ระหว่างบรรทัด：ตรุษจีนเที่ยวที่ไหนในปักกิ่ง

เทศกาลตรุษจีนสำหรับชาวจีน มีความสำคัญมากที่สุดของปี เพราะเป็นช่วงเวลาที่หมายถึงการได้กลับไปบ้านเพื่ออยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันในครอบครัว เริ่มต้นช่วงเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ปีใหม่ เริ่มสิ่งใหม่ในชีวิตที่ดีๆ ด้วยกัน โดยเฉพาะสำหรับคนที่ไปทำงานไกลบ้าน ห่างครอบครัว อยู่กันคนละสถานที่ ยิ่งมีความหมายมากขึ้นเป็นพิเศษ หลายๆคน ใจจดจ่อ ทำงานทั้งปีเพื่อรอช่วงเวลานี้นั่นเอง

ในเมืองจีน เทศกาลหยุดตรุษจีนจะนานไม่น้อยกว่า 5-7 วัน บางคนสะสมวันหยุดได้นานเกือบครึ่งเดือน ดังนั้น ภาพที่จะเห็นคุ้นตาและปรากฎในสื่อต่างๆ ก็คือ จะมีบรรยากาศเบียดเสียดยัดเยียดอย่างมากมายตามสถานีขนส่งต่างๆ ทุกแห่งในเมืองใหญ่ในช่วงใกล้ๆวันสิ้นปี และจะคึกคักหนาแน่นอีกครั้ง เมื่อคนที่อยู่ต่างจังหวัดทยอยเดินทางกลับเข้าเมืองมาอีกครั้ง

ข้อมูลจาก กรมสถิติกรุงปักกิ่ง และสำนักงานสถิติแห่งชาติจีนรายงานว่า จนถึงสิ้นปี 2013 กรุงปักกิ่งมีประชากร 21.148 ล้านคน ในจำนวนนี้มีประชากรจากต่างถิ่นที่อยู่อาศัยในกรุงปักกิ่งประจำประมาณ 8.027 ล้านคน เป็นคนในตัวเมือง 86.3%

ขณะที่สถิติเมื่อสิ้นปี 2003 กรุงปักกิ่งมีประชากรทั้งสิ้น 14.564 ล้านคน พบว่าในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา จำนวนชาวจีนในปักกิ่งเพิ่มขึ้นกว่า 6 ล้านคน

คนที่มีพื้นเพต่างจังหวัด เดินทางกลับบ้าน ดังนั้นก็ทำให้จำนวนของผู้ที่อยู่ในเมืองลดลง หลายๆคนอาจชอบอกชอบใจเพราะทำให้ ถนนว่าง เมืองโล่งและการเดินทางสัญจรสะดวก คล่องตัวมากขึ้นกว่ายามปกติ ภาพที่เห็นได้ก็คือมีที่นั่งว่างบนรถไฟใต้ดินและคนน้อยลง แต่แน่นอนว่า ร้านรวงต่างๆก็จะปิดให้บริการในช่วงเวลานี้ด้วย หลายๆคนจึงแนะนำว่าต้องซื้อหา ตระเตรียมข้าวของที่จำเป็นเอาไว้ให้พร้อมสรรพก่อนปีใหม่ ไม่งั้นอาจจะลำบากสักหน่อย แต่คนรุ่นใหม่บางกลุ่มอาจไม่ใส่ใจ เพราะถือว่าอย่างไรเสีย ห้างร้านใหญ่และซูเปอร์มาร์เก็ตก็ยังคงเปิดให้บริการอยู่นั่นเอง

สำหรับคนที่ยังอยู่ในเมือง ไม่ได้ออกเดินทางไปต่างจังหวัดหรือไปท่องเที่ยวที่ไหน ก็ยังมีกิจกรรมหลากหลายที่จะให้ได้เพลิดเพลินในช่วงเทศกาลฤดูใบไม้ผลิ วันปีใหม่ของชนชาติจีนหรือตรุษจีน นั่นคือ งานวัด หรือ 'เมี่ยวฮุ่ย (庙会)'

