สำหรับการที่ฟิลิปปินส์เสนอเรื่องต่อศาลอนุญาโตตุลาการให้ช่วยแก้ไขข้อพิพาททางทะเลจีนใต้โดยลำพังฝ่ายเดียว ผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้องกล่าวชี้ว่า การกระทำของฟิลิปปินส์มองข้ามกฎหมาย ส่วนศาลอนุญาโตตุลาการที่ยอมรับข้อเรียกร้องจากฟิลิปปินส์โดยลำพังฝ่ายเดียวใช้อำนาจเกินขอบเขต

นางเจี่ย อยู่ เลขาธิการสถาบันศึกษาวิจัยยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาทะเลสำนักงานทะเลแห่งชาติจีนกล่าวว่า จีนได้กล่าวย้ำหลายครั้งว่า หนึ่ง เอกสารแบบทวิภาคีที่ผู้นำจีนกับฟิลิปปินส์ได้ลงนามต่างกำหนดว่าจะแก้ไขข้อพิพาทผ่านการเจรจาอย่างสันติโดยตรง แต่ฟิลิปปินส์กลับปฏิเสธที่จะจัดการเจรจากับจีน สอง การอนุญาโตตุลาการใดๆ จะยื่นได้ก็ต่อเมื่อสองฝ่ายที่เกิดข้อพิพาทต่างเห็นด้วย แต่ฟิลิปปินส์ไม่ได้ปรึกษาหารือกับจีนและไม่ได้รับการเห็นด้วยจากจีนก่อน สาม แถลงการณ์ว่าด้วยแนวทางปฏิบัติของฝ่ายต่างๆ ในทะเลจีนใต้กำหนดว่าข้อพิพาทควรให้ประเทศที่เป็นปัญหาเจรจาระหว่างกันเพื่อแก้ไข ซึ่งการกระทำของฟิลิปปินส์ฝ่าฝืนข้อกำหนดนี้ และสี่ เงื่อนไขเบื้องต้นจะสามารถยื่นขออนุญาโตตุลาการได้ก็ต่อเมื่อ การเจรจาสองฝ่ายไม่ได้ผลในที่สุด แต่ข้อเรียกร้องต่างๆ ที่ฟิลิปปินส์ยื่นให้ศาลอนุญาโตตุลาการนั้น ไม่มีข้อใดข้อหนึ่งที่แม้แต่จะจัดการเจรจากับจีน ดังนั้น การยื่นคดีอนุญาโตตุลาการข้อพิพาททางทะเลจีนใต้โดยลำพังฝ่ายเดียวของฟิลิปปินส์นั้นไม่ชอบด้วยกฎหมาย และเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยเหตุผล

นางเจี่ย อยู่กล่าวว่า ความต้องการแท้จริงของการที่ฟิลิปปินส์เสนอให้อนุญาโตตุลาการตัดสินข้อพิพาททางทะเลจีนใต้ก็คือปัญหาอธิปไตยเหนือดินแดนของเกาะบางแห่งในทะเลจีนใต้ ซึ่งเกินขอบเขตการปรับปรุงของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล

นายก่ง หญิงชุน รองศาสตรอาจารย์สถาบันนโยบายทางการทูตจีนกล่าวว่า แท้จริงแล้วการที่ฟิลิปปินส์เสนอเรื่องให้อนุญาโตตุลาการพิจารณาคือปัญหาการขึ้นตรงอธิปไตยของเกาะที่เกี่ยวข้องและปัญหาการแบ่งน่านน้ำในทะเลจีนใต้ ซึ่งเกินขอบเขตการปรับปรุงของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล ดังนั้น การตัดสินของศาลอนุญาโตตุลาการถือเป็นการกระทำที่เกินขอบเขตอำอาจ เขากล่าวว่า แม้ว่า ศาลอนุญาโตตุลาการเป็นศาลชั่วคราว แต่นักอนุญาโตตุลาการต่างเป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีชื่อเสียงของโลก เป็นไปไม่ได้ที่จะไม่เข้าใจความหมายแฝงเหล่านี้ นางเจี่ย อยู่กล่าวว่า การจัดตั้งศาลอนุญาโตตุลาการมีจุดประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหา แต่มองจากสภาพที่เกิดขึ้นขณะนี้แล้ว ไม่เพียงจะไม่ได้แก้ไขปัญหา หากแต่ยังซ้ำเติมทวีความตึงเครียดส่วนภูมิภาคด้วย

Toon/kt