|
มณฑลเสฉวนทางภาคตะวันตกของจีนได้รับการขนานนามว่า อู่ข้าวอู่น้ำ มีพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาล มีทรัพยากรอุดมสมบูร์และมีภูเขาลำน้ำที่งามแปลกตามากมาย วัฒนธรรมของมณฑลเสฉวนมีความมหัศจรรย์และประหลากล้ำ เข้มข้นไปด้วยลักษณะพิเศษของตน งิ้วเสฉวนเป็นงิ้วพื้นเมืองที่มีประวัติมานานกว่า 300 ปีแล้ว ได้แพร่หลายในมณฑลเสฉวน มณฑลยูนนานและมณฑลกุ้ยโจวทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ศิลปะการแสดงของงิ้วเสฉวนมีความประณีตงดงามและมีชีวิตชีวา โดยเฉพาะศิลปะัการเปลี่ยนหน้า พ่นไฟและเบิกตาทิพย์อันมหัศจรรย์และยอดเยี่ยมของงิ้วเสฉวนเป็นที่เลื่องลือและชมชอบของผู้ชมอย่างยิ่ง งิ้วเสฉวนนั้นได้รับอิทธิพลจากงิ้วพื้นเมืองของมณฑลเจียงซู มณฑลอันฮุยและมณฑลส่านซีเป็นต้น แล้วก่อรูปเป็นท่วงทำนองการขับร้องที่มีเอกลักษณ์ของตนขึ้น เนื่องจากความแตกต่างของท่วงทำนองการขับร้อง งิ้วเสฉวนได้แบ่งเป็นสี่สำนักตามเขตท้องที่ที่แพร่หลายได้แก่ สำนักตะวันตกที่ถือท้องที่เวินเจียงทางตะวันตกของมณฑลเสฉวนเป็นใจกลาง ซึ่งใช้ขิมที่เรียกว่า หูฉิน เป็นเครื่องดนตรีบรรเลงที่สำคัญ สำนักจือหยางที่ถือเมืองจือหยางทางภาคใต้ของมณฑลเสฉวนเป็นใจกลางได้รับอิทธิพลจากงิ้วพื้นเมืองของมณฑลเจียงซู ถือท่วงทำนองการขับร้องเสียงสูงเป็นลักษณะเฉพาะ สำนักเหนือได้รับอิทธิพลจากงิ้วพื้นเมืองของมณฑลส่านซีค่อนข้างมาก ถือการขับร้องและเครื่องดนตรีประเภทดีดเป็นหลัก และสำนักตะวันออกที่ถือเมือง จุงกิง เมือง อุตสาหกรรมและพานิชยกรรมที่สำคัญที่สุดของมณฑลเสฉวนเป็นใจกลาง เนื่องจากคณะงิ้วพื้นเมืองประจำท้องที่ต่างๆทั่วประเทศต่างนิยมไปแสดงที่เมือง จุงกิง บ่อยๆ ท่วงทำนองการขับร้องของงิ้วเสฉวนสำนักตะวันออกจึงได้รับอิทธิพลจากงิ้วพื้นเมืองประจำท้องที่ต่างๆและมีรูปแบบการแสดงหลากหลาย บทแสดงของงิ้วเสฉวนมีอยู่มากมาย และมีคุณค่าทางวรรณคดีค่อนข้างสูง เล่ากันว่า งิ้วเสฉวนมีบทแสดงเกี่ยวกับเรื่องสามก๊กและเลียตก๊กจำนวนนับไม่ถ้วน บทแสดงเกี่ยวกับราชวงศ์ถางมีอยู่ 3000 เรื่อง และบทแสดงเกี่ยวกับราชวงศ์ซ้องมีอยู่ 800 เรื่อง ในจำนวนนี้ มีอยู่หลายบทที่งิ้วเสฉวนนำมาแสดงเท่านั้น งิ้วประเภทอื่นๆไม่แสดงกันแล้ว