เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนกำลังกลายเป็นเรื่องใกล้ตัวมากขึ้นทุกวันสำหรับประชาชนจีนและประชาชน 10 ประเทศอาเซียน เพราะตามกำหนด เขตการค้ัาเสรีจีน-อาเซียนจะถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการในวันที่ 1 มกราคม 2010 เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนจะกลายเป็นเขตการค้าเสรีที่ใหญ่เป็นพิเศษเขตหนึ่งของโลก ถ้าวัดจากจำนวนประชากร เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนก็จัดได้ว่าเป็นเขตการค้าเสรีที่มีประชากรมากที่สุดในโลก คือ มีมากถึง ๑๙๐๐ ล้านคน คิดเป็น ๑ ใน ๓ ของโลกเลยทีเดียว ครอบคลุมพื้นที่ ๑๔ ล้่านตารางกิโลเมตร ในแง่ขนาดเศรษฐกิจ เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนมียอดผลิตภัณฑ์มวลรวมหรือจีดีพีประมาณ ๖ ล้านล้านเหรียญสหรัฐ คิดเป็นประมาณ ๑ ใน ๙ ของโลก อยู่อันดับสาม รองจากเขตการค้าเสรีอเมริกาเหนือและเขตการค้่าเสรียุโรป ด้วยเหตุนี้ เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนจึงมีบทบาทสำคัญต่อโครงสร้างเศรษฐกิจโลก

กระบวนการสร้างเขตการค้าเสรีจีน-อาเซี่ยน

ความเป็นมา

เมื่อเดือนพฤศจิกายน ปี ๒๐๐๐ นายจูหรงจี อดีตนายกรัฐมนตรีจีนได้เสนอในที่ประชุมผู้นำจีน-อาเซียน ให้มีการจัดตั้งเขตการค้าเสรีจีน-อาเซียน ข้อเสนอนี้ได้รับการตอบสนองอย่างดียิ่งจากผู้นำของ 10 ประเทศสมาชิกอาเซียน ด้วยความพยายามและความต้องการร่วมกันของทุกฝ่าย เมื่อวันที่ ๔ พฤศจิกายน ปี ๒๐๐๒ ผู้นำจีนและ ๑๐ ประเทศอาเซียนได้ร่วมกันลงนามใน"กรอบข้อตกลงความร่วมมือทางเศรษฐกิจอย่างรอบด้านระหว่างจีนกับอาเซียน"ซึ่งเรียกกันสั้น ๆ ว่า "กรอบข้อตกลงความร่วมมือ" ข้อตกลงฉบับนี้ถือเป็นกฏหมายพื้นฐานสำหรับเขตการค้าเสรีจีน-อาเซียน ได้กำหนดโครงสร้างของเขตการค้าเสรี และเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นว่า ความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้าระหว่างจีนกับอาเซียนได้เข้าสู่ช่วงประวัติศาสตร์ใหม่

"กรอบข้อตกลงความร่วมมือ"

กรอบข้อตกลงความร่วมมือฉบับนี้มีทั้งหมด ๑๖ มาตรา โดยมาตราแรกระบุไว้ว่า กรอบข้อตกลงความร่วมมือนี้มีเป้าหมาย ๔ ประการ คือ หนึ่ง เสริมสร้างและเพิ่มพูนความร่วมมือทางเศรษฐกิจ การค้าและการลงทุนระหว่างภาคีสมาิชิก ซึ่งก็คือจีนกับ ๑๐ ประเืืทศอาเซียน ได้แก่ ๖ สมาชิกเก่าของอาเซียน คือ ไทย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย บรูไน และสิงคโปร์ กับ ๔ ประเทศสมาชิกใหม่ของอาเซียน คือเวียตนาม กัมพูชา ลาวและพม่า สอง ส่งเสริมการค้า้สินค้าและบริการ ค่อย ๆ บรรลุซึ่งความมีเสรีืทางการค้าสินค้าและบริการ สร้างกลไกการลงทุนที่โปร่งใส เสรีและสะดวก สาม บุกเบิกลู่ทางใหม่และกำหนดมาตราการที่เหมาะสมเพื่อให้ภาคีสมาชิกดำเนินความร่วมมือทางเศรษฐกิจที่ใกล้ิชิดกันยิ่งขึ้น และสี่ อำนวยความสะดวกให้แก่สมาิชิกใหม่ของอาเซียน เพื่อให้สี่ประเทศเข้าร่วมกระบวนการรวมเป็นกลุ่มเศรษฐกิจเดีึยวกันอย่างมีประสิทธิผลยิ่งขึ้น และลดช่องว่างในระดับการพัฒนาของบรรดาภาคีสมาชิก

ส่วนมาตราอื่่น ๆ ของกรอบข้อตกลงความร่วมมือ ที่สำคัญได้กำหนดเนื้อหาของเขตการค้าเสรีจีน-อาเซียน ตารางการเจรจา เป็นต้น ในด้านเนื้อหานั้น กรอบข้อตกลงฉบับนี้กำหนดไว้ว่า เขตการค้าเสรีจีน-อาเซียนจะประกอบด้วยเืนื้อหาในหลายด้าน เช่น การซื้อขายสินค้า การซื้อขายบริการและความร่วมมือด้านการลงทุน เป็นต้น ในจำนวนนี้ การซื้อขายสินค้าถือเป็นสาระสำคัญที่สุดของเขตการค้าเสรี นอกจากผลิตภัณฑ์ที่มีความละเอียดอ่อนจำนวนน้อยแล้ว อัตราภาษีศุลกากรและมาตรการจำกัดการค้าสำหรับผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ล้วนควรทยอยยกเลิกไป

สำหรับตารางเวลาการเจรจานั้น กรอบข้อตกลงความร่วมมือฉบับนี้ระบุไว้ว่า การเจรจาเกี่ยวกับการซื้อขายสินค้าจะเริ่มขึ้นในต้นปี ๒๐๐๓ และควรเสร็จสิ้นการเจรจาก่อนวันที่ ๓๐ มิถุนายน ปี ๒๐๐๔ ส่วนการเจรจาเกี่ยวกับการซื้อขายบริการและการลงทุนนั้นก็จะเปิดฉากในต้นปี ๒๐๐๓ เช่นกัน และควรสิ้นสุดการเจรจาให้เร็วที่สุดเ้่ท่าที่จะเร็วได้ กรอบข้อตกลงกำหนดว่า จีนกับ ๑๐ ประเทศอาเซียนควรเริ่มลดภาษีศุลกากรของสินค้าทั่วไปตั้งแต่ต้นปี ๒๐๐๕ จีนกับสมาชิกเก่าของอาเซียนต้องสร้างเขตการค้าเสรีขึ้นในปี ๒๐๑๐ ส่วนสมาชิกใหม่ของอาเซียนต้องเข้าเขตการค้าเสรีอย่างสมบูรณ์ภายในปี ๒๐๑๕ ถึงเวลานั้น อัตรภาษีศุลกากรสำหรับผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่ของจีนและอาเซียนจะลดเป็นศูนย์ นอกจากนั้น ภาคีสมาชิกยังจะยกเลิกมาตรการที่มิใช่ภาษีศุลกากร การค้าระหว่างภาีคีสมาชิกจะบรรลุซึ่งการมีเสรีอย่างแท้จริง