ในอดีตผู้คนต้องการแสดงความขอบคุณต่อเทวดาฟ้าดิน และขอพรให้ครอบมีแต่ความโชคดี ดังนั้นจึงใช้โอกาสในช่วงเทศกาลตรุษจีนไหว้เทพเจ้า สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์

รุ่งอรุณของวันใหม่ ในวันเริ่มต้นปี ทุกคนก็จะทยอยกันไปไหว้พระไหว้เจ้าที่วัดต่างๆ ทางวัดก็จัดกิจกรรมเพื่อสร้างบรรยากาศรื่นเริงต้อนรับปีใหม่ จากนั้นมาก็มีพัฒนาการ ขยายมากขึ้นจนกลายเป็นการจัดงานรื่นเริง การแสดงทางวัฒนธรรม เชิดสิงโต กายกรรม ขบวนพาเหรดแต่งกายด้วยสีสันงดงามทั้งชุดประจำชาติและชุดแฟนซี เกมส์และการละเล่นต่างๆ เช่น ม้าหมุน ยิงปืนลม ปาเป้า โยนห่วงและจับสลากชิงรางวัล เปิดร้านค้าขายสินค้า ของที่ระลึกท้องถิ่นและสินค้าที่มีเอกลักษณ์ของชาวจีน ฯลฯ

นอกจากนี้ยังมีอาหารและขนมที่ขายเป็นประจำและพบเห็นได้ในงานเทศกาลต่างๆ เช่น ขนมสายไหม (ทำจากน้ำตาล ปั่นให้เป็นเส้นละเอียด ทำเป็นรูปร่างต่างๆ เช่นดอกไม้ สัตว์น่ารัก สีสันสวยงาม) และผลไม้ อาทิ พุทรา สตอเบอรี่ ผลไม้ต่างๆ และส้ม เป็นต้นเคลือบน้ำตาลเชื่อม เสียบไม้

ที่ขาดเสียไม่ได้คือการตกแต่งบรรยากาศให้สนุกสนาน รื่นเริง ประดับประดาด้วยโคมไฟสีแดง ถ้อยคำ อักษรภาพ และรูปภาพที่เป็นมงคลต่างๆ อย่างสวยงาม

สำหรับในปักกิ่ง มีสถานที่หลายแห่งจัดงานวัดกันอย่างครึกครื้นและถือเป็นงานใหญ่ เช่น

ตี้ถานกงหยวนเมี่ยวฮุ่ย 2014年北京地坛公园春节庙会
หรงถานหูกงหยวนเมี่ยวฮุ่ย 2014年龙潭公园庙会
หยวนหมิงหยวนเมี่ยวฮุ่ย 北京2014莲花池庙会
สือจิ่งซานเอี๋ยวเล่อหยวนเมี่ยวฮุ่ย石景山游乐园庙会
สถานที่ 4 แห่งนี้ จัดกิจกรรมตั้งแต่วันที่ 30 มกราคม -6 กุมภาพันธ์ 2557
ส่วน ปาต้าฉู่เมี่ยวฮุ่ย 八大处庙会

มีงานวัดระหว่างวันที่ 31 มกราคม -14 กุมภาพันธ์ 2557 ก็จะจัดยาวนานกว่าที่อื่นๆ เพื่อเปิดโอกาสให้กับชาวจีนและนักท่องเที่ยวไปร่วมกิจกรรมได้มากขึ้น

ติดตามรายละเอียดได้ที่ http://bj.bendibao.com/z/bjmh/

ในขณะที่คืนก่อนหน้านั้น ซึ่งเป็นวันส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ ในการฉลองวันแห่งความสุขของครอบครัว ชาวจีนนิยมกินเกี๊ยวน้ำ เป็นเคล็ดว่าจะร่ำรวยเงินทอง เพราะเกี๊ยวน้ำ มีรูปร่างคล้ายก้อนเงินโบราณ

