วันนี้เป็นวันพระจันทร์เต็มดวง หรือวันเพ็ญเดือนอ้าย ถือเป็นวันพระจันทร์เต็มดวงครั้งแรกหลังปีใหม่จีน ที่คนจีนเรียกกันว่าเทศกาลหยวนเซียว หรือเทศกาลโคมไฟ หรือเทศกาลบัวลอย ทราบมาว่าที่บ้านเราอย่างที่จังหวัดพิษณุโลกก็มีการจัดงานเทศกาลหยวนเซียวนี้ด้วย เห็นว่าปีนี้เป็นปีที่ 3 ที่จัดงานนี้ขึ้นมา
เทศกาลหยวนเซียวที่จีน คึกคักแค่ไหน ?
คึกคักมากค่ะ ก่อนถึงเทศกาลประมาณ 3 วัน ดิฉันเห็นคนเข้าคิวเป็นแถวยาวเหยียด หน้าร้านเต้า เซียง ชุน ( Dao Xiang Cun) ร้านขนมชื่อดังของปักกิ่ง ที่มีอายุนับร้อยปี และมีสาขากระจายอยู่ทั่ว ขนมร้านนี้เป็นขนมแห้ง พวกเปี๊ยะต่าง ๆ ขนมไข่ ซึ่งปกติก็มีลูกค้าเนืองแน่นทุกวัน แต่ไม่ถึงขั้นเข้าคิวกันยาวเหยียดอยู่หน้าร้านอย่างที่เห็นสองสามวันก่อนหน้านี้ ตอนแรกก็ตกใจ เอ๊ะ เขาเข้าคิวกันทำไม พอเข้าใกล้จึงเข้าใจ เขาเข้าคิวรอซื้อบัวลอยของร้านนี้นี่เอง บัวลอยแช่แข็งซึ่งมักจะทำเป็นแพ็ค ๆ ละประมาณ 16 ลูก บรรจุในถาดพลาสติก มีฝาปิดมิดชิด และใส่ถุงอีกชั้น บัวลอยแต่ละลูกขนาดประมาณเหรียญสิบบ้านเรา หรือพอ ๆ กับบัวลอยน้ำขิงบ้านเรา
วิธีการต้มบัวลอยพวกนี้ คล้าย ๆ กับวิธีการต้มเกี๊ยวเจี่ยวจึ คือต้มน้ำให้เดือด แล้วใส่บัวลอยลงไป ใช้ตะเกียบค่อย ๆ คน ไม่ให้บัวลอยซึ่งทำจากแป้งข้าวเหนียวติดกัน พอบัวลอยเริ่มจะลอย เติมน้ำเย็นเข้าไปสัก 1 ถ้วย แล้วต้มต่อจนบัวลอยลอย หลังจากนั้นจึงตักขึ้น ใส่ในน้ำเชื่อมหรือน้ำกะทิที่เตรียมไว้ โดยทั่วไปใส้บัวลอยจะมีความหวานอยู่แล้ว น้ำเชื่อมหรือน้ำกะทิที่เราเตรียมไว้ จึงใส่เพียงน้ำตาลเล็กน้อย หวานพอปะแล่ม ๆ หรือจะใส่ในน้ำขิง ก็จะเป็นบัวลอยน้ำขิงที่เราค้นอย่างในบ้านเราเช่นกัน แต่มีข้อสังเกตว่า คนจีนไม่รับประทานหวานจัดอย่างบ้านเรา เขาระวังเรื่องการบริโภคน้ำตาลกันมาก เมื่อพูดถึงน้ำตาล นอกเรื่องนิดแล้วกัน น้ำตาลที่จีนขึ้นราคาอย่างน่าตกใจ น้ำตาลทรายขาวธรรมดา ๆ ถุงขนาด 400 – 500 กรัม สนนราคาอยู่ที่ตั้งแต่ถุงละ 5 – 11 หยวน แล้วแต่ยี่ห้อและเกรด คิดเป็นโล น่าจะอยู่ที่กิโลละ 50 – 100 บาท แพงกว่าที่ไทยมาก
ในเทศกาลหยวนเซียว นอกจากการประดับประดาโคมไฟที่สวยงามตามสถานที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศแล้ว ยังมีประเพณีการกินบัวลอยเป็นของคู่กันด้วย เพื่อนคนจีนที่ ซื้อบัวลอยมาฝากย้ำนักย้ำหนาว่า พี่ต้องทานให้ได้นะ จะทานช่วงเช้า สาย บ่ายเย็น ได้ทั้งนั้น แต่บางท่านก็บอกว่า ทานตอนเย็นดีกว่า ทานเสร็จแล้วไปเดินดูโคมไฟ ดิฉันตั้งใจว่า เย็นนี้ทานบัวลอยเสร็จจะไปเดินดูโคมไฟที่ประดับประดาไว้อย่างสวยงาม โดยเฉพาะที่บริเวณศูนย์การค้าไต้หวัน ใกล้ ๆ สถานีวิทยุซีอาร์ไอ เขาประดับประดาโคมไฟหลายหลากขนาด โดยเน้นสีแดงเป็นสำคัญ ดูตอนกลางวันยังละลานตาซะ อยากรู้ว่า ยามราตรีจะมีสีสันขนาดไหน
ทำไมเทศกาลนี้ต้องมีโคมไฟ ต้องกินบัวลอย ?
