หนังสือพิมพ์หวนฉิวสือเป้าของจีนรายงานว่า นายชินโซ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นจะกล่าวคำปราศรัยเกี่ยวกับการครบรอบ 70 ปีแห่งการได้รับชัยชนะในสงครามต่อต้านลัทธิฟาซิสต์อย่างไรนั้น เป็นประเด็นสำคัญที่ต้องจับตามองในวงการการเมืองระหว่างประเทศของปีนี้ ซึ่งสหรัฐฯ กับญี่ปุ่นเพิ่งมีการพูดคุยกันมารอบหนึ่ง

กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ระบุว่า นายชินโซ อาเบะ ควรขอโทษต่อประเทศเพื่อนบ้านในบทแรกของคำปราศรัย นายโยชิฮิเดะ ซูกะ เลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นตอบว่า ได้บรรยายความเข้าใจต่อประวัติศาสตร์ในสหรัฐฯ มาแล้ว เขากล่าวว่า คิดว่ารัฐบาลสหรัฐฯ ก็จะเข้าใจญี่ปุ่นได้ สื่อมวลชนญี่ปุ่นกังวลว่า ปีนี้จะกลายเป็นปีที่ยากลำบากทางการทูตของนายชินโซ อาเบะ โดยเห็นว่า ภาพลักษณ์ของญี่ปุ่นจะถูกทำลายในโอกาสครบรอบ 70 ปีแห่งชัยชนะในสงครามต่อต้านลัทธิฟาสซิสต์ แถมยังคาดว่า ในขณะเดียวกันจีน รัสเซีย และเกาหลีใต้จะตำหนิญี่ปุ่นในกรณีพิพาทบนเกาะต่างๆ

เมื่อวันที่ 5 มกราคมที่ผ่านมา น.ส.เจน พีซากี โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ จัดงานแถลงข่าว ขณะกล่าวถึงการที่นายชินโซ อาเบะจะกล่าวคำปราศรัย 70 ปีหลังสงคราม เธอกล่าวว่า พวกเราเห็นว่า การขอโทษในคำปราศรัยของนายโทมิอิชิ มุรายามะ อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น และนายโคโน่ โยเฮ อดีตเลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นนั้น ควรเป็นเนื้อหาสำคัญและเรื่องที่ญี่ปุ่นต้องทำก่อนในการปรับปรุงความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน พวกเราเร่งให้ญี่ปุ่นร่วมมือกับประเทศรอบข้างต่อไป และขจัดความทุกข์ของประเทศต่างๆ ที่ได้มาจากในประวัติศาสตร์ด้วยวิธีการเจรจาอย่างสันติ นับเป็นครั้งแรกที่สหรัฐเรียกร้องและเตือนญี่ปุ่นเกี่ยวกับปัญหาประวัติศาสตร์ และสันติภาพของเอเชียตะวันออก ในโอกาสครบรอบ 70 ปีหลังสงคราม

เมื่อวันที่ 6 มกราคมที่ผ่านมา นายโยชิฮิเดะ ซูกะ เลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นตอบว่า รัฐบาลของนายชินโซ อาเบะ จะสืบทอดจุดยืนความเข้าใจประวัติศาสตร์ทั้งหมดของรัฐบาลชุดต่างๆ ซึ่งรวมถึงคำปราศรัยของนายโทมิอิชิ มุรายามะ ขณะเดียวกัน เขาเน้นว่า จะสืบทอดคำปราศรัยเกี่ยวกับปัญหานางบำเรือของนายโคโน่ โยเฮ เมื่อปี 1993 ด้วย

แต่เรื่องที่น่าสังเกตคือ ก่อนหน้านี้ นายชินโซ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นได้กล่าวคำปราศรัยว่า จะทบทวนสงครามโลกครั้งที่สองในคำปราศรัยของตน โดยจะยอมรับคำปราศรัยของนายโทมิอิชิ มุรายามะ แต่ไม่ได้กล่าวถึงคำปราศรัยของนายโคโน่ โยเฮ

Yim/Ldan