เชื่อว่าคงมีใครหลายคนที่ทึ่งในความงามแห่งชุดฉลองพระองค์ของฮ่องเต้จีนในสมัยโบราณที่มีความต่างตามแต่งานพิธี และคงไม่น้อยรายที่อดสงสัยไม่ได้ถึงม่านลูกปัดที่ประดับบนมงกุฏหรือหมวกของพระองค์นั้นว่ามันมีหน้าที่สำคัญประการใด ดังนั้นเรามาทำความรู้จักกับองค์ประกอบหลักของมงกุฏที่ประดับม่านลูกปัดนี้ด้วยกัน

มงกุฏหรือหมวกที่เรียกว่า "เหมี่ยน冕" นี้ฮ่องเต้จีนจะทรงสวมสำหรับออกงานพระราชพิธีสำคัญๆ ซึ่งมีรูปร่างลักษณะละม้ายคล้ายกับหมวกที่เหล่านิสิตนักศึกษาในปัจจุบันใส่ตอนพิธีสำเร็จการศึกษา ที่ด้านบนประกอบด้วยผืนกระดานแผ่นเรียบทำนองเดียวกัน แต่แน่นอนว่ามงกุฏของฮ่องเต้ย่อมมีความประณีตสวยงามละเอียดอ่อนมากกว่า

โดยแผ่นกระดานเรียบ "เหมียนป่าน冕板" หรือเหยียนป่าน綖板(หมายเลข 1 ในภาพ) ทำจากไม้ถงมู่桐木ขนาดกว้างประมาณ 27.7 ซม. ยาวประมาณ 55.4 ซม. ด้านหน้าโค้งมนเป็นตัวแทนแห่งท้องนภา ด้านหลังเรียบตรงแทนผืนพสุธา แฝงความนัยที่ว่าผู้เป็นโอรสสวรรค์นั้นทรงเคารพนับถือในอำนาจแห่งฟ้าดิน นอกจากนี้ผืนกระดานเรียบนี้ยังยกส่วนหลังให้สูงกว่าด้านหน้า 1 นิ้ว จึงมีลักษณะเทลาดเพื่อเป็นเครื่องเตือนให้กษัตริย์ทรงใส่ใจในทุกข์สุขของราษฎรอย่างเสมอภาคเท่าเทียม

ส่วนฐานหรือตัวหมวกที่มีลักษณะทรงกระบอกสวมครอบศีรษะ (หมายเลข 2) ทำจากไม้ไผ่สานออกมาเป็นทรงที่ปิดทับด้วยผืนผ้าสีดำ และประดับด้วยเส้นแถบลายทอง นอกจากนี้ที่ด้านซ้ายและขวาก็จะมีช่องรูสำหรับเสียบปิ่นหยก (หมายเลข 3) เพื่อขัดติดกับมวยผมด้านใน

และที่ปลายปิ่นทั้งสองข้างก็จะมีสายเส้นห้อยลูกปัดหยกถ่วงยาวลงมาระดับหูข้างละหนึ่งเม็ด (หมายเลข 4 ) เพื่อเป็นเครื่องเตือนให้พระองค์อย่าได้ทรงหูเบาหลงเชื่อคำความใดง่ายๆ และเพื่อให้กระชับอยู่กับพระเศียรก็จะมีสายเชือกโยงผูกรัดติดไว้ใต้คางอีกทีหนึ่ง

ในส่วนของแผงม่านลูกปัด (หมายเลข 5) จะห้อยระย้าประดับที่ด้านหน้าและหลังที่ละ 12 เส้น แต่ละเส้นยาว 12 นิ้ว ประกอบด้วยเม็ดลูกปัดหยก 5 สี ได้แก่ แดง ขาว เขียว เหลือง และดำ ไล่เรียงกันไป 12 เม็ดในหนึ่งสาย โดยแต่ละเม็ดจะมีขมวดปมกั้นเป็นระยะให้ห่างกันประมาณ 1 นิ้ว มีทั้งสิ้น 12 สายแทนถึงหนึ่งปีที่มี 12 เดือน

สายม่านลูกปัดมีหน้าที่สำคัญอยู่สองประการ หนึ่งเพื่ออำพราง คือ เตือนให้ฮ่องเต้ทรงระลึกองค์อยู่เสมอว่า ต้องมองรวมดูความส่วนใหญ่ ข้อบกพร่องเล็กๆ น้อยๆ ก็ให้ทรงเปิดพระทัยกว้างยอมรับ และสองเพื่อให้รำคาญ คือให้ทรงระลึกองค์อยู่เสมอว่า ต้องสำรวมท่วงท่า รักษามาดให้นิ่งสง่าและหนักแน่นอย่างกษัตริย์ หากหลุกหลิกยุกยิกไปมาเกินงาม สายลูกปัดมากมายก็จะพลอยสะบัดไหวกระทบไปมาเป็นที่น่ารำคาญดูไม่งามด้วย

ทั้งนี้ ในช่วงแรกเริ่มเดิมที นอกจากฮ่องเต้ผู้เป็นโอรสแห่งสวรรค์แล้ว บรรดาอ๋อง เชื้อพระวงศ์ชนชั้นสูงต่างก็สวมครองมงกุฏประดับพระเกียรติด้วยเช่นกัน แต่จำนวนสายสร้อยลูกปัดนั้นจะมากน้อยต่างกันไป คือ มงกุฏฮ่องเต้ม่านลูกปัด 12 สาย ทุกสายประดับหยก 12 เม็ด พระโอรสจะมีเพียง 9 สายสายละ 9 เม็ด พระญาติสนิทที่เป็นชายมี 7 สาย

ที่ห่างลำดับขั้นรองลงไปอีกก็จะมีเพียง 5 สาย ส่วนขุนนางระดับสูงจะเป็น 6 สาย ต่ำรองลงไปเป็น 4 สาย และ 2สาย สำหรับขุนนางระดับสามลงไปจะมีสายลูกปัดห้อยเฉพาะด้านหน้าเท่านั้น ต่อมาแผงสายลูกปัดดังกล่าวก็ได้ถูกจำกัดให้เป็นเรื่องเฉพาะสำหรับฮ่องเต้เท่านั้น

เก่าเล่าไปใหม่บอกมา โดย วังฟ้า 羅勇府