ระบบชลประทานมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งต่อบ้านเมือง ตั้งแต่โบราณกาลจนถึงยุคปัจจุบัน มนุษย์ก็ได้ต่อสู้กับอุทกภัยและภัยแล้งครั้งร้ายแรงมาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน รายการวันนี้ดิฉันขอเสนอเรื่อง หลี่ปิง ผู้เชี่ยวชาญการชลประทานที่มีชื่อเสียงในสมัยโบราณของจีนค่ะ

หลี่ปิง เป็นผู้ออกแบบสร้างเขื่อนตูเจียงเยี่ยนเมื่อกว่า 2?200 ปีก่อน เขื่อนตูเจียงเยี่ยนนี้ตั้งอยู่ที่แอ่งเสฉวนทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ของจีน เขื่อนตูเจียงเยี่ยนนับว่าเป็นโครงการวิศวกรรมขนาดใหญ่ที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดและมีแนวคิดสร้างสรรค์เป็นเอกลักษณ์ของตัวเองมากที่สุดในประวัติเกี่ยวกับกา่รชลประทานของจีนในสมัยโบราณ กระทั่งยุคปัจจุบันนี้ เขื่อนตูเจียงเยี่ยนยังคงใช้ประโยชน์ได้อย่างสมบูรณ์ในการป้องกันน้ำหลากและการทดน้ำเข้านา และองค์การยูเนสโกก็ได้รับเขื่อนตูเจียงเยี่ยนที่หลี่ปิงสร้างขึ้นนี้ใ้ห้เป็นหนึ่งใน "มรดกวัฒนธรรมโลก"

เล่ากันว่า เมื่อประมาณปีค.ศ. 250 ก่อนคริสต์ศักราช หลี่ปิงได้รับพระราชทานแต่งตั้งเป็นผู้ว่าการแคว้นสู่ ซึ่งปัจจุบันอยู่ที่มณฑลเสฉวน " เสฉวน " มีความหมายหมายถึง สาขาแม่น้ำแยงซี 4 สายที่ไหลผ่านท้องที่ดังกล่าว โดยสาขาแม่น้ำหมินเจียงซึ่งเป็นสาขาแม่น้ำสายใหญ่ที่สุดมีต้นน้ำจากภาคตะวันตกเฉียงเหนือของแ่อ่งเสฉวน สาขาแม่น้ำหมินเจียงตอนต้นเป็นภูเขาสูงหุบลึก กระแสน้ำไหลเชี่ยวกราก ตอนปลายไหลสู่ที่ราบเฉิงตูโดยผ่านอำเภอกว้นเซี่ยน ซึ่งกระแสน้ำลดความแรงลงอย่างฉับพลัน ทำให้ดินทรายและหินที่ไหลมาตามสายน้ำตกตะกอนลงทันที นานเข้าก็กองทับถมกัน ทำให้ทางน้ำอุดตัน ยังผลให้ระดับน้ำสูงขึ้นฉับพลันและเกิดอุทกภัยในฤดูร้อนและฤดูใบไม้ร่วงทุกปี และยังผลให้เกิดภัยแล้งหลังฤดูฝนด้วย ในสภาพเช่นนี้ หลี่ปิงในฐานะผู้ว่าการแคว้นสู่จึงมีหน้าที่สำคัญในการบำบัดภัยที่เกิดจากแม่น้ำหมินเจียง

เล่ากันว่า หลี่ปิงมีความรอบรู้ด้านดาราศาสตร์และภูมิศาสตร์ เขาพร้อมกับลูกชายได้ลงพื้นที่สำรวจลักษณะภูมิประเทศของบริเวณแม่น้ำหมินเจียง วิเคราะห์ความเป็นมาของภัยคุกคามที่มาจากน้ำ และเก็บรับประสบการณ์เกี่ยวกับการบำบัดภัยจากน้ำของประชาชนในพื้นที่ ในที่สุดหลี่ปิงได้ออกแบบเขื่อนตูเจียงเยี่ยนขึ้นมาอย่างสุขุมรอบคอบ และรณรงค์ให้ประชาชนในพื้นที่่ร่วมกันสร้างเขื่อนขึ้นมาจนสำเร็จ