ช่วงกลางคืน ก่อนเที่ยงคืน แต่ละบ้านจะจุดพลุไฟ ประทัด เฉลิมฉลองก่อนสิ้นปี เสียงดังสนั่นหวั่นไหว ต่อเนื่องยาวนานไปจนถึงเวลาข้ามผ่านเข้าสู่วันใหม่ ชาวจีนมีความเชื่อว่า เสียงดังจากประทัดจะ ขับไล่สิ่งชั่วร้าย ผีร้ายไปให้ไกลๆ ดังนั้น ยิ่งดัง ยิ่งดี

โดยปกติประทัด พลุ และวัตถุไวไฟทั้งหลายเป็นสิ่งต้องห้ามในเมืองใหญ่ในเวลาปกติ การจะซื้อขายหรือจุดต้องได้รับอนุญาตเป็นกรณีพิเศษจากทางการ แต่ยกเว้นกรณีพิเศษเช่นเทศกาลนี้ ที่จะให้ชาวจีนจุดเฉลิมฉลองได้เป็นการทั่วไป

ดังนั้น แหล่งย่านสถานที่ท่องเที่ยว หรือจุดรวมของย่านกลางคืนหลายแห่งในปักกิ่ง ก็จะมีการจุดพลุและดอกไม้ไฟ ประทัดกันอย่างเอิกเกริก เช่น ที่โฮ่วไห่ ทะเลสาบขนาดใหญ่ซึ่งอยู่ใกล้ๆ กับหนานหลูกู่เซี่ยง ที่เป็นแหล่งหูท่ง ตรอยซอยบ้านเรือนเก่าแก่ บรรดานักท่องเที่ยวชาวต่างชาติจำนวนมาก เดินทางไปที่นั่น เพื่อชมทิวทัศน์งดงามยามกลางคืนริมทะเลสาบที่สวยตระการตายิ่งขึ้นจากพลุและดอกไม้ไฟ แต่ก็ต้องยอมแลกกับเสียงที่ดังสนั่นหวั่นไหวจนอาจทำให้แก้วหูแสบและอื้อ ระคายเคืองไปได้ชั่วขณะเช่นกัน

นโยบายประหยัด รัดเข็มขัดของรัฐบาลจีนชุดใหม่ ภายใต้การนำของรัฐบาลประธานาธิบดีสี จิ้น ผิง ก็ส่งผลสะเทือนถึงการจัดงานเฉลิมฉลองเทศกาลอยู่บ้างในแง่ที่ทำให้ การจัดงานเลี้ยงฉลองปีใหม่อย่างหรูหราฟุ่มเฟือยหายไปจำนวนมาก เพื่อนชาวจีนบอกว่า ปีนี้ กระทั่งการจัดพลุและประทัด ก็ไม่ได้คึกคักมากหมือนปีก่อนๆ อีกนัยหนึ่ง อาจเป็นผลจากการรณรงค์เพื่อลดภาวะปัญหามลพิษในอากาศที่จีนกำลังเผชิญวิกฤตในขณะนี้ลงด้วย และสืบเนื่องจากข้าวของเครื่องใช้ต่างๆในปักกิ่งก็มีราคาสูงขึ้นด้วยเช่นกัน

ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม สิ่งที่ชาวจีนยึดถืออย่างเหนียวแน่นคือการใช้โอกาสสำคัญนี้กับครอบครัวและมีกิจกรรมแห่งความสุขร่วมกัน คนที่อยู่ในเมืองใหญ่ ก็มีสถานที่ไปพักผ่อนหย่อนใจและรื่นเริง ให้เป็นทางเลือกได้เช่นกัน

โสภิต หวังวิวัฒนา เรียบเรียง

2013-01-31

ขอบคุณภาพประกอบจาก