ข้อมูลถูกสำรวจด้วยการให้นักท่องเที่ยวชาวจีนทำแบบสอบถาม โดยเก็บข้อมูลจากเมืองหลักของไทย กรุงเทพฯ พัทยา ภูเก็ตและเชียงใหม่ ตั้งแต่กุมภาพันธ์ถึงเมษายน 2558 ผู้ตอบแบบสอบถามเป็นผู้หญิงมากกว่าผู้ชายอยู่เกือบ 10% ประมาณครึ่งหนึ่งจบการศึกษาระดับปริญญาตรีและอายุระหว่าง 20-29 ปีมากถึง 40% จากทั้งหมด
นักท่องเที่ยวเหล่านี้ยังคงเดินทางกับคณะทัวร์มากกว่าเดินทางด้วยตนเอง แต่การเดินทางด้วยตนเองมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าเทียบกับเมื่อ 10 ปีที่แล้ว และหากบ้านเรามีจำนวนป้ายบอกทางภาษาจีนเพิ่มมากขึ้น มีการใช้ภาษาจีนในการสื่อสารมากขึ้น ก็จะเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้นักท่องเที่ยวชาวจีนตัดสินใจเดินทางด้วยตนเองเพิ่มมากขึ้น
แรงจูงใจด้านปัจจัยผลักอันดับหนึ่งที่ทำให้อยากมาเที่ยวเมืองไทยคือต้องการความสมบูรณ์ของชีวิตและเกียรติภูมิ หรือพูดง่ายๆว่าความมีหน้ามีตา ได้เห็นได้สัมผัสกับต่างประเทศ ซึ่งจุดนี้สอดคล้องกับทฤษฎีทางจิตวิทยาของมาสโลว์ (Maslow's hierarchy of need) และมองย้อนกลับไปในประวัติศาสตร์ เมื่อ 30 ปีก่อน การเดินทางแม้แต่ภายในประเทศก็ตามจะถูกควบคุมโดยรัฐบาล คนจีนปัจจุบันเมื่อมีโอกาสจึงอยากเห็นโลกภายนอก กลับไปเล่าประสบการณ์การเดินทางให้คนที่บ้านฟัง
แรงจูงใจด้านปัจจัยผลักของนักท่องเที่ยวชาวจีนจะต่างกับฝั่งยุโรปและอเมริกาเพราะส่วนใหญ่พวกเขาต้องการมาท่องเที่ยวเมืองไทยเพราะอยากหลีกหนีความจำเจ พักผ่อนหย่อนใจ จุดหมายหลักของชาวผิวขาวส่วนใหญ่จึงเป็นทะเลหรือการท่องราตรี
แรงจูงใจด้านปัจจัยผลักอันดับสอง น่าสนใจเพราะผลการสำรวจบอกเราว่านักท่องเที่ยวจีนต้องการเรียนรู้และเห็นวัฒนธรรมใหม่ๆ โดยสะท้อนจากนักท่องเที่ยวจีนที่ภูเก็ต เขาได้เข้าชมการแสดงคาบาเร่ต์และบอกเราว่าเขามาที่นี่เพราะมันถูกจัดในโปรแกรมทัวร์ ในจุดนี้บริษัททัวร์ควรจะดูว่าแผนการท่องเที่ยวหรือโปรแกรมที่ตนจัดนั้นตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้มากน้อยแค่ไหน และจะให้ดีการเพิ่มความรู้หรือข้อมูลในเชิงลึกก็เป็นส่วนที่บริษัทควรให้ความสนใจ
