เรื่องนี้ต้องเล่ากันยาวหน่อย ตำแหน่งทูตประจำประเทศไทยเป็นประเทศที่ 4 ของผม ก่อนหน้านี้ ผมเคยไปประจำประเทศอื่นมาแล้ว 3 ประเทศ แต่ละประเทศที่ไป ล้วนมีสถานการณ์ยุ่งยากแทบทั้งนั้น ประเทศแรกคือฮังการี ซึ่งตอนนั้นก็มีปัญหาละเอียดอ่อน เพราะจีนกับสหภาพโซเวียตเริ่มมีความสัมพันธ์ที่ไม่ดีต่อกันแล้ว การทำงานจึงมีอุปสรรคให้ต้องขบคิดมาก

อยู่ที่นั่นได้ 3 ปี ก็ถูกย้ายไปอัฟริกา ไปประจำอยู่ที่กีเนีย เวลานั้นจีนเพิ่งจะมีความสัมพันธ์กับประเทศในอัฟริกาเพียง 2-3 ประเทศเท่านั้น ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประเทศอัฟริกันเหล่านั้นจึงยังมีจำกัดมาก ผมอยู่ที่กีเนีย 2 ปีก็กลับ

หลังจากนั้น ผมก็ถูกส่งไปประจำที่อียิปต์ ยุคของประธานาธิบดีนัสเซอร์ ซึ่งต่อมาก็เกิดเหตุการณ์ฆาตกรรมผู้นำครั้งใหญ่เป็นข่าวไปทั่วโลก สถานการณ์สับสนมาก ผมอยู่ที่นั่น 4 ปีก็ถูกเรียกตัวกลับ เพราะเกิดการปฏิวัติใหญ่ทางวัฒนธรรม ทุกคนต้องกลับมารับการศึกษาอบรมใหม่ แล้วก็สำรวจวิจารณ์ตัวเอง ทำสลับกันไปมาอย่างนี้ ครั้งละ 2-3 เดือน เป็นอย่างนี้อยู่ถึง 3 ปี

เรื่องไปเป็นทูตที่เมืองไทยนั้น พูดไปแล้วก็เป็นเรื่องตลก เวลานั้นไทยกับจีนจะเปิดสัมพันธ์ทางการทูตกัน แต่นักการทูตทั้งหลายหลังจากศึกษาและวิจารณ์ตนเองแล้ว ก็ถูกส่งตัวลงไปใช้แรงงานอยู่ในชนบท ก็มีผมนี่แหละที่ยังติดอยู่ไปไหนไม่ได้ เพราะถูกหาว่า ยังสำรวจวิจารณ์ตัวเองไม่ดี ต้องอยู่ศึกษาและวิพากษ์ตัวเองต่อ

วันหนึ่งท่านเฉียวกว้านหัว รมต.ต่างประเทศในขณะนั้น ก็มาหาผม แล้วบอกว่า ไทยเป็นประเทศสำคัญในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จะส่งผมไปเป็นทูตประจำที่นั่น

จริง ๆ แล้วผมก็ไม่อยากจะไป เพราะตัวเองไม่มีความรู้อะไรเกี่ยวกับประเทศไทยเลยแม้แต่นิดเดียว หน่วยงานต่างประเทศของจีนเอง ก็มีข้อมูลเกี่ยวกับประเทศไทยน้อยมากเช่นกัน เพราะไม่ได้มีความสัมพันธ์กันมานาน อย่างไรก็ตาม ในฐานะเป็นสมาชิกพรรคฯ พรรคฯจะให้ไปที่ไหนก็ต้องไป ภาระหน้าที่ของผมที่ได้รับมอบหมายก็คือ ต้องหาทางไปเปลี่ยนทัศนคติของรัฐบาลไทยที่มีต่อจีน เพราะเวลานั้น ความสัมพันธ์โดยพื้นฐานของสองประเทศเรายังไม่ค่อยดี ทางการไทยยังมีความระแวงไม่ไว้วางใจจีนอยู่

ท่านคงรู้สึกหนักใจมากซิคะ กับสถานภาพของความสัมพันธ์ไทย-จีนในขณะนั้น ?

ตอบ ว่าไปแล้ว การเป็นทูตในประเทศไทย ก็มีอะไรต่างจากสามประเทศแรกที่ผมเคยไปประจำมาก่อนค่อนข้างชัด

เช่น พอออกจากเครื่องบินก็ได้เห็นหน้าค่าตาประชาชน ซึ่งดูแล้วแทบไม่ต่างจากคนจีนเลย เพราะเป็นหน้าตาของคนเอเชียด้วยกัน เมื่อลงจากเครื่องบินแล้ว ก็มีคณะบุคคลต่าง ๆ มาต้อนรับอย่างอบอุ่น รวมทั้งชาวจีนโพ้นทะเล และชาวไทยเชื้อสายจีน ต่างนำพวงมาลัยพวงโต ๆ มาคล้องคอให้ เมื่อเจออย่างนี้เข้าก็ค่อยรู้สึกเบาใจ และอบอุ่นใจขึ้น คิดในใจว่า ถึงอย่างไรก็ต้องทำงานให้ดี เพราะไทยเป็นประเทศสำคัญในภูมิภาคนี้ หากสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับไทย ก็จะส่งผลดีต่อทั้งภูมิภาคด้วย

ตลอดเวลาที่บรรยากาศของความสัมพันธ์สองฝ่ายยังไม่ดีขึ้น ท่านไฉวางตัวอย่างไร และดำเนินโยบายทางการทูตอย่างไร โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่สงบทางการเมืองตามมาหลังจากนั้นไม่นาน ?

ตอบ เป้าหมายขั้นต้นก็คือ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับชาวจีนโพ้นทะเล และชาวไทยเชื้อสายจีนในประเทศไทย เพราะชาวจีนและชาวไทยเชื้อสายจีนมีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับรัฐบาลไทย และมีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจการเงินการคลังของไทยเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในวงการธนาคาร ถ้าทำสิ่งนี้ได้สำเร็จก็จะเข้าถึงรัฐบาลไทยได้ง่ายขึ้น