ชื่อ เหมย หลันฟาง

วันเกิด 22 ตุลาคม ค.ศ. 1894

บ้านเกิด ปักกิ่ง ประเทศจีน

เสียชีวิต 8 สิงหาคม ค.ศ. 1961 (66 ปี)

อาชีพ นักแสดงอุปรากรจีน

เหมย หลันฟาง (จีนตัวย่อ: 梅兰芳; จีนตัวเต็ม: 梅蘭芳; พินอิน: Méi Lánfāng) (22 ตุลาคม พ.ศ. 2437 - 8 กันยายน พ.ศ. 2504) เป็นชื่อที่ใช้ในการแสดงของนักแสดงอุปรากรจีน ที่มีชื่อเสียงที่สุดของประเทศจีนในยุคปัจจุบัน มีชื่อจริงว่า เหมย หลัน (จีนตัวย่อ: 梅澜; จีนตัวเต็ม: 梅瀾) เขาเป็นนักแสดงชายผู้รับบท "ตั้น" (旦) หรือตัวนาง ที่มีลีลาการแสดงที่อ่อนช้อยงดงาม ได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งในสี่นักแสดงงิ้วปักกิ่ง ที่สมบูรณ์แบบที่สุดในประวัติศาสตร์การแสดงอุปรากรจีน ซึ่งประกอบด้วย เหมย หลันฟาง เฉิง ยั่นชิว (Cheng Yanqiu, 程砚秋) สุน ฮุ่ยเซิง (Xun Huisheng, 荀慧生) และซั่ง เสี่ยวหยุน (Shang Xiaoyun, 尚小云)

เหมย หลัน เกิดที่เมืองไท่โจว มณฑลเจียงซู ในครอบครัวนักแสดงงิ้วปักกิ่ง เป็นกำพร้าตั้งแต่เด็ก เริ่มเรียนรู้ศิลปะการแสดงตั้งแต่อายุได้ 8 ปี และได้เริ่มออกแสดงครั้งแรกเมื่ออายุ 11 ปี ได้ฝึกฝนตัวเองจนได้รับการยกย่องเป็น 1 ใน 4 นางเอกงิ้วแถวหน้าของวงการ ในช่วงต้นทศวรรษ 1920 ยกเว้นช่วงหลังเหตุการณ์ ณ สะพานมาร์โค โปโล ที่ทำให้เกิดสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สอง ระหว่างปี พ.ศ. 2480 ถึง พ.ศ. 2488 เหมย หลันฟาง ปฏิเสธที่จะแสดงให้นายทหารญี่ปุ่นชม และจำเป็นใช้ชีวิตอย่างยากลำบากจนกระทั่งสิ้นสุดสงคราม

เหมย หลันฟาง เป็นบุคคลแรกที่นำงิ้วปักกิ่งออกไปแสดงในต่างประเทศ โดยนำไปแสดงที่ญี่ปุ่น สหภาพโซเวียต ยุโรป และสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ ทศวรรษ 1920 ถึง 1960 ได้รับการยอมรับว่าเป็นนักแสดงงิ้วปักกิ่งคนแรกที่เป็นที่รู้จักในระดับโลก โดยนำคณะงิ้วปักกิ่งเดินทางไปแสดงในประเทศญี่ปุ่นเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1919 นับเป็นครั้งแรกที่ศิลปะงิ้วปักกิ่งแพร่หลายไปสู่โพ้นทะเล (และไปแสดงอีกครั้งในปี ค.ศ. 1924 และ 1956) เดินทางไปแสดงในสหรัฐอเมริกาในปี ค.ศ. 1930 แสดงในยุโรปตามคำเชิญในปี ค.ศ. 1934 และเดินทางไปแสดงในสหภาพโซเวียตในปี ค.ศ. 1935 และ ค.ศ. 1952

ในปี พ.ศ. 2551 ชีวิตของเหมย หลันฟาง ได้รับการถ่ายทอดเป็นภาพยนตร์ กำกับโดยเฉินข่ายเกอ ใช้ชื่อเรื่องว่า เหมย หลันฟาง หรือ Forever Enthralled นำแสดงโดย หลี่หมิง และจาง จื่ออี๋