สำหรับแรงจูงใจด้านปัจจัยดึงดูด พบว่าสิ่งที่ทำให้คนจีนอยากมาเที่ยวไทยมากที่สุดคือสิ่งอำนวยความสะดวกพื้นฐานครบและคนไทยมีความเป็นมิตร รองลงมาคือความหลากหลายของแหล่งท่องเที่ยว ปัจจัยด้านราคา ส่วนแหล่งบันเทิงยามราตรีและสถานที่ในภาพยนตร์เป็นแรงจูงใจอันดับท้ายๆ จากปัจจัยนี้ทำให้เราเห็นว่าความคิดที่บอกว่าคนจีนมาไทยเพราะหนังเรื่อง Lost In Thailand นั้นคงจะเก่าไปซะแล้ว จริงอยู่ว่าภาพยนตร์เรื่องนี้เคยดังมากและจุดกระแสการท่องเที่ยวเมืองไทยแต่เวลามันก็ผ่านมาหลายปีแล้ว สิ่งอำนวยความสะดวกพื้นฐานที่ดึงดูดชาวจีนนั้น แน่นอนว่าหนึ่งในนั้นรวมอาหารอยู่ด้วย เพราะมนุษย์คนเราก็ต้องรับประทาน เป็นปัจจัยพื้นฐานของมนุษย์ คิดง่ายๆเราจะไปเที่ยวไหนเรายังมีนึกว่าจะกินอาหารท้องถิ่นได้ไหม ต้องขนเครื่องปรุงอะไรไปเผื่อไหม คนจีนเลือกมาไทยเพราะมีอาหารที่เขากินได้ คุ้นเคย และคงไม่ใช่แค่กินได้เพราะอาหารไทยหลากหลายและมีรสชาติที่อร่อยถูกปากชาวจีนอีกด้วย
มาดูด้านทัศนคติกันบ้าง ทัศนคติของนักท่องเที่ยวจีนที่มีต่อคนไทยมีทัศนคติที่ดีถึงดีมากอยู่กว่า 80% โดยเขาส่วนใหญ่เชื่อว่าคนไทยยอมรับในตัวตนของเขา คนไทยสุภาพและเต็มใจช่วยเหลือ เมื่อมีทัศคติที่ดี มีความพึงพอใจก็มีแนวโน้นมจะแนะนำบอกต่อให้เพื่อนๆได้มาเที่ยวประเทศไทยเช่นตน
สุดท้ายมาถึงแหล่งข้อมูลที่สำคัญ เวลาคนจีนจะหาข้อมูลเพื่อท่องเที่ยวเมืองไทย เขาไว้ใจสื่อประเภทสิ่งพิมพ์ เช่นหนังสือพิมพ์ นิตยสาร หนังสือคู่มือท่องเที่ยว รวมถึงงานนิทรรศการการท่องเที่ยวมากที่สุด รองลงมาคือสื่อกระจายเสียงออกอากาศและเว็บไซต์การท่องเที่ยวของไทย ส่วนสื่อประเภทบุคคลและเว็บไซต์ของจีนอยู่อันดับท้ายๆ
ผลงานการวิจัยหัวข้อ "เปิดมุมมองใหม่เกี่ยวกับนักท่องเที่ยวชาวจีน"คงทำให้คนไทยเข้าใจว่าการท่องเที่ยวสำคัญกับชาวจีนอย่างไร เมื่อการท่องเที่ยวมีคุณค่าและมีความหมายต่อชีวิต ในฐานะเจ้าบ้านเราควรตระหนักถึงการมอบประสบการณ์ที่มีคุณค่าแก่เขา เพื่อสร้างทัศนคติที่ดี นำไปสู่การบอกต่อและการกลับมาท่องเที่ยวซ้ำ ส่วนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียไม่ว่าชุมชน ภาครัฐ ผู้ประกอบการควรมอบประสบการณ์ที่มีคุณค่าและมีคุณภาพให้แก่นักท่องเที่ยว เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวและรักษาตลาดนักท่องเที่ยวชาวจีนให้ยั่งยืนต่อไปในอนาคต
เรียบเรียงและรายงาน: อรอนงค์ อรุณเอก 林敏儿
ภาพ: พันธสัญญา โชติธนพุทธิพงษ์
