮวาเผิน ตำบลเชียนเจียเตี้ยน อำเภอเอี๋ยนชิง ของกรุงปักกิ่ง ทั้งสองหมู่บ้านนี้มีภูมิประเทศเหมือนกัน อีกทั้งประเพณีก็ใกล้เคียงกัน และจำนวนประชากรก็เท่ากัน โครงสร้างภาคการผลิตล้วนมีภาคการเกษตรเป็นหลัก ทว่า หมู่บ้านฝั่งมณฑลเหอเป่ยนั้น ในปี 2010 คิดเป็นรายได้เฉลี่ยต่อคน 1,100 หยวนเท่านั้น ขณะที่หมู่บ้านทางฝั่งกรุงปักกิ่งมีมากถึง 8,500 หยวนต่อปี ซึ่งแตกต่างกันหลายเท่าตัว

ความเหลื่อมล้ำขนาดใหญ่นี้ ทำให้ข้าราชการและชาวบ้านในหมู่บ้านฝั่งมณฑลเหอเป่ยไม่พอใจ และส่งผลกระทบต่อจิตใจของชาวท้องถิ่นเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากอิจฉาเพื่อนบ้านในหมู่บ้านใกล้เคียงที่มีชีวิตร่ำรวย ชาวบ้านบางคนถึงกับวิ่งไปขโมยและปล้นชิงที่หมู่บ้านใกล้เคียง ก่อความไม่สงบทางสังคม ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสมานฉันท์และเสถียรภาพของพื้นที่เมืองหลวง

สถิติระบุว่า ปี 2009 รายได้สุทธิเฉลี่ยของเกษตรกรใน "พื้นที่ยากไร้รอบกรุง" 25 อำเภอนั้น ยังไม่ถึง 1 ใน 3 ของอำเภอและชานเมืองของกรุงปักกิ่ง

สาเหตุประการแรกเกิดจากการปรับกิจการ

เจ้าหน้าที่และนักวิชาการอำเภอชื่อเฉิง มณฑลเหอเป่ยระบุว่า 25 อำเภอดังกล่าวมีข้อจำกัดด้านการพัฒนา เนื่องจากต้องสร้างหลักประกันสำหรับระบบน้ำและระบบนิเวศของกรุงปักกิ่ง เช่น ห้ามทำการเลี้ยงสัตว์ในเขตภูเขารอบด้าน การควบคุมบริหารน้ำของภาคการเกษตร และสั่งปิดโรงงานที่ก่อมลพิษสูง เป็นต้น มาตรการดังกล่าวทำให้พื้นที่เหล่านี้เกิดความเหลื่อมล้ำกับพื้นที่โดยรอบมากขึ้น ยากที่จะสร้างฐานะและมีรายได้ขึ้นมาได้

เจ้าหน้าที่อำเภอชื่อเฉิงคำนวณบัญชีให้เห็นว่า ก่อนหน้าคำสั่งห้ามเลี้ยงสัตว์ หนึ่งครัวเรือนสามารถเลี้ยงวัวได้ 2 ตัว และแพะอีก 20 ตัว ซึ่งราคาแพะหนึ่งตัวเท่ากับ 1,000 หยวนในปัจจุบัน จะทำให้มีรายได้เฉลี่ยต่อปีมีมากกว่า 10,000 หยวนอย่างไม่ลำบาก หากมีกำลังคนเยอะก็จะสามารถสร้างรายได้ถึง 40,000-50,000 หยวน แต่หลังจากมีคำสั่งห้ามเลี้ยงสัตว์ ทำให้ชาวบ้านไม่สามารถประกอบอาชีพเดิมได้ เพราะต้องลงทุนสูง

เรื่องการควบคุมและบริหารน้ำในภาคการเกษตรที่ใช้น้ำในปริมาณมากนั้น พื้นที่การเกษตร 183,000 โหม่ หรือเท่ากับประมาณ 76,250 ไร่ ตามอำเภอต่างๆ ของเมืองเฉิงเต๋อกับเมืองจังเจียโข่ว มณฑลเหอเป่ยต้องเปลี่ยนจากการปลูกข้าวเจ้ามาเป็นข้าวโพดและธัญญพืชอื่นๆ ที่ใช้น้ำน้อย หรือ มีความทนทานต่อความแห้งแล้ง ซึ่งก็ถือว่าเป็นการสูญเสียรายได้ส่วนหนึ่งเช่นกัน

เรื่องการสั่งปิดโรงงานที่ก่อมลพิษสูงนั้น เป็นสิ่งสมควรปฏิบัติตามกฎการพัฒนา แต่ว่ากิจการเก่าเลิกไปแล้ว ยังไม่มีกิจการใหม่เข้ามา นับเป็นการท้าทายครั้งใหญ่สำหรับทางการท้องถิ่น

สาเหตุประการที่สอง ภาวะกลืนไม่เข้าคลายไม่ออกของวงล้อมวงเศรษฐกิจสีเขียวรอบกรุง

มณฑลเหอเป่ยนำยุทธศาสตร์ "วงล้อมเศรษฐกิจสีเขียวรอบกรุงปักกิ่ง" เข้าไว้ใน "แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมระยะ 5 ปีฉบับที่ 12" ของมณฑลเหอเป่ย ซึ่งเริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม ปี 2011 วงล้อมเศรษฐกิจดังกล่าวเกี่ยวข้องกับการเชื่อมต่อกันระหว่างมณฑลเห่อเป่ยกับกรุงปักกิ่ง บางเรื่องยังเป็นเรื่องระดับชาติด้วย ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายในการจัดการ

เจ้าหน้าที่อำเภอชื่อเฉิงบางคนระบุว่า "เงินเดือนยังไม่ทันขึ้น ยังไม่ทันสังเกตเห็นข้อดี ราคาอสังหาริมทรัพย์ก็ปรับตัวขึ้นไม่น้อยแล้ว" ตั้งแต่อำเภอนี้ถูกจัดเข้าไว้ใน "วงล้อมเศรษฐกิจสีเขียวรอบกรุง" แล้ว ราคาบ้านยังปรับขึ้นจากตารางเมตรละกว่า 1,000 หยวนมาเป็นกว่า 4,000 หยวนอย่างรวดเร็ว

นอกจากนี้ กิจการที่วางแผนใน "วงล้อมเศรษฐกิจสีเขียวรอบกรุง" ส่วนใหญ่จะเป็นอุตสาหกรรมประเภทที่สาม หรือ ภาคบริการ เช่น การท่องเที่ยว การพักผ่อนหย่อนใจ และการเลี้ยงดูผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นระยะยาวและเห็นผลช้า ทั้งนี้ทำให้เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นกังวลใจไม่น้อย

(YING/LING)