สื่อมวลชนญี่ปุ่นรายงานวันที่ 8 สิงหาคมที่ผ่านมาว่า นายชินโซ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นตกลงจะประกาศ " คำปราศรัยชินโซ อาเบะ" วาระ 70 ปีสงครามโลกครั้งที่ 2 ด้วยรูปแบบมติคณะรัฐมนตรีในวันที่ 14 สิงหาคมศกนี้ นักวิเคราะห์เห็นว่า เนื่องด้วยช่วงเวลาที่ผ่านมา รัฐบาลชินโซ อาเบะมีปัญหาด้านความรับรู้ประวัติศาสตร์ การแก้ไขปรับปรุงรัฐธรรมนูญและการปลดปล่อยสิทธิป้องกันตนเอง จึงคาดว่า นายชินโซ อาเบะอาจจะกล่าวคำพูดแบบถอยหลัง ฉะนั้น ประเทศเอเชียที่เคยถูกญี่ปุ่นรุกรานช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 แสดงความกังวลอย่างยิ่งต่อเนื้อหาของ "คำปราศรัยชินโซ อาเบะ"

นายเฉียน เฟิง รองผู้อำนวยการหนังสือพิมพ์ " เอเชีย นิวส์ ไทม์" ของไทยกล่าวว่า ประชาคมโลกให้ความสนใจว่า นายชินโซ อาเบะจะกล่าวคำปราศรัยที่มีเนื้อหาอะไรบ้าง ใช้ถ้อยคำอย่างไร การนี้ไม่ใช่ว่านายชินโซ อาเบะเป็นบุคคลยิ่งใหญ่ แต่เพราะต้องการเห็นว่าญี่ปุ่นจะไปยังทิศทางไหนหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ผ่านไป 70 ปีแล้ว คือจะเดินสู่หนทางแห่งสันติภาพ หรือฟื้นฟูลิทธิรัฐทหาร นี่มิเพียงแต่เกี่ยวข้องกับจีนและเอเชียเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับทั่วโลก

นายหลี่ จัวฮุย นักวิเคราะห์ทางการเมืองอินโดนีเซียกล่าวว่า เมื่อเร็วๆ นี้ หมู่คณะทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของสิงคโปร์ อินโดนีเซียและมาเลเซียมีการประกาศต่อนายชินโซ อาเบะ เรียกร้องให้เขากล่าวขอโทษสำหรับการสร้างความเสียหายมหาศาลต่อประชาชนของประเทศที่ถูกทหารญี่ปุ่นรุกรานช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และให้การชดเชยต่อหญิงบำเรอ รวมถึงยกเลิกการกระทำแบบลัทธิรัฐทหารที่มุ่งแก้ไขรัฐณรรมนูญและพัฒนากำลังอาวุธของญี่ปุ่น

ผู้อำนวยการซศูนย์วิจัยญี่ปุ่นสถาบันเซจอง (Sejong Institute) ของเกาหลีใต้กล่าวว่า มิเพียงจีนใช้ท่าทีเอาจริงเอาจังกับ "คำปราศรัยชินโซ อาเบะ" เท่านั้น เกาหลีใต้ก็ให้ความสำคัญอย่างสูงต่อความรับรู้ทางประวัติศาสตร์ของนายชินโซ อาเบะ ก่อนหน้านี้ แม้ว่าเขาเคยรับปากหลายครั้งว่าจะสืบทอดเจตนารมณ์ใน "คำปราศรัยโกโนะ" (Kono) และ "คำปราศรัยมูรายามะ" (Murayama) แต่แนวคิดศรัทธาส่วนตัวของนายชินโซ อาเบะ ทำให้ชาวโลกสงสัยว่าเขาจะสืบทอดเจตนารมณ์ที่ทบทวนความสำนึกผิดทางประวัติศาสตร์ของคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นหลายสมัยที่ผ่านมาอย่างจริงจังหรือไม่ ดังนั้น "คำปราศรัยชินโซ อาเบะ" จึงได้รับความสนใจอย่างยิ่ง

(Yim/Lin)