ในสายตาของนักศึกษารุ่นที่เกิดหลัง 1990 แล้ว ความรักสำคัญกว่าตำแหน่งงานอีก สถิติพบว่า นักศึกษาชายยินดีที่จะตามแฟนไปทำงานในเมืองอีกแห่งหนึ่ง ในยุคสมัยที่โอกาสสำคัญกว่าทุกอย่าง ความรับผิดชอบด้านความรักของนักศึกษาชายที่เกิดช่วงทศวรรษ 1990 เป็นที่น่าชื่นชมไม่น้อย

นอกจากอัตราการมีงานทำต่ำมาก ขณะเดียวกันมีวิสาหกิจ 72.9% กลับเห็นว่า ยากที่จะได้นักศึกษาที่มีคุณสมบัติเหมาะสมกับตำแหน่งงาน เพราะสำหรับวิสาหกิจทั่วไปแล้ว ต้องการคนที่จบจากโรงเรียนอาชีวศึกษาที่มีความสามารถเฉพาะทางบางอย่างมากกว่า เพราะฉะนั้น อุปสงค์กับอุปทานในตลาดจึงไม่สอดคล้องกัน

ถ้ามองในแง่ช่องทางการหาคนเข้าทำงาน รายงานพบว่า มีวิสาหกิจจำนวน 86% รับสมัครผ่านทางอินเตอร์เน็ต ซึ่งส่วนใหญ่อ่านประวัติย่อผู้สมัครภายในเวลา 1 นาทีเท่านั้น บางวิสาหกิจใช้เวลาอ่านเพียง 10 วินาทีเท่านั้น เพราะฉะนั้น ประวัติย่อที่ยาวเกินไป และไม่มีจุดเด่นจะดึงดูดสายตาของผู้ว่าจ้างได้ยาก

งานดีๆ ในสายตาของนักศึกษาที่เกิดช่วงทศวรรษ 1990 คืองานภายในระบบอย่างที่บอก เมื่อเทียบวิสาหกิจประเภทต่างๆ แล้ว นักศึกษาจีนยินดีที่จะทำงานในรัฐวิสาหกิจมากกว่าวิสาหกิจทุนต่างชาติ สถิติพบว่า นักศึกษาที่เรียนจบมี 36.9% สนใจที่จะทำงานในรัฐวิสาหกิจ มี 9.9% สนใจที่จะทำงานในวิสาหกิจภาคเอกชน ส่วนนักศึกษาที่สนใจทำงานในวิสาหกิจทุนต่างชาติ หรือเรียนต่อนั้น มีจำนวนลดน้อยลง

เมื่อเผชิญกับแรงกดดันด้านการหางานทำ นักศึกษาให้ความสำคัญกับความมั่นคงและความสุขมากกว่าความสำเร็จด้านเงินทอง เพราะเด็กที่โตในสมัยช่วงทศวรรษ 1990 นั้นส่วนใหญ่มีแรงกดดันด้านครอบครัวน้อย พวกเขาให้ความสำคัญกับคุณภาพชีวิตมากกว่าอย่างอื่น เพราะฉะนั้น สวัสดิการที่สมบูรณ์ของรัฐวิสาหกิจมีแรงดึงดูดนักศึกษารุ่นนี้มากกว่า

อย่างนส.เสี่ยว หลี่ เป็นนักศึกษาที่เกิดหลังทศวรรษที่ 1990 เธอกล่าวว่า ไม่ค่อยสนใจเงินเดือนเท่าไหร่ แต่ให้ความสำคัญกับสวัสดิการด้านวันหยุด และการประกันภัยมากกว่า และว่าเบื่อที่จะทำงานในช่วงวันหยุด หลังทำงานเป็นสัปดาห์แล้ว ต้องพักผ่อนบ้าง สัปดาห์ต่อไปจึงจะมีอารมณ์ดี และมีประสิทธิภาพมากกว่า

พ่อแม่ของนักศึกษาเหล่านี้ก็มีความคิดทำนองนี้เช่นกัน พ่อแม่หลายคนก็ให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวว่า ลูกจะได้เงินเดือนเท่าไหร่ไม่สำคัญ แต่หวังว่าตำแหน่งงานค่อนข้างมั่นคง และมีประกันภัย เมื่อเกษียณแล้วจะมั่นคงกว่า

ทางผู้ว่าจ้างก็รู้ทัศนะเกี่ยวกับการทำงานของนักศึกษาเหล่านี้ดี หลายหน่วยงานก็ประกาศบนใบโฆษณาว่า งานนี้หยุดเสาร์อาทิตย์ ทำงาน 8 ชั่วโมงไม่เพิ่มเวลา หยุดวันหยุด และให้ทำประกันให้ด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อที่จะดึงดูดนักศึกษาที่มีศักยภาพมาสมัครงาน แต่ประเด็นที่น่าสนใจคือนักศึกษาที่เข้าร่วมงานนัดพบแรงงานนั้นลดลงเรื่อยๆ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่ผิดปกติ

สำหรับนักศึกษาที่เกิดช่วงทศวรรษ 1980 ซึ่งเป็นรุ่นพี่ของนักศึกษาที่จบใหม่แล้ว หลายคนให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวว่า ในสมัยที่เรียนจบใหม่ๆ และหางานทำนั้นรู้สึกว่าขอแต่มีงานทำก็พอใจแล้ว ที่พวกเราให้ความสำคัญคือตำแหน่งนี้มีอนาคตการพัฒนาตนเองอย่างไร และค่าตอบแทนน่าพอใจไหม ไม่เคยคิดเรื่องวันหยุด และสวัสดิการต่างๆ

ทัศนะในการหางานทำของคนรุ่นต่างๆ แสดงถึงพัฒนาการของสังคมจีน อย่างไรก็ตามหวังว่าคนทุกรุ่นจะสมหวังตามความปรารถนาของตนเอง และประสบความสำเร็จในด้านที่ตนเองให้ความสำคัญที่สุด

(yim/cici)