มีตำนานหลายตำนานที่เล่าขานกันมา หนึ่งในจำนวนนั้นเล่าว่า ในยุคที่มีสัตว์มากมายเที่ยวทำร้ายผู้คน ทำให้ชาวบ้านต้องรวมตัวกันสู้กับสัตว์ร้าย วันหนึ่งวิหคสวรรค์บินหลงมายังโลก นายพรานพลั้งมือฆ่า เง็กเซียนฮ่องเต้เทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่แห่งสรวงสวรรค์ทรงพิโรธ มีพระบัญชาให้บรรดาขุนพลสวรรค์ลงมาวางเพลิง เผาทำลายมนุษย์และทรัพย์สินทั้งหลายให้ราบคาบ ในคืน 15 ค่ำเดือนอ้าย
พระธิดาของเง็กเซียนฮ่องเต้สงสาร ไม่อาจทนเห็นผู้คนต้องประสบเภทภัย จึงแอบขี่เมฆมายังโลกมนุษย์ เตือนภัยล่วงหน้า ผู้เฒ่าคนหนึ่งได้เสนอแผนการว่า ตั้งแต่คืนวัน 14ค่ำ – 16 ค่ำ เดือนอ้าย ให้ทุกคนประดับโคมไฟ จุดประทัด จุดพลุเพื่อให้เง็กเซียนฮ่องเต้เข้าใจว่ามนุษย์ถูกเผากันหมดแล้ว ทุกคนต่างเห็นด้วยกับแผนการนี้ ดังนั้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เมื่อเง็กเซียนฮ่องเต้ทรงทอดพระเนตรลงมา เห็นว่าบนโลกแดงเถือกไปหมด แถมยังมีเสียงดัง ต่อเนื่องกันสามวัน จึงคิดว่าคนบนโลกและทรัพย์สินถูกเพลิงผลาญไปหมดแล้ว เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์ครั้งนี้เมื่อถึง 15 ค่ำเดือนอ้ายของทุกปี ทุกบ้านจะมีการแขวนโคมไฟและจุดประทัด
ส่วนขนมบัวลอยที่ทางภาคเหนือ เรียก "หยวนเซียว" ภาคใต้เรียก "ทังหยวน" หรือ " ทังถวน" ว่ากันว่ามีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ซ่ง ในเทศกาลโคมไฟ ชาวบ้านนิยมกินขนมที่มีลูกกลม ๆ ทำด้วยแป้งข้าวเหนียว ข้างในมีใส้หวาน ปัจจุบัน ขนมหยวนเซียวมีหลายใส้
ในเทศกาลหยวนเซียว นอกจากการประดับโคมไฟ กินขนมบัวลอยแล้ว ในหลายพื้นที่โดยเฉพาะทางภาคใต้ของจีน มักจะมีการเชิดมังกร เชิดสิงห์โต รวมไปถึงการละเล่นพื้นบ้านต่าง ๆ ด้วย
เมื่อเทศกาลหยวนเซียวมาถึง ถือเป็นการสิ้นสุดของเทศกาลตรุษจีนในปีนั้น สิ้นสุดการจุดพลุ ดอกไม้ไฟ ที่จุดกันมาทุกวันอย่างสนั่นเมืองทุกพื้นที่เพื่อรับปีใหม่ ไล่สิ่งที่ชั่วร้ายออกไป เหลือไว้แต่สิ่งที่ดีงาม
ดิฉันชอบความหอมอร่อย หวานพองามของบัวลอย แล้วก็ชอบโคมไฟ แต่ไม่ชอบพลุ ประทัด หรือดอกไม้ไฟเพราะทั้งเสียงดังและยังก่อมลภาวะ แต่จะทำไงได้ล่ะเมื่อความเชื่อยังดำเนินอยู่ ทางการจีนก็พยายามรณรงค์ให้จุดน้อยลงเหมือนกัน ได้อนุรักษ์ทั้งประเพณีที่ดีงามและสภาพแวดล้อมไปพร้อม ๆ กันด้วย
ค่ำนี้กินบัวลอย ดูโคม ท่ามกลางแสงจันทร์นวลผ่องกันนะคะ
