เราเพิ่งผ่านสารทจีนกันมาเมื่อวาน เชื่อว่าวันนี้ครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีนส่วนใหญ่น่าจะยังมีหมูเห็ดเป็ดไก่ขนมเทียนขนมเข่งที่หลังไว้เจ้าและเซ่นไหว้บรรพบุรุษแล้ว เราก็จะลามารับประทานกัน อิ่มหนำสำราญโดยถ้วนทั่ว อยู่ที่ปักกิ่งคิดถึงเทศกาลสารทจีนคิดถึงขนมเทียนขนมเข่งมาก เพราะพวกหมูเห็ดเป็ดไก่ที่นี่มีขายซื้อมาต้มเองแล้วทำน้ำจ้มก็พอได้บรรยากาศ แต่ขนมเทียนขนมเข่งนี่จนปัญญาแม้อยากทำก็ทำไม่ได้ เพราะใบตองไม่มีขาย ทำแล้วไม่ห่อใบตองก็รู้สึกว่ามันไม่ขลังขาดอรรถรสแห่งการเป็นขนมเทียนขนมเข่งที่ต้องมีกลิ่นหอมของใบตองผสมอยู่ด้วย

ที่ปักกิ่งเราจะได้กลิ่นอายของสารทจีนบ้างจากพวกกระดาษเงินกระดาษทอง ข้าวของเครื่องใช้ที่ทำจากกระดาษ ที่มีวางขายชั่วคราว ส่วนใหญ่เป็นการวางขายแบกะดินโดยทั่วไป คนส่วนน้อยจะซื้อแล้วนำไปเผาให้บรรพบุรุษ โดยทั่วไปมักจะนำมาเผาตามสี่แยก ใช้ชอล์กเขียนกระดานมาขีดเป็นวงกลมแล้วเผากระดาษเงินกระดาษทองข้าวของที่จะส่งให้บรรพบุรุษบุพการีที่ล่วงลับในวงกลมนั้น รอจนไฟดับ เก็บเถ้าทิ้ง เหลือเพียงวงกลมแห่งความกตัญญูให้เห็นตามสี่แยก ซึ่งการเผากระดาษนี้สังเกตุว่ามีการเผาก่อนวันเพ็นเดือนเจ็ดหลายวัน นอกจากนั้นคนจีนยังนิยมไปวัดไปทำบุญให้กับผู้ล่วงลับด้วยการเขียนชื่อผู้ล่วงลับลงในกระดาษเป็นชุด ๆ ที่ทางวัดจัดทำขึ้น โดยเจ้าหน้าที่ของวัดจะตั้งโต๊ะให้บริการล่วงหน้าเป็นสัปดาห์ ผู้คนล้นหลาม ก่อนวันสารทจีนวันหนึ่งเพื่อนคนจีนที่ไปวัดกับดิฉันไปรอคิวตรงนี้กว่าจะเสร็จเรียบร้อยใช้เวลาเกือบสองชั่วโมง แม้ต้องรอนานท่ามกลางอากาศร้อนจัดแต่ทุกคนที่ไปรอคิวเขียนชื่อทำบุญให้บรรพบุรุษผู้ล่วงลับไม่มีทีท่าว่าเบื่อหน่ายแต่อย่างใด ตรงกันข้ามทุกคนยิ้มแย้มแจ่มใส แม้โต๊ะรับทำเรื่องนี้จะอยู่กลางแจ้งที่มีเพียงร่มเงาจากต้นไม้ใบไม้สลับกับแสงแดดที่ทะลุทะลวงเข้ามาแต่ความตั้งใจจริงของลูกหลานในการทำบุญให้บรรพรุรุษบุพการีผุ้ล่วงลับแรงกล้ากว่า ดิฉันถามเพื่อนคนจีนหลายคนแม้แต่เพื่อนที่มาจากกวางตุ้ง ว่าเขามีการจัดไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษในช่วงสารทจีนไหม เพื่อนจากกวางตุ้งบอกว่าที่กวางตุ้งเองตอนนี้มีน้อยมาก ส่วนเมืองทางเหนืออย่างปักกิ่งแทบไม่ต้องพูดถึง ที่เราเห็นมีกระดาษเงินกระดาษทองข้าวของเครื่องใช้ที่จะซื้อไปเผาให้ผู้ล่วงลับนั้น ส่วนใหญ่เป็นลูกหลานของคนจีนที่อยู่ในภาคใต้ที่ย้ายมาอยู่หรือมาทำงานในปักกิ่งพวกเขาจะซื้อไปทำกัน ถ้าสังเกตุให้ดีจะเห็นว่าตามร้านทั่วไปไม่มีขาย จะมีเป็นพวกแบกะดินมาขายเป็นส่วนใหญ่ เพื่อนคนจีนบอกว่าไม่ว่าจะเป็นเทศกาลตรุษจีนหรือสารทจีนก็เห็นได้ชัดว่าในแผ่นดินใหญ่ไม่ค่อยมีการจัดไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษแบบดั้งเดิมกันมากนัก ในขณะที่คนเชื้อสายจีนที่อยู่ในประเทศต่าง ๆ ยังคงขนบประเพณีดั้งเดิมเอาไว้ได้อย่างเคร่งครัด ยิ่งในไทยเรานี่ถือว่าคนไทยเชื้อสายจีนยังเคร่งครัดปฏิบัติตามประเพณีดั้งเดิมกันมาก

เทศกาลสารทจีน เทศกาลแห่งความกตัญญู แม้การแสดงออกซึ่งความกตัญญูจะมีวิธีการที่แตกต่างกันออกไป แต่เป้าหมายคือการระลึกนึกถึงผู้มีพระคุณที่สิ้นบุญไปแล้ว ก็ถือว่าเป็นสิ่งดี จะอภิมหาดีดีดียิ่งขึ้นถ้าเราได้ดูแลท่านเป็นอย่างดีขณะที่ท่านยังมีชีวิตอยู่ด้วย ต้องยอมรับว่าคนที่เพิ่งลืมตาดูโลกเวลาที่เหลือของพวกเขาจะยาวนานกว่า ส่วนพวกเราล้วนนับถอยหลังกันทุกคน แล้วก็ไม่รู้ด้วยว่าวันนั้นจะมาถึงเมื่อไหร่ ดูแลผู้ให้กำเนิด เลี้ยงดู อบรมสั่งสอนเราให้ดีที่สุด คนที่มีความกตัญญูตกน้ำไม่ไหลตกไฟไม่ไหม้ ชีวิตจะมีแต่ความเจริญ กตัญญูจึงเป็นคุณสมบัติของผู้เจริญ