ลี่เซี่ย เป็นหนึ่งใน 24 เทศกาลตามจันทรคติของจีน อยู่ในอันดับที่ 7 นับเป็นเทศกาลแรกในฤดูร้อน แสดงว่าเริ่มต้นฤดูร้อนแล้ว จากนี้ไป ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกจะเข้าสู่ช่วงเติบโตอย่างรวดเร็ว จึงตั้งชื่อว่า "ลี่เซี่ย" หรือแปลว่า วันย่างเข้าฤดูร้อน
วันลี่เซี่ย เป็นการอำลาฤดูใบไม้ผลิและเริ่มต้นฤดูร้อน จะอยู่ที่วันที่ 5 หรือ วันที่ 6 หรือวันที่ 7 ของเดือนพฤษภาคม ประเทศจีนมีสำนวนด้านการเกษตรบอกเล่าถึงวันลี่เซี่ยว่า "แมลงเริ่มออกเสียง ไส้เดือนเริ่มเคลื่อนไหว และพืชพันธุ์เริ่มเติบโต" วันลี่เซี่ยเป็นเทศกาลโบราณของจีนที่มีมาช้านาน เริ่มขึ้นเมื่อปี 239 ก่อนค.ศ. ถ้าพิจารณาจากอุณหภูมิ อุณหภูมิเฉลี่ยที่สูงกว่า 22 องศา ถือเป็นการย่างเข้าฤดูร้อน เนื่องจากประเทศจีนมีความกว้างใหญ่ไพศาล ในวันลี่เซี่ยนี้ ทั่วประเทศจีน มีแต่บริเวณภาคใต้ เช่น มณฑลฮกเกี้ยนถึงภูเขาหนานหลิ่งเข้าสู่ฤดูร้อนเท่านั้น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันตกเฉียงเหนือของจีนกำลังเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ พื้นที่ส่วนใหญ่ของจีนอยู่ในอุณหภูมิประมาณ 18-20 องศา ช่วงเวลานี้ จะกล่าวว่า เป็นช่วงที่พืชพันธุ์ต่างๆ ง่ายต่อการเป็นโรคและแมลง มนุษย์เราก็อยู่ในช่วงเป็นหวัดง่าย เนื่องจากอากาศเดี๋ยวก็หนาวเดี๋ยวก็ร้อน ไม่แน่นอน หลังวันลี่เซี่ย พื้นที่ในภาคใต้ของจีน มักจะมีวันฝนตกและปริมาณฝนที่มากขึ้น วันที่มีปริมาณน้ำมากแบบนี้ จะทำให้เมล็ดพันธุ์ถูกแช่น้ำและอยู่ไม่รอด แมลงชนิดต่างๆ ก็เริ่มเติบโตและคุกคาม จึงต้องพยายามรักษาและฆ่าแมลงไปพร้อมกัน เกษตรกรต้องเอาใจใส่สวนและนาเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะชาวสวนที่ปลูกใบชา ยิ่งต้องรีบเก็บใบชาเพื่อได้ใบชาที่มีคุณภาพดีและไม่ถูกแมลงกัดกิน
หลังวันลี่เซี่ยแล้ว อากาศร้อนขึ้น ปริมาณฝนเยอะขึ้น ทำให้พืชต่างๆ เติบโตเร็ว ที่พื้นนา ชาวบ้านเล่ากันว่า หากไม่ได้ดูแลนาต่อเนื่องกันสามวัน จะมีหญ้าเต็มนาจนกำจัดไม่ได้ ถ้าหากไม่ค่อยมีฝนตกหลังวันลี่เซี่ย เกษตรกรก็จะตกอยู่ในภาวะลำบาก จะเป็นห่วงการเก็บเกี่ยวของปีนี้ไม่ได้ผลดี
ในสมัยโบราณ ชาวจีนให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับเทศกาลวันลี่เซี่ย เนื่องจากจีนเป็นประเทศการเกษตร สมัยโบราณ เมื่อถึงวันลี่เซี่ย กษัตริย์จะนำขุนนางชั้นสูงเสด็จไปชานเมืองเพื่อจัดพิธีบูชาและต้อนรับฤดูร้อน ทั้งพระองค์และขุนนางชั้นสูงล้วนจะต่างชุดสีแดง เครื่องประดับสีแดง ม้า รถและธงก็ต้องสีแดง เพื่อแสดงถึงความปรารถนาดีในการขอให้การเก็บเกี่ยวอุดมสมบูรณ์ หลังเสร็จพิธี กษัตริย์จะมีการมอบน้ำแข็งให้กับขุนนางชั้นสูงตามประเพณี จนถึงปัจจุบัน ภาคเอกชนของจีน ยังมีประเพณีดื่มน้ำเย็นในวันลี่เซี่ย เพื่อเป็นการคลายร้อน บางพื้นที่ยังมีประเพณีดื่มเหล้ากันเพื่อส่งท้ายฤดูใบไม้ผลิด้วย แต่ที่ได้รับความนิยมที่กว้างขวางที่สุดคือ กินของเหลวมากกว่าปกติ เนื่องจากระบบย่อยอาหารในฤดูร้อนจะทำงานไม่ค่อยแข็งแรง การรับประทานอาหารแบบของเหลวจะเป็นผลดีต่อการรักษาสุขภาพ เช่น อาหารเช้าและอาหารเย็นรับประทานข้าวต้ม อาหารเที่ยงรับประทานซุปพร้อมกับข้าว จะได้ให้ระบบย่อยอาหารทำงานดี ไม่เป็นภาระ อีกทั้งยังเป็นโอกาสที่ดีที่จะเก็บใบบัวต้มข้าวต้ม แม้ว่ามีรสชาติขมนิดๆ แต่มีกลิ่นหอม จะช่วยคลายร้อนและรักษาสุขภาพ หากใส่ถั่วเขียวก็จะยิ่งดี
วันลี่เซี่ยนี้ เนื่องจากเป็นเทศกาลดั้งเดิมของจีน จึงมีการละเล่นบางอย่างที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน เช่น การเล่นชนไข่ ถึงตอนเที่ยงของวันลี่เซี่ย ทุกบ้านจะต้มไข่ไก่ ต้องไม่มีรอยแตก ต้มเสร็จแล้วใช้น้ำเย็นแช่หน่อย แล้วใส่ในถุงที่เตรียมไว้ แขวนไว้ที่คอของเด็ก เด็กๆ จะพากันเล่นชนไข่ ไข่มีสองด้าน ด้านกลมเรียกว่าหัวไข่ ด้านแหลมหน่อยเรียกปลายไข่ เด็กจะถือไข่ชนกัน หัวชนหัว หรือปลายชนปลาย ไข่แตกก็คือแพ้ ฟองที่มีความสมบูรณ์ในท้ายสุดเป็นผู้ชนะ ชาวบ้านเชื่อกันว่า วันลี่เซี่ยนี้ แขวนไข่ที่หน้าอกเด็ก จะทำให้เด็กไม่เจ็บป่วยในวันต่อไป นอกจากนี้ ชาวจีนยังนิยมกินถั่วลันเตาในช่วงเทศกาลลี่เซี่ย เนื่องจากในสมัยโบราณ ชาวจีนมักจะมีโรคตาและรักษายาก ฝักถั่วลันเตามีรูปลักษณ์คล้ายตา ชาวจีนจึงเชื่อว่าการรับประทานถั่วลันเตาแล้วจะไม่เป็นโรคตา
Bo/Ping