ศิลปะการแสดงของงิ้วเสฉวนมีพื้นฐานทางชีวิตความเป็นอยู่อันหนาแน่น เนื่องจากศิลปะการแสดงของงิ้วเสฉวนมีความละเอียดประณีต มีอารมณ์ขันสนุกสนานเพลิดเพลินและเข้มข้นไปด้วยกลิ่นไอของชีวิต จึงได้รับความนิยมชมชอบจากมวลชนมาก นักแสดงยังได้รังสรรค์ฝีมือการแสดงที่ดีเยี่ยมจำนวนหนึ่งเช่นการเบิกตาทิพย์ การแปรเปลี่ยนหน้า การลวดห่วงไฟและการซ่อนดาบเป็นต้น ศิลปะุการเปลี่ยนหน้าของงิ้วเสฉวนเป็นศิลปะพิเศษที่มีเฉพาะในงิ้วเสฉวนเท่านั้น เป็นวิธีการแสดงของจินตนิยมอย่างหนึ่งที่แสดงออกถึงความคิดและอารมณ์ความรู้สึกในใจของตัวละคร นักแสดงจะเปลี่ยนแปลงสีหน้าลักษณะต่างๆไปตามอารมณ์ความรู้สึกนึกคิดของตัวบุคคลในบทแสดง วิธีการเปลี่ยนหน้านั้นจะแบ่งเป็นสามวิธีคือ การลูบหน้า เป่าหน้าและดึงผังหน้า วิธีลูบหน้าคือ นักแสดงใช้สีน้ำมันทาลงบนใบหน้าในตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งที่กำหนดไว้ เวลาจะแปรเปลี่ยนหน้าก็ใช้มือลูบใบหน้า ก็จะเปลี่ยนสีหน้าเป็นอีกสีหนึ่ง ถ้าจะเปลี่ยนหน้าทั้งหน้า ก็ให้ทาสีน้ำมันไว้ตรงหน้าผากหรือคิ้ว แต่ถ้าจะเปลี่ยนเฉพาะใบหน้าส่วนล่าง ก็ให้ทาสีน้ำมันไว้ตรงแก้มและจมูก วิธีเป่าหน้าเหมาะที่จะใช้กับเครื่องสำอางประเภทแป้งผงเท่านั้น เช่นแป้งสีทอง แป้งสีหมึกและแป้งสีเงินเป็นต้น ก่อนแสดง นักแสดงจะเอาแป้งบรรจุไว้ในกล่องใบเล็กๆใบหนึ่ง แล้วนำไปวางไว้บนเวทีที่ผู้ชมมองไม่เห็น ครั้นเวลาแสดง นักแสดงจะทำท่ารำที่ฟุบตัวลงกับพื้น แล้วถือโอกาสก้มหน้าลงใกล้กล่องที่วางซ่อนไว้ และเป่าแป้งในกล่อง แป้งก็จะฟุ้งขึ้นมาปะหน้า หน้าของนักแสดงก็จะเปลี่ยนเป็นสีอื่นไป วิธีดึงผังหน้าเป็นวิธีแปรเปลี่ยนหน้าที่สลับซับซ้อนที่สุด ก่อนการแสดง นักแสดงจะประดิษฐ์ผังหน้าโดยวาดหน้าในรูปลักษณะต่างๆลงบนผ้าแพร แล้วตักเป็นรูปหน้าให้เรียบร้อย ผังหน้าแต่ละรูปผูกด้วยเส้นไหมเส้นหนึ่ง แล้วเอาผังหน้าแต่ละรูปนี้ปิดซ้อนลงไปบนหน้า ส่วนเส้นไหมนั้นก็ผูกติดไว้กับเสื้อของผู้แสดงตรงที่ที่นักแสดงรู้สึกว่าสะดวกมือและไม่เป็นที่สังเกตของผู้ชม เวลาแสดง นักแสดงก็จะดึงผังหน้าลงทีละรูปที่ละรูปโดยใช้ท่ารำต่างๆช่วยอำพราง
ผู้ที่มีโอกาสชมศิลปะการเปลี่ยนหน้าของงิ้วเสฉวนกับตามาแล้วต่างก็ชมไม่ขาดปากว่า อัศจรรย์จริงๆ
|