งิ้วปักกิ่ง

งิ้วปักกิ่งของจีนถูกขนานนามว่าเป็น"อุปรากรแห่งบูรพา" นับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมแห่งชาติขนานแท้ของจีน เพราะเกิดขึ้นในปักกิ่ง จึงมีชื่อเรียกกันว่า "จิงจวี้" ที่แปลเป็นไทยว่า "งิ้วปักกิ่ง" งิ้วปักกิ่งมีประวัติกว่า 200 ปีแล้ว ต้นกำเนิดของงิ้วปักกิ่งต้องย้อนหลังไปถึงงิ้วท้องถิ่นเก่าแก่บางชนิดในอดีต โดยเฉพาะคือ "ฮุยปัน" ที่เป็นงิ้วท้องถิ่นที่เคยแพร่หลายอย่างกว้างขวางในภาคใต้ของจีนเมื่อศตวรรษที่ 18 ในปี 1790 คณะงิ้วท้องถิ่น"ฮุยปัน"คณะแรกเข้าสู่กรุงปักกิ่งเพื่อเข้าร่วมงานแสดงเนื่องในวโรกาสเฉลิมฉลองวันเฉลิมพระชนมพรรษาของจักรพรรดิ หลังจากนั้น มีคณะแสดงงิ้ว"ฮุยปัน"จำนวนไม่น้อยได้ทยอยเข้าไปแสดงในกรุงปักกิ่ง เนื่องจาก"ฮุยปัน"เคลื่อนย้ายไปมาตามที่ต่าง ๆ บ่อย ๆ เข้าใจดูดซับเอาบทละครและศิลปะการแสดงของงิ้วชนิดอื่น ๆ มาปรับใช้เป็นของตัวเองอยู่เสมอ ประกอบกับปักกิ่งเป็นแหล่งที่รวมของงิ้วท้องถิ่นมากมาย จึงช่วยให้ "ฮุยปัน" ได้ยกระดับศิลปะการแสดงสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ในปลายศตวรรษที่ 19 ต้นศตวรรษที่ 20 หลังผ่านการหลอมรวมเป็นเวลานานหลายสิบปี งิ้วปักกิ่งจึงก่อรูปขึ้นในที่สุด และกลายเป็นการแสดงงิ้วบนเวทีชนิดใหญ่ที่สุดของจีน

นายเหมยหลันฟางเป็นหนึ่งในศิลปินนักแสดงงิ้วปักกิ่งที่มีชื่อเสียงโด่งดังที่สุดในโลก เขาเริ่มเรียนรู้การแสดงงิ้วตั้งแต่อายุ 8 ขวบ ขณะอายุ 11 ปีก็ออกแสดงบนเวทีแล้ว เหมยหลันฟางเป็นศิลปินนักแสดงงิ้วปักกิ่งนานกว่า 50 ปี ระหว่างนี้ เขาได้ประดิษฐ์คิดสร้างและพัฒนาศิลปะงิ้วปักกิ่งในด้านต่าง ๆ ตั้งแต่ทำนองการขับร้อง การพูด ระบำรำฟ้อน ดนตรี ชุดแสดงและการแต่งหน้าแต่งตัว เป็นต้น ก่อรูปขึ้นเป็นท่วงทำนองศิลปะที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวของตน ในปีค.ศ.1919 เหมยหลันฟางนำคณะงิ้วปักกิ่งเดินทางไปแสดงในประเทศญี่ปุ่น นับเป็นครั้งแรกที่ศิลปะงิ้วปักกิ่งแพร่หลายไปสู่โพ้นทะเล ในปี 1930 เหมยหลันฟางนำคณะงิ้วปักกิ่งเดินทางไปแสดงที่อเมริกา ก็ประสบความสำเร็จอย่างมากเช่นกันต่อมา ปี 1934 เหมยหลันฟางเดินทางไปเยือนยุโรปตามคำเชิญ ได้รับความสนใจยิ่งจากวงการงิ้วของยุโรป หลังจากนั้น พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกเริ่มถืองิ้วปักกิ่งเป็นสำนักวิชาการแสดงบนเวทีสำนักหนึ่งของจีน

นับตั้งแต่จีนดำเนินการปฏิรูปและเปิดประเทศเป็นต้นมา ศิลปะงิ้วปักกิ่งได้รับการพัฒนาใหม่อีกครั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ งิ้วปักกิ่งในฐานะเป็นมรดกทางศิลปกรรมที่มีมาแต่ดั้งเดิมของจีนได้รับการสนับสนุนอย่างมากจากรัฐบาลจีน ทุกวันนี้ ในโรงละครใหญ่ฉางอานในกรุงปักกิ่งจัดแสดงงิ้วปักกิ่งตลอดทั้งปี การแข่งขันงิ้วปักกิ่งของนักแสดงสมัครเล่นระหว่างประเทศที่จัดขึ้นทุกปีได้ดึงดูดผู้รักงิ้วปักกิ่งจากพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกมาเข้าร่วม นอกจากนี้ งิ้วปักกิ่งยังเป็นรายการที่ขาดเสียมิได้ในการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมระหว่างจีนกับต่างประเทศทุกครั้ง