ท่านผู้ฟังคะ เมื่อสักครู่ดิฉันได้กล่าวถึงว่า แม่น้ำ หมินเจียงไหลจากที่ราบสูงบนแ่อ่งเสฉวนสู่ที่ราบเฉิงตู และกระแสน้ำลดความแรงลงอย่างฉับพลันที่บริเวณอำเภอกว้นเซี่ยน เขื่อนตูเจียงเยี่ยนจึงสร้างขึ้น ณ จุดที่ง่ายต่อการเกิดน้ำท่วมขึ้นนี้ สิ่งก่อสร้างที่เป็นหัวใจสำคัญๆ ของเขื่อนตูเจียงเยี่ยนประกอบด้วยทำนบกั้นน้ำ และส่วนที่เรียกว่า "ปากแจกันมณี"และเขื่อนทรายบิน โดยส่วนของทำนบกั้นน้ำมีความยาวประมาณ 3?000 เมตร เสมือนดาบเล่มหนึ่งที่วางอยู่กลางแม่น้ำหมินเจียง แบ่งแม่น้ำ หมินเจียงออกเป็นสองส่วน ส่วนที่อยู่ทางตะวันออกเรียกว่า แม่น้ำใน ใช้ในการทดน้ำเข้านา และส่วนที่อยู่ทางตะวันตกเรียกว่าแม่น้ำนอก ใช้ในการระบายน้ำหลากและใช้ในการเดินเรือ ส่วนปากแจกันมณีนั้นตั้งอยู่ในบริเวณแม่น้ำใน เป็นปากทางชักน้ำที่มีความยาวประมาณ 80 เมตรและกว้าง 20 เมตร เจาะขึ้นมาตามภูเขา มีรูปร่างเหมือนปากแจกัน สามารถควบคุมปริมาณน้ำที่ไหลจากแม่น้ำในสู่คลองที่ใช้ในการทดน้ำเข้านาได้โดยอัตโนมัติ ส่วนเขื่อนทรายบินนั้นตั้งอยู่ระหว่างทำนบกั้นน้ำและปากแจกันมณี เป็นเขื่อนเตี้ยๆ มีความสูงกว่าท้องน้ำเพียง 2 เมตรเท่านั้น เมื่อปริมาณน้ำของแม่น้ำในมีมากเกินไป น้ำล้นขึ้นมาก็จะบินข้ามเขื่อนนี้โดยพัดเอาหินดินทรายจำนวนมหาศาลไปกับมันด้วย แล้วไหลสู่ทางน้ำหลากโดยอัตโนมัติ ระบายออกไปจากแม่น้ำนอกในที่สุด

ท่านผู้ฟังคะ การออกแบบและการก่อสร้างของเขื่อนตูเจียงเยี่ยนแสดงออกถึงภูมิปัญญาของประชาชนชาวจีนในสมัยโบราณ เขื่อนตูเจียงเยี่ยนสร้างขึ้นก่อนกำแพงเมืองจีนหลายสิบปี โดยกำแพงเมืองจีนมีบทบาทสำคัญในการป้องกันประเทศ แต่ปัจจุบันสูญเสียบทบาทดั้งเดิมไปเสียแล้ว แต่เขื่อนตูเจียงเยี่ยนยังคงใช้ประโยชน์ได้ตลอดสองพันกว่าปีมานี้ ทั้งในด้านการขจัดภัยคุกคามที่มาจากน้ำ ด้านการเดินเรือตลอดจนการทดน้ำเข้านา ได้สร้างคุณประโยชน์ทำให้ที่ราบเฉิงตูกลายมาเป็น "เมืองสวรรค์" ที่มีผลเก็บเกี่ยวอุดมสมบูรณ์และสม่ำเสมอ ไม่ว่าจะเกิดภัยแล้งหรือภัยน้ำหลากก็ตาม ประชาชนจีนจึงมีความเคารพรักหลี่ปิงผู้ออกแบบและสร้างเขื่อนตูเจียงเยี่ยนเป็นอย่างยิ่ง มีการสร้างศาลเจ้าหลี่ปิงพร้อมกับลูกชายของเขาในบริเวณเขื่อนตูเจียงเยี่ยนเพื่อรำลึกถึงผลงานอันยิ่งใหญ่ของพ่อลูกคู่นี้