เมื่อเร็วๆ นี้ มีสื่อมวลชนรายงานว่า เมืองกว่างโจวกำลังยื่นขอเป็นเมืองทดลองดำเนินนโยบายอนุญาตให้สามีภรรยาที่ฝ่ายหนึ่งเป็นลูกคนเดียวสามารถมีลูกคนที่ 2 ได้ แต่หลังจากนั้นไม่นาน คณะกรรมการวางแผนครอบครัวของมณฑลกว่างตงและเมืองกว่างโจวต่างแถลงว่าข่าวนี้ไม่ตรงกับความเป็นจริง ก่อนหน้านี้ คณะกรรมการสาธารณสุขและการวางแผนครอบครัวแห่งชาติก็ได้ออกมาประกาศถึง 3 ครั้งเกี่ยวกับข่าวดังกล่าว โดยระบุว่า ไม่ควรเข้าใจความหมายของการปรับปรุงนโยบายวางแผนครอบครัวว่าเป็นการเริ่มอนุญาตให้มีลูกคนที่ 2 พร้อมเปิดเผยว่ากำลังพิจารณาเรื่องการปรับปรุงนโยบายวางแผนครอบครัวเพื่อให้มีความสมบูรณ์แบบมากขึ้น

ความจริงแต่ละมณฑลมีนโยบายเกี่ยวกับการวางแผนครอบครัวที่ไม่เหมือนกัน สถิติจากอดีตคณะกรรมการวางแผนครอบครัวแห่งชาติจีนปรากฏว่า จริงๆ แล้วนโยบายลูกคนเดียวครอบคลุมประชากรเพียง 35.4% เท่านั้น ที่เหลือมีสิทธิ์มีลูกมากกว่า 1 คนภายใต้เงื่อนไขต่างๆ

ต้องมีคุณสมบัติอย่างไรบ้าง จึงจะได้สิทธิ์มีลูกคนที่ 2

หนึ่ง ชาวชนบท ปัจจุบัน ชนบทของจีนใช้นโยบายที่ว่า หากสามีภรรยาเป็นชาวชนบท หรือฝ่ายหนึ่งเป็นชาวชนบท ทั้งคู่มีลูกมาแล้ว 1คน และเป็นลูกสาวด้วย สามารถมีลูกคนที่ 2 ได้

นโยบายนี้ได้ครอบคลุมประชากรจีนกว่าครึ่งหนึ่ง สาเหตุเพราะชาวชนบทยังคงยึดถือความคิดโบราณที่ว่า มีลูกชายเพื่อดูแลพ่อแม่ตอนชราภาพ ดังนั้น ตอนที่ประเทศจีนกำหนดนโยบายควบคุมจำนวนประชากรและวางแผนครอบครัวเมื่อทศวรรษ 1980 นั้น จึงมีมาตรการผ่อนปรนสำหรับชาวชนบท โดยอนุญาตให้มีลูก 2 คนได้ เช่น มณฑลกว่างตง ซึ่งเป็นมณฑลที่มีประชากรจำนวนมากก็มีนโยบายดังกล่าวเช่นกัน และในเขตปกครองตนเองชนเผ่าหุยหนิงเซี่ยที่มีประชากรค่อนข้างน้อยส่งเสริมให้ครอบครัวหนึ่งมีลูก 1 คน อย่างมาก 2 คน ที่มณฑลไห่หนานก็มีนโยบายเช่นเดียวกัน

แต่ในเมืองใหญ่ที่กำลังเผชิญกับปัญหาประชากรมากเกินควร เช่น กรุงปักกิ่ง มีการเพิ่มเงื่อนไขมากขึ้น โดยกำหนดว่า ชาวชนบทที่อาศัยอยู่ในเขตภูเขาและอาศัยการทำไร่ไถนาเป็นการสร้างรายได้ที่สำคัญ มีลูกมาแล้ว 1 คนและเป็นลูกสาวด้วย จึงจะมีลูกคนที่ 2 ได้