สิ่งที่น่าสนใจที่สุดของการลอยกระทงที่ฮาวายไม่ใช่เป็นความยิ่งใหญ่มโหฬาร และความงดงามของมัน แต่เพราะสถานที่ที่ประเพณีเช่นนี้ได้แพร่หลายออกไป ฮาวายไม่ใช่สถานที่ที่มีประเพณีลอยกระทงตั้งแต่อดีต แต่ช่วงกว่าสิบปีมานี้ การลอยกระทงที่ฮาวายมีชื่อเสียงโด่งดังทั่วโลก เหตุใดที่ประเพณีลอยกระทงแพร่หลายไปฮาวาย ซึ่งไมใช่ประเทศตะวันออก ก่อนที่ตอบคำถามนี้ เรามารู้จักกับเรื่องราวของแม่ชีอาวุโส ผู้ประกอบพิธีลอยกระทงที่ฮาวายกัน แม่ชีอาวุโสคนนี้เป็นหญิงชาวญี่ปุ่น เมื่อสี่สิบปีก่อน เธอเดินทางมาถึงฮาวายกับบิดา ผู้เป็นนักวิชาการด้านการวิจัยพุทธศาสนา ตอนนั้นแม่ชีอาวุโสยังเป็นสาวน้อย แต่ความสงบงามของเกาะฮาวาย และวัฒนธรรมหลากหลายที่ผสมผสานกันอย่างกลมกลืนที่นี่สร้างความประทับใจแก่สาวน้อยคนนี้ ตั้งแต่นั้นมา การลอยกระทงซึ่งเป็นประเพณีประเทศตะวันออกเริ่มเกี่ยวพันกับฮาวาย

เมื่อสิบกว่าปีก่อน หญิงสาวญี่ปุ่นคนนี้เริ่มนำประเพณีลอยกระทงเข้าฮาวายอย่างเป็นทางการ สิบกว่าปีให้หลัง การลอยกระทงที่ฮาวายกลายเป็นพิธีขอพรที่มีอิทธิพลทั่วโลก ทุกครั้งที่จัดพิธีลอยกระทง แม่ชีอาวุโสคนนี้ก็จะกล่าวคำปราศรัยด้วยภาษาฮาวาย และญี่ปุ่น เรื่องนี้ก็น่าสนใจ เมื่อเจ็ดสิบปีก่อน ทหารญี่ปุ่นโจมตีอ่าวไข่มุกที่ฮาวายอย่างกระทันหัน จนทำให้โลกตกตะลึง ทหารสหรัฐฯ เสียชีวิตหลายพันคน ทำลายเกาะฮาวายอย่างหนักหน่วง ต่อมาสหรัฐฯ เริ่มสู้กับญี่ปุ่น และทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ที่ญี่ปุ่น วันลอยกระทงในฮาวายที่แม่ชีอาวุโสญี่ปุ่นจัดนั้นก็จัดในวันรำลึกทหารสหรัฐฯ ที่เสียชีวิตในสงคราม น่าสงสัยว่า ทำไมแม่ชีอาวุโสญี่ปุ่นคนนี้เลือกวันที่ละเอียดอ่อนในการจัดพิธีลอยกระทง แต่ถ้าเคยดูการลอยกระทงที่ฮาวายความสงสัยก็จะหายไป กระทงหลักที่จะลอยในวันจัดพิธีมีหกอัน เป็นสัญลักษณ์แห่งผู้เสียชีวิตในสงคราม ผู้เสียชีวิตเพราะอดอาหาร และเจ็บไข้ป่วย สาวฮาวายกว่าสิบคนจะโยนดอกไม้ลอยตามน้ำ เพื่อไว้อาลัยผู้เสียชีวิต และขอพรให้ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ ถ้ามองรอบๆ จะเห็นว่า ผู้คนที่เข้าร่วมไม่ว่าคนผิวขาว ผิวเหลือง หรือผิวดำ ทุกคนสุขุม สงบ บรรยากาศศักดิ์สิทธิ์ คุณจะรู้สึกว่าพิธีนี้ไม่ใช่พิธีของญี่ปุ่น หรือสหรัฐฯ แต่เป็นพิธีของมนุษย์ทั้งปวง

นี่แหละ อาจเป็นเหตุที่การลอยกระทงในฮาวายได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง เพราะมีความหมายลึกซึ้ง สามารถขจัดสิ่งกีดขวางระหว่างประเทศ ศาสนา และวัฒนธรรม สะท้อนถึงความปรารถนาร่วมของมนุษย์คือ ในเมื่อสงคราม ภัยพิบัติ และโรคภัยไข้เจ็บสร้างความทุกข์ให้กับมนุษย์ เราหวังว่า กระทงที่ลอยห่างออกไปไกลจะได้ขจัดอุปสรรคในการติดต่อถึงกัน ขจัดความเข้าใจผิด ความโกรธแค้น และความโหดร้ายทารุณ ขออวยพรให้โลกมีสันติภาพ มนุษย์มีความสุข

(Yim